Του Βασίλη Σκουρή
Σαν σήμερα, 5 Μαΐου το 1980, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας για πρώτη φορά, μετά από ιδιαίτερα έντονο παρασκήνιο.
Ο ιδρυτής της Νέας Δημοκρατίας, βλέποντας το ΠΑΣΟΚ και τον Ανδρέα Παπανδρέου να έρχονται με φόρα στην εξουσία, παραιτήθηκε από πρωθυπουργός, σχεδιάζοντας την εκλογή του στην Προεδρία της Δημοκρατίας, αναθέτοντας τα καθήκοντά του στον Γεώργιο Ράλλη, ο οποίος και θα σήκωνε το φορτίο της ήττας.
Η Νέα Δημοκρατία, όμως, διέθετε μόλις 175 έδρες, παρά την προσχώρηση των Φιλελευθέρων σε αυτή, με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη να αναλαμβάνει προσχωρώντας στη Νέα Δημοκρατία το χαρτοφυλάκιο του υπουργού Συντονισμού. Μετά τη διάλυση του κόμματος των Φιλελευθέρων, χρειάστηκαν προκειμένου να εκλεγεί ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στην Προεδρία της Δημοκρατίας και η διάλυση της ακροδεξιάς Εθνικής Παράταξης και του διεμβολισμού της Ένωσης Κέντρου, η οποία εν συνεχεία οδηγήθηκε στα …αζήτητα της πολιτικής ζωής, όπως συνέβη και με το ΚΟΔΗΣΟ. .
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, πάντως, δεν παραδέχτηκε ποτέ ότι έφυγε από την ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας προκειμένου να μην χρεωθεί την ήττα από τον Ανδρέα Παπανδρέου.
Αντιθέτως, υποστήριζε στους συνομιλητές του πως αναλαμβάνοντας την Προεδρία, προσέφερε υπηρεσίες στη χώρα και, ταυτόχρονα, αποτελούσε το αντίβαρο ώστε ο Ανδρέας να μην προχωρήσει σε «ακραίες κινήσεις» που είχε δεσμευτεί προεκλογικά. Μεταξύ αυτών και το δημοψήφισμα για έξοδο της χώρας από την –τότε- ΕΟΚ. «Ο Αντρέας με επικαλούνταν για κάτι που δεν ήθελε να κάνει», έχει πει σε στενούς του συνομιλητές ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, εννοώντας πως αν ο τότε πρωθυπουργός δεν ήθελε να κάνει κάτι, έλεγε «δεν με αφήνει ο Καραμανλής»!
Τι γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Στο βιβλίο του με τις εξομολογήσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο Αλέξης Παπαχελάς γράφει τα εξής:
Άμεση ενημέρωση τώρα και στο Google News – Ακολουθήστε το iEidiseis.gr στο Google News
