Του Δημήτρη Δουρή
Ο ΣΥΡΙΖΑ και η Προοδευτική Συμμαχία, η οποία τραυματίστηκε στο μεσοστράτι, βαλλόμενη από τον «ορίτζιναλ ΣΥΡΙΖΑ», στις εκλογές του περασμένου Μαΐου και Ιουνίου, υπέστησαν συντριπτική ήττα. Στρατηγική ήττα; Όχι! Η κοινωνία έχει ανάγκη από έναν πολιτικό χώρο, όπως περίπου περιγράφεται από τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. που γνωρίζουμε, τουλάχιστον μέχρι σήμερα και εκφράστηκε κυρίως από τον Αλέξη Τσίπρα.
Στρατηγική, όμως, ήταν η νίκη του μιντιακού συστήματος και του ακρο-κεντροδεξιού συνασπισμού, υπό τη σκέπη της Νέας Δημοκρατίας και με βιτρίνα τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Τα ΜΜΕ, αφού τροφοδοτήθηκαν με πολλές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ από τα κρατικά ταμεία, στόχευσαν συστηματικά και με απόλυτη υπεροπλία τον αντίπαλο ΣΥΡΙΖΑ, εκμεταλλευόμενα μικρές και μεγάλες αδυναμίες του. Από την άλλη, σκέπασαν τις αντίστοιχες αδυναμίες του ακρο-κεντροδεξιού συνασπισμού. Σε ακραίες περιπτώσεις, κάλυψαν ακόμη και προφανείς εγκληματικές ευθύνες. (Βλέπε υποκλοπές και τραγωδία των Τεμπών.)
Συγχρόνως, βασική μέριμνα ήταν η διαρκής δολοφονία χαρακτήρα του χαρισματικού ηγέτη της Κεντροαριστεράς, του Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος τόλμησε να αρνηθεί τον παραδοσιακό και επιτρεπόμενο ρόλο της αριστερής διαμαρτυρίας και να πατήσει στην «ξένη» ιδιοκτησία της διακυβέρνησης της Ελλάδας.
Έτσι, στις εκλογές του 2023, το μιντιακό σύστημα πέτυχε την απόλυτη ρεβάνς απέναντι στους ρομαντικούς και αδέξιους χειρισμούς του ΣΥΡΙΖΑ, στην προσπάθειά του να νομιμοποιήσει το (παράνομο έως τότε) τηλεοπτικό τοπίο το 2015.
Το σκηνικό αυτής της τιτάνιας σύγκρουσης, με αποτέλεσμα την κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ και την παραίτηση του ηττημένου αρχηγού του (ο οποίος ήταν και ο ιδρυτής της ιδέας της κυβερνώσας Αριστεράς), είχε και τους κομπάρσους: την ακρολαϊκή θεολογική Αριστερά του ΚΚΕ, τους οραματιστές της σύγκρουσης με τα «Πάντσερ» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που (ευτυχώς) δεν έγινε το 2015, το ΜέΡΑ25 και το φάντασμα του ΠΑΣΟΚ (με ΑΦΜ ΚΙΝΑ.ΑΛΛ.). Ο Τσίπρας με όχημα τον ΣΥΡΙΖΑ μόνος εναντίον όλων.
Είναι προφανές ότι η εκλογική μάχη που έδωσε ο ΣΥΡΙΖΑ –και το 2019 που ηττήθηκε, αλλά κυρίως το 2023 που συνετρίβη– είχε και τις δύο φορές το σοβαρό μειονέκτημα της σχεδόν μηδενικής πρόσβασης στους διαμορφωτές της κοινής γνώμης.
Όμως και ο ΣΥΡΙΖΑ (και ο Τσίπρας βεβαίως) βαρύνεται από σωρεία λαθών που συνετέλεσαν σ’ αυτές τις ήττες.
