Με πέντε καυτά μέτωπα στην οικονομία έρχεται αντιμέτωπη η νέα κυβέρνηση που θα πρέπει να πιάσει αμέσως δουλειά προκειμένου να διαχειριστεί μείζονα προβλήματα, όπως η ακρίβεια, το υψηλό κόστος χρήματος από τις αυξήσεις στα επιτόκια και το ιδιωτικό χρέος των 256 δισ. ευρώ.
Στην ατζέντα με τα ανοιχτά θέματα βρίσκονται οι αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος, ΦΠΑ και ακινήτων, η επανεξέταση του φορολογικού πλαισίου για τους ελεύθερους επαγγελματίες, η ενίσχυση των μισθών, τα πρωτογενή πλεονάσματα και οι νέοι κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας που θα κρίνουν την έκταση της δημοσιονομικής προσαρμογής και των κοινωνικών παροχών.
1. ΑΚΡΙΒΕΙΑ – ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΑ: Μετά τα πλήγματα στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς από το κύμα των ανατιμήσεων σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες, η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να διαχειριστεί άμεσα το πρόβλημα της ακρίβειας και να βρει λύσεις για την αναπλήρωση των απωλειών από τον πληθωρισμό με στόχο την ενίσχυση της κατανάλωσης που αποτελεί βασικό πυλώνα της ανάπτυξης.
Προτεραιότητα έχουν η ενίσχυση των κοινωνικών παροχών και επιδομάτων σε αδύναμα οικονομικά στρώματα που εξυπηρετούν ταυτόχρονα στεγαστικά δάνεια και αιμορραγούν από τις συνεχείς αυξήσεις των επιτοκίων.
Το σχέδιο στήριξης των 30.000 ευάλωτων δανειοληπτών θεωρείται ότι έχει μικρή περίμετρο, αφήνοντας εκτός χιλιάδες νοικοκυριά που έχουν αλλάξει συνήθειες καθώς δυσκολεύονται από το υψηλό κόστος του χρήματος. Στο κάδρο του προβληματισμού θα πρέπει να ενσωματωθεί η άκαμπτη στάση της ΕΚΤ που δεν επιτρέπει τη στήριξη των δανειοληπτών με μέτρα οριζόντιου χαρακτήρα από το κράτος.
2. ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ: Η αναδιανομή του φορολογικού βάρους με μειώσεις συντελεστών στην κλίμακα για την ελάφρυνση των μεσαίων εισοδημάτων (16.000 έως 50.000 ευρώ ετησίως) που αντιστοιχούν μόλις στο 15% του συνολικού αριθμού των φορολογουμένων και πληρώνουν το 53% του συνολικού φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων, αποτελεί κεντρική προτεραιότητα για το νέο οικονομικό επιτελείο.
Ψηλά επίσης θα βρεθούν η επανεξέταση του φορολογικού πλαισίου για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τους αυτοαπασχολούμενους, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας καθώς ο αριθμός τους ξεπερνά το 1 εκατ., η αναμόρφωση των συντελεστών στον ΦΠΑ ή άλλων ειδικών φόρων.
3. ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ: Εν όψει της διαμόρφωσης του νέου Συμφώνου Σταθερότητας που θα εφαρμοστεί από το 2024 στη νέα κυβέρνηση πέφτει το βάρος της διαπραγμάτευσης για τους στόχους στα πρωτογενή πλεονάσματα ώστε να μην αποτελούν θηλιά για την οικονομία.
Ένα πρώτο στίγμα με τις δημοσιονομικές κατευθύνσεις έχει δοθεί από την Κομισιόν με την τοποθέτηση του πήχη στο 2,3% του ΑΕΠ, αλλά το πού ακριβώς θα «καθίσει η μπίλια» για τον δημοσιονομικό λογαριασμό θα αποφασιστεί το φθινόπωρο όταν θα εξειδικευθούν οι στόχοι και το χρονοδιάγραμμα, ενώ θα υπάρξουν δεσμεύσεις και στο μέτωπο των μεταρρυθμίσεων που θα υλοποιηθούν την επόμενη τετραετία και συνδέονται ευθέως με το Ταμείο Ανάκαμψης.