«Μετά τον Μάιο του 1978 και την είσοδο του Μητσοτάκη στην κυβέρνηση Καραμανλή, στο παρασκήνιο βρίσκονταν σε εξέλιξη συζητήσεις για τη μεταπήδηση του Καραμανλή στην προεδρία. «Το θέμα δεν συζητείτο ανοικτά γιατί ήταν ταμπού», διηγείται ο Μητσοτάκης και προσθέτει: «Στο παρασκήνιο και σε κλειστό κύκλο γίνονταν κουβέντες. Και εγώ έδινα μάχες. Και με τον ίδιο τον Καραμανλή και με ορισμένους από τη στενή του φρουρά, που υποστήριζαν επιχειρήματα τα οποία ξεκινούσαν από την άποψη Μολυβιάτη ο οποίος έλεγε: “Το φαντάζεσαι να χάσει ο Καραμανλής τις επόμενες εκλογές;”. Το θεωρούσαν εντελώς αδιανόητο. Κατά την άποψή τους δεν έπρεπε να πάει στις εκλογές, με όποιες συνέπειες και αν είχε αυτό για την τύχη της Ελλάδος. Ο Ράλλης συμφωνούσε μαζί μου ότι αυτό δεν έπρεπε να γίνει, αλλά νομίζω κανείς άλλος δεν τόλμησε να του το πει καθαρά. Εγώ έδινα καθημερινή μάχη». Ομως ο Καραμανλής ήταν αποφασισμένος. «Δεν ταλαντεύθηκε ποτέ. Κάποτε μου είπε:
“Φαντάζεσαι να χάσουμε και τα αυγά και τα πασχάλια; Ας εξασφαλίσουμε τουλάχιστον την προεδρία της Δημοκρατίας”. Και του απάντησα: “Τι να την κάνεις την προεδρία αν δεν έχεις δικαιώματα και εξουσίες; Αν έρθει ο Ανδρέας θα τα ισοπεδώσει όλα και εσύ δεν θα μπορέσεις να κάνεις απολύτως τίποτα”. Τώρα, αν δικαιώθηκε ή όχι, αυτό κρίθηκε στη συνέχεια. Πιστεύω ότι εγώ δικαιώθηκα. Γιατί ο Καραμανλής δεν μπόρεσε να κάνει πολλά πράγματα ως πρόεδρος της Δημοκρατίας έναντι του Παπανδρέου που ήρθε ασυγκράτητος. Πάντως, αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι ότι μέσα του ο Καραμανλής, που ήταν σοβαρός και υπεύθυνος άνθρωπος, ανησυχούσε και έλεγε πού θα αφήσει το κόμμα…».
Η μυστική συνεδρίαση
Η πρώτη ψηφοφορία για ανάδειξη προέδρου της Δημοκρατίας στις 23 Απριλίου 1980 απέβη άκαρπη καθώς ο Καραμανλής έλαβε 179 ψήφους, ενώ χρειαζόταν 200. «Οταν έγινε η πρώτη εκλογή και δεν πήρε την πλειοψηφία δημιουργήθηκε φοβερό σοκ. Διότι ήταν ταυτόχρονα και προσβλητικό. Κατεβαίνει ο Καραμανλής και δεν μπορεί να εκλεγεί; Δεν παίρνει την πλειοψηφία; Τότε διογκώθηκε η κίνηση εναντίον της απόφασης να πάει στην προεδρία και κάποιοι υποστήριξαν την άμεση προσφυγή σε εκλογές. Αλλωστε, αν δεν εκλεγόταν κανείς πρόεδρος θα είχαμε εκλογές. Είχαμε ήδη τη δυνατότητα [σ.σ. αλλά και την υποχρέωση σε περίπτωση μη εκλογής προέδρου από τη Βουλή] να κάνουμε εκλογές. Πιέσαμε τότε απεγνωσμένα και ο Καραμανλής ταλαντευόμενος κάλεσε το μικρό Υπουργικό Συμβούλιο για να θέσει το θέμα. Ηταν μία πολύ χαρακτηριστική συνεδρίαση στο γραφείο του. Στο μικρό Υπουργικό Συμβούλιο καθόμαστε κατά την ιεραρχική τάξη. Εγώ ήμουν ο πρώτος μεταξύ των υπουργών, αλλά προηγούνταν ο αντιπρόεδρος. Κατά συνέπεια, ο αντιπρόεδρος καθόταν δεξιά, εγώ αριστερά και όλοι οι άλλοι γύρω στο τραπέζι κατά σειράν».