Αυτά ξεκινούν από το 2014, όταν η ελληνική κοινωνία κατακρεουργημένη από τη χρεοκοπία και τα μνημόνια, υπερψήφισε τον ΣΥΡΙΖΑ και τον ανέδειξε κυβέρνηση το 2015.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ξεκίνησε να κυβερνά κάτω από τις χειρότερες δυνατές συνθήκες, έχοντας παρεξηγήσει το εκλογικό αποτέλεσμα: Ο ταλαίπωρος λαός δεν είχε ψηφίσει ΣΥΡΙΖΑ ,γιατί ανακάλυψε ξαφνικά τις ιδεολογικές αξίες της Αριστεράς, αλλά γιατί απεγνωσμένα κατέφυγε σε κάτι διαφορετικό από το προηγούμενο, χρεοκοπημένο δικομματικό σύστημα. Το αποτέλεσμα αυτού ήταν συμπεριφορές έπαρσης και αλαζονείας και ξόδεμα ενέργειας σε διάφορες ιδεοληψίες.
Δεύτερο και σημαντικότερο όλων: ο ΣΥΡΙΖΑ είχε μηδενική αξιολόγηση του γεγονότος ότι η χρεοκοπημένη Ελλάδα είχε επωμιστεί, μέσω του περιβόητου PSI των Βενιζέλου – Σαμαρά, το σύνολο του δημοσίου χρέους, σημαντικό μέρος του οποίου κατείχαν ευρωπαϊκές τράπεζες προηγουμένως. Με το χρέος φορτωμένο, το 2015, στις ελληνικές τράπεζες δεν υπήρχε καμία δυνατότητα διαπραγμάτευσης, γιατί απλά οι Ευρωπαίοι «εταίροι» δεν είχαν τίποτα να χάσουν. Ο συμβιβασμός ήταν αναπόφευκτος και οι επαναστατικές παρορμήσεις του πρώτου εξαμήνου του 2015 ήδη δημιουργούσαν αρνητικό απολογισμό για τον ΣΥΡΙΖΑ.
Το δημοψήφισμα του Ιουνίου του 2015, ύστατη και ανώφελη καταφυγή μετά τις ασφυκτικές πιέσεις των δανειστών, όπου το απροσδιόριστο και νεφελώδες «Όχι» κατενίκησε το υποτακτικό «Ναι», έβαλε τη σφραγίδα της «κωλοτούμπας» στον συμβιβασμό, που ήταν μια οδυνηρή αναγκαιότητα για την επιβίωση της Ελλάδας. Ο ΣΥΡΙΖΑ εν τέλει ανέλαβε την υποχρέωση να εφαρμόσει τα ατελή μνημόνια των προηγούμενων κυβερνήσεων, να προσθέσει και το δικό του και επιτυχώς να εξέλθει από αυτά το 2018-2019. Ορθώς.
Όμως ο ΣΥΡΙΖΑ άλλα είχε υποσχεθεί το 2014 και άλλα έκανε, όπως κατέδειξε η πραγματικότητα και κυρίως η ανηλεής προπαγάνδα. Σημαντικές παρεμβάσεις του ΣΥΡΙΖΑ που στήριξαν την καθημαγμένη κοινωνία αποσιωπήθηκαν, λοιδορήθηκαν και τονίστηκε η αναντιστοιχία λόγων και έργων κυρίως του Τσίπρα. Τσίπρας ο ψεύτης… Το σύστημα που κυβερνά και λυμαίνεται την Ελλάδα ορθώς επικεντρώθηκε στην κατακρεούργηση ενός πολιτικού ηγέτη με επιρροή στην κοινωνία που τόλμησε να μην προσκυνήσει τους «νόμιμους» ιδιοκτήτες της χώρας. Τα υπόλοιπα θα ήταν εύκολα…
Όταν με την ήττα στις εκλογές του 2019, ο Τσίπρας και μέρος της «πολύχρωμης» ηγεσίας πιστοποίησαν ότι οι αριστερές μετωπικές ιδεοληψίες δεν έχουν κυβερνητική προοπτική και άρα πραγματική παρέμβαση στα προβλήματα της κοινωνίας, ο Τσίπρας έφερε καθαρά στο προσκήνιο την αναγκαιότητα της προοδευτικής συμμαχίας που δούλευε ο ίδιος, ήδη από το 2012, όταν αξιόλογα στελέχη του χρεοκοπημένου ΠΑΣΟΚ εντάχθηκαν στον ΣΥΡΙΖΑ.