Πάντως με βάση το Πρόγραμμα Σταθερότητας η Αθήνα εμφανίζεται να έχει προεξοφλήσει το μέγεθος της προσαρμογής θέτοντας τον πήχη για το πρωτογενές πλεόνασμα στο 1,1% του ΑΕΠ το 2023, ανεβάζοντάς τον ακόμα υψηλότερα στο 2,1% του ΑΕΠ το 2024, στο 2,3% του ΑΕΠ το 2025 και στο 2,5% του ΑΕΠ το 2026, με τη λιτότητα στο τελευταίο έτος να ξεπερνά σε ύψος τα 6 δισ. ευρώ. Τα νέα πλεονάσματα αλλά και οι οροφές στις πρωτογενείς δαπάνες που μπαίνουν στο νέο Σύμφωνο Σταθερότητας καθιστούν δύσκολο στην πράξη το πρόγραμμα της νέας κυβέρνησης, καθώς μόνο αν γίνουν αλλαγές στο μείγμα των φόρων με ανατροπές μέτρων και αυξήσεις εσόδων θα υπάρξει η δυνατότητα για αντίστοιχες παροχές.
4. ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΧΡΕΟΣ: Καλπάζει το ιδιωτικό χρέος επιτάσσοντας λύσεις ορθολογικότερης διαχείρισης από τη νέα κυβέρνηση για την αντιμετώπιση των συνεπειών που επιφέρουν οι πληθωριστικές πιέσεις.
Μάλιστα η νέα ρύθμιση των 36-72 δόσεων για τα ενεργειακά χρέη βάζει δικλίδες που αφήνει απ’ έξω χιλιάδες φορολογούμενους οι οποίοι θα ήθελαν να ρυθμίσουν τις οφειλές τους πλην όμως δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα.
Η αγορά πάντως ευελπιστεί σε διορθώσεις με κάποιο καλύτερο σχέδιο τμηματικής εξόφλησης των ληξιπρόθεσμων χρεών με χαμηλότερα καπέλα στα επιτόκια εξόφλησης των μηνιαίων δόσεων. Τα «κόκκινα» χρέη προς την Εφορία ανέρχονται σε 113 δισ. ευρώ και αν προστεθούν τα 28 δισ. ευρώ των οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία και τα 115 δισ. ευρώ των δανείων (72 δισ. ευρώ είναι επιχειρηματικά δάνεια, 29,38 δισ. ευρώ είναι στεγαστικά και περίπου 8,6 δισ. ευρώ είναι καταναλωτικά) αθροίζεται ένα ποσό που ξεπερνά τα 256 δισ. ευρώ.
5. ΑΚΙΝΗΤΑ: Επέκταση αντικειμενικών αξιών, στοχευμένο «κούρεμα» τιμών και θέσπιση μηχανισμού αυτόματης προσαρμογής είναι τα σχέδια που βρίσκονται στο πάνω συρτάρι και περιμένουν το νέο οικονομικό επιτελείο. Με βάση το χρονοδιάγραμμα εντός του 2023 θα πρέπει να ενταχθούν στο σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού άλλες 2.167 περιοχές σε όλη τη χώρα που αντιπροσωπεύουν το 1,5% της ελληνικής επικράτειας, πράγμα που θα επιφέρει ανατροπές σε δεκάδες φόρους και τέλη που υπολογίζονται με βάση τις αντικειμενικές τιμές.
Ταυτόχρονα το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να ελέγξει τα αιτήματα και τις ενστάσεις που έχει υποβάλει ένας στους δύο δήμους της χώρας για μειώσεις στις αντικειμενικές τιμές θεωρώντας ότι σε πολλές περιοχές είναι εκτός πραγματικότητας.
Μόλις ολοκληρωθεί ο έλεγχος οι ιδιώτες εκτιμητές ακινήτων θα εισηγηθούν τις νέες αντικειμενικές αξίες στον υπουργό Οικονομικών, που θα λάβει τις τελικές αποφάσεις για το εύρος και την κλίμακα των μειώσεων στις τιμές ζώνης, οι οποίες ωστόσο δεν θα έχουν αναδρομική ισχύ.
Η νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου θα πρέπει να προχωρήσει στην ψηφιοποίηση των ζωνών σε όλες τις περιοχές εκτός σχεδίου πόλης ή ορίων οικισμών και στη δημιουργία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας όπου θα ενταχθούν όλα τα στοιχεία που αφορούν ένα ακίνητο (πολεοδομία, κτηματολόγιο, ψηφιακός χάρτης των αντικειμενικών αξιών κ.ά.).
Το νέο πληροφοριακό σύστημα θα παρακολουθεί τις τάσεις της αγοράς των ακινήτων και εφόσον εντοπίζει μεταβολές στις εμπορικές τιμές θα παρεμβαίνει αυτόματα και θα αναπροσαρμόζει τις τιμές ζώνης.
Η ευθυγράμμιση θα γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα σχεδόν κάθε χρόνο και οι αλλαγές στις τιμές της Εφορίας δεν θα γίνονται πλέον με υπουργικές αποφάσεις, όπως σήμερα.