Πώς ο Ράλλης έγινε αρχηγός
«Ο Καραμανλής μάς έθεσε το θέμα ευθέως και μας είπε: “Μήπως πρέπει να πάμε σε εκλογές; Πώς θα βλέπατε τις εκλογές;”. Ηταν μια στιγμή ταλαντεύσεως. Είχε επηρεαστεί κυρίως από τη δική μου πίεση. Πρώτος μίλησε ο [Κωνσταντίνος] Παπακωνσταντίνου, ο οποίος είπε: “Τα πράγματα είναι δύσκολα. Δεν νομίζω ότι είναι η κατάλληλη στιγμή. Δεν βλέπω σωστή τη λύση”. Ηταν αρνητικός. Στο ίδιο μοτίβο συνέχισαν οι πάντες. Εγώ μίλησα κατ’ ανάγκην τελευταίος, διότι ήμουν αριστερά, και πήγε ο κύκλος έτσι. Οταν έφτασε σε μένα, ρώτησε: “Εσύ, Κώστα, τι λες;”. Λέω: “Πρόεδρε, είναι προφανές ποιο είναι το αποτέλεσμα της κουβέντας που κάνουμε διότι είμαι μόνος, αλλά θα ήθελα να ρωτήσω τους κυρίους, να με κοιτάξουν στα μάτια και να μου απαντήσουν: Ωραία, η κατάσταση είναι δύσκολη. Υπάρχει πιθανότητα μία στο εκατομμύριο να γίνει καλύτερη αν ο Καραμανλής φύγει;” [για να πάει στην προεδρία]. Ολοι κατέβασαν τα μούτρα και δεν μίλησαν και τελείωσε η συνεδρίαση άκαρπη, με αρνητικό αποτέλεσμα. Το απόγευμα με πήρε ο Καραμανλής στο τηλέφωνο και μου είπε: “Είδες, αγαπητέ Κώστα; Με αυτό το στράτευμα μπορώ να δώσω μάχη;”. Δεν του είπα τίποτε, αλλά μέσα μου σκεφτόμουν ότι αν αποφάσιζε ο Καραμανλής να δώσει τη μάχη των εκλογών, όλοι θα ακολουθούσαν».
Ο Καραμανλής εξελέγη στην προεδρία της Δημοκρατίας με την τρίτη ψηφοφορία και 183 ψήφους στις 5 Μαΐου 1980. Καθοριστικό ρόλο έπαιξε η προσχώρηση στη Νέα Δημοκρατία τριών βουλευτών της Εθνικής Παράταξης. Η Νέα Δημοκρατία κλήθηκε να επιλέξει νέο αρχηγό με ψηφοφορία της κοινοβουλευτικής της ομάδας. Οι δύο βασικοί υποψήφιοι ήταν ο Γεώργιος Ράλλης και ο Ευάγγελος Αβέρωφ. Ο Μητσοτάκης σκέφτηκε να θέσει κι εκείνος υποψηφιότητα. «Οταν επρόκειτο να εκλεγεί νέος πρωθυπουργός μετά την παραίτηση Καραμανλή και η μάχη γινόταν μεταξύ Αβέρωφ και Ράλλη, εγώ ήμουν outsider. Είχα και εγώ μερικούς οπαδούς και πήγα και είδα τον Καραμανλή και του είπα: “Πρόεδρε, θέλω τη γνώμη σου. Να βάλω υποψηφιότητα;”. Ο Καραμανλής μού λέει: “Αν βάλεις τι περιμένεις να πάρεις;”. “Επτά-οκτώ” λέω, “ίσως καμιά δεκαριά”. “Κοίτα”, μου λέει, “δεν γίνεται κανείς αρχηγός όταν αρχίζει από επτά-οκτώ ψήφους”. Και του λέω: “Δίκιο έχεις, πρόεδρε, δεν θα κατέβω ως υποψήφιος”».
Ο Καραμανλής, από την πλευρά του, βοήθησε παρασκηνιακά την υποψηφιότητα Ράλλη. «Τον ήθελε», λέει ο Μητσοτάκης, «για διάδοχό του. Αυτόν υποστήριξε στο παρασκήνιο. Ο Ράλλης είχε πολλά προσόντα. Ηταν έντιμος, μετριοπαθής, με όνομα και οικογενειακή παράδοση. Δεν έκανε όμως για αντίπαλος του Ανδρέα. Δεν μπορούσε να τα βγάλει πέρα μαζί του. Ο Καραμανλής μέσα του το έβλεπε, δεν ήταν αφελής και είχε σίγουρα ανησυχίες».
Ο Μητσοτάκης βοήθησε και εκείνος τον Ράλλη. «Του έδωσα επτά ψήφους. Διότι ο Αβέρωφ είχε πεισθεί τότε από τον [Γεώργιο] Βολουδάκη ότι αν πάω μαζί του θα του έκανα ζημιά. Ο Αβέρωφ μού είπε περίπου ότι δεν θέλει να τον βοηθήσω και του είπα: “Εντάξει, θα βοηθήσω τότε τον Γιώργο”»… Οι βουλευτές της Ν.Δ. εξέλεξαν στις 8Συνωμοσίες από τα παλιά»