Η «Προοδευτική Συμμαχία» μπήκε στην ταμπέλα του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά δεν εισήλθε στο κύτταρο του κομματικού μηχανισμού και ο κομματικός μηχανισμός δεν ακούμπησε το κύτταρο ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων. Η περιβόητη διεύρυνση πολεμήθηκε εκ των έσω, δεν έγινε κτήμα του κόμματος και το κόμμα δεν έγινε κτήμα της κοινωνίας.
Ύστατη προσπάθεια του ηγέτη Τσίπρα προς αυτή την κατεύθυνση, η εκλογή του προέδρου του κόμματος από τη βάση. Για πρώτη φορά, χιλιάδες πολίτες συμμετείχαν σε διαδικασία ενός αριστερού κόμματος.
Όμως το «οργανωμένο» κόμμα συνέχισε να λειτουργεί στην αφασία του. Τάσεις από δω, ρεύματα από κει, με δημοκρατική επίφαση και διαιρετική ουσία κρατούσαν τις πόρτες κλειστές και τον μηχανισμό σε αυτοάνοσο συναγερμό, έτοιμο να καταστρέψει τα ίδια του τα κύτταρα. Η αμφισβήτηση του Τσίπρα ενίοτε μετατρεπόταν σε καθαρή υπονόμευση, μάλιστα από πρωτοκλασάτα στελέχη.
Ο Τσίπρας προσπάθησε με ανεκτικότητα να ισορροπήσει. Προσπάθησε να δημιουργήσει ισόρροπους μηχανισμούς, όπως το think tank με αξιόλογες προσωπικότητες απολύτως χρήσιμες στο κομματικό και ενδεχομένως στο κυβερνητικό γίγνεσθαι.
Όμως, έως εκεί. Η δημόσια εικόνα του ΣΥΡΙΖΑ δεν ενισχύθηκε ποτέ από νέα, φρέσκα πρόσωπα, που υπήρχαν, αλλά τα κάλυπτε η γεροντική επετηρίδα, η οποία διεκδικούσε τα ηνία με μανία βγαλμένη από τα τρίσβαθα της σοβιετικής νομενκλατούρας.
Τι να κάνουμε; Ο Αλέξης Τσίπρας, ο αδιαμφισβήτητος και αναντικατάστατος ηγέτης της σημερινής δημοκρατικής Αριστεράς, δεν ήταν και αλάνθαστος…
Προσγείωση στο σήμερα: Με τον Τσίπρα να «παραμερίζει», ο μηχανισμός του ΣΥΡΙΖΑ, διαιρεμένος σε «τάσεις» και «ρεύματα», από την κορυφή μέχρι τη βάση, κινδυνεύει να επιστρέψει στους χαλεπούς καιρούς των ατέρμονων συζητήσεων και αναλύσεων, μακριά από την κοινωνία και από τη συναρπαστική ιστορία που έγραψε, από το 2012 έως τη μεγάλη ήττα του 2023.
Ο όρος «ανασυγκρότηση» δεν πείθει· αληθινό ζητούμενο είναι η ανασύσταση ενός πραγματικά νέου φορέα, που ΕΝΙΑΙΟΣ θα επικεντρωθεί στα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας. Της κοινωνίας που πρέπει πρώτα να την αφουγκραστείς, να την καταλάβεις και τότε θα σχεδιάσεις πόσο και πότε μπορείς να αλλάξεις κάτι απ’ αυτήν, με γνώμονα τη δικαιοσύνη.
Μετά τη μεγάλη ήττα στις πρόσφατες εκλογές μένει να αποδειχτεί αν το μικρό ή το μεγάλο ποσοστό που απέμεινε στον ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία ανήκει στον ΣΥΡΙΖΑ, στην Προοδευτική Συμμαχία, ή στον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα. Η διαπίστωση σε κάθε περίπτωση θα είναι οδυνηρή. Πρώτη και απολύτως κρίσιμη μέτρηση, η προσφυγή στα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ (Προοδευτική Συμμαχία) για την ανάδειξη νέας/νέου προέδρου.
