Του Σάββα Καλεντερίδη
Υπάρχει ένα μεγάλο δίλημμα σε ΗΠΑ και Ευρώπη για το ποιος πραγματικά είναι προς το συμφέρον της Δύσης να κερδίσει τις εκλογές στην Τουρκία. Μάλιστα, το δίλημμα αυτό ισχύει και για την Ελλάδα.
Είναι γνωστή η αντιδυτική στάση του Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος δεν χάνει την ευκαιρία να στραφεί εναντίον των ΗΠΑ, της Ευρώπης και της Δύσης γενικότερα. Από την άλλη, είναι ο Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος υπόσχεται να εγκαταλείψει τις «τυχοδιωκτικές» πολιτικές του Ερντογάν προς Μόσχα και Πεκίνο, και να ενισχύσει τους δεσμούς με το ΝΑΤΟ και τη Δύση.
Είναι όμως έτοιμη η Δύση να υποδεχτεί ξανά την Τουρκία στους κόλπους της; Είναι έτοιμη η Ευρωπαϊκή Ενωση να ανταποκριθεί στα βήματα που θα κάνει ο Κιλιτσντάρογλου προς τις Βρυξέλλες; Κάποιες απαντήσεις δίνει ο έγκριτος Τούρκος αρθρογράφος Murat Yetkin στο άρθρο του που ακολουθεί:
- Ποιον πιστεύετε ότι προτιμούν η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ να βγει νικητής στις εκλογές της Τουρκίας;
Η Ρωσία δεν κρύβει ότι είναι υπέρ της νίκης του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν στις εκλογές της 14ης Μαΐου στην Τουρκία. Το απαιτούν τα συμφέροντά του. Με το θέμα των S-400 η Ρωσία κατόρθωσε να ξεκινήσει μια συζήτηση στο ΝΑΤΟ για την Τουρκία, που δεν θα μπορούσαν να προκαλέσουν ακόμη κι αν έριχναν δισεκατομμύρια δολάρια σε μεθόδους ψυχολογικού πολέμου. Και σαν να μην έφτανε αυτό, οι Ρώσοι έλαβαν σε αντάλλαγμα 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια για την πώληση των S-400 στην Τουρκία.
Κατασκευάζουν το πρώτο πυρηνικό εργοστάσιο εκτός Ρωσίας στο Ακουγιου της Μερσίνας. Αν και η Μόσχα δεν έχει χαρακτηρίσει και δεν θεωρεί το PKK τρομοκρατική οργάνωση, όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία δεν είναι στόχος των επιθέσεων του Ερντογάν για το θέμα αυτό. Πέραν τούτου, η Ρωσία είναι υπέρ της κουρδικής ομοσπονδίας και δεν το κρύβει ότι έχει σχέσεις με τους Κούρδους της Συρίας, τους οποίους επίσης η Τουρκία θεωρεί τρομοκράτες.
Η Κίνα, από την πλευρά της, παραμένει σιωπηλή στο θέμα των εκλογών. Βλέπουν το θέμα εμπορικά και τους ενδιαφέρει η στάση που τηρεί η Τουρκία στο θέμα των Ουιγούρων Τούρκων. Αλλωστε, η κυβέρνηση του ΑΚΡ, που περιλαμβάνει και το εθνικιστικό MHP, που έκανε λόγο για τους «αιχμάλωτους Τούρκους στο Ανατολικό Τουρκεστάν» μέχρι πρόσφατα, δεν ασχολείται με το θέμα. Αφετέρου, αναμένουν να δουν αν η επόμενη κυβέρνηση κάνει λόγο για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Γι’ αυτό παρακολουθούν σιωπηλά τις εξελίξεις.
Ο Ερντογάν αυτές τις χώρες δεν τις θεωρεί «ξένες δυνάμεις», ούτε τις αραβικές χώρες που ανοίγουν τις στρόφιγγες με τα πετροδολάρια.
- Αν ο Κιλιτσντάρογλου κερδίσει τις εκλογές
Φυσικά, μπορείτε να πείτε ότι Ε.Ε. και ΗΠΑ θέλουν να κερδίσει ο Κιλιτσντάρογλου, και να αρχίσετε να αναφέρετε τους λόγους:
Η συμμαχία των έξι, που πρότεινε τον Κιλιτσντάρογλου, λέει ότι εάν εκλεγεί, είναι υπέρ της βελτίωσης των σχέσεων με την Ε.Ε. Λέει ότι οι σχέσεις της Τουρκίας με το ΝΑΤΟ θα ενισχυθούν σε μια πιο ισότιμη βάση. Ενώ, από την άλλη, ο Ερντογάν είναι έτοιμος να «πυροβολήσει» τις ΗΠΑ και την Ε.Ε. με κάθε ευκαιρία και να σταθεί απέναντί τους ως η φωνή του καταπιεσμένου κόσμου.
Ο Κιλιτσντάρογλου ισχυρίζεται ότι θα στείλει τους Σύρους πρόσφυγες πίσω στα σπίτια τους με ασφάλεια, κάνοντας μια συμφωνία με τη Συρία. Ο Ερντογάν, από την άλλη, απειλεί να τους κρατήσει στην Τουρκία, ζητώντας την οικονομική βοήθεια της Ε.Ε. για τη φροντίδα τους και στέλνοντάς τους στην Ευρώπη σε κάθε κρίση.
Ο Κιλιτσντάρογλου και οι εταίροι του ισχυρίζονται ότι όταν κερδίσουν τις εκλογές, η Κεντρική Τράπεζα δεν θα είναι στη διάθεση της πολιτικής, το υπουργείο Οικονομικών και τα οικονομικά υπουργεία θα εφαρμόσουν προβλέψιμες οικονομικές πολιτικές, η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης θα διασφαλιστεί και ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης θα προσελκύσει επενδυτές από την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ στην Τουρκία.
Εάν εκλεγεί ο Κιλιτσντάρογλου, υπόσχεται να επιστρέψει στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης κατά της βίας κατά των γυναικών. Λέει ότι θα εργαστούν για την απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων, όπως ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς και ο Οσμάν Καβάλα, και ότι η ελευθερία του Τύπου και της έκφρασης θα διευρυνθεί. Αυτά είναι βήματα που θα φέρουν την Τουρκία πιο κοντά στα πρότυπα της Ε.Ε. όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον εκδημοκρατισμό.
- Προτιμούν οι ξένες δυνάμεις τον Ερντογάν;
Αν κερδίσει ο Κιλιτσντάρογλου, οι επενδυτές μπορούν να επιστρέψουν στην Τουρκία και τα προοδευτικά κόμματα, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, τα μέσα ενημέρωσης στη Δύση μπορούν να επικροτήσουν την απελευθέρωση των Καβάλα και Ντεμιρτάς, και τα βήματα για την ενίσχυση του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους.
Ομως όλα αυτά τα επιχειρήματα δεν αφορούν τα κράτη. Τα πράγματα αλλάζουν όταν πρόκειται για πολιτική. Εάν κερδίσει ο Κιλιτσντάρογλου, η Δύση, ειδικά η Ε.Ε., θα αντιμετωπίσει μια σοβαρή δοκιμασία. Θα πρέπει να συνομιλήσει με αυτόν.
Γιατί μέχρι τώρα, με τον ισλαμιστή και εθνικιστή Ερντογάν ως συνομιλητή, ήταν πολύ εύκολο να κρατούν την Τουρκία στην απόσταση που θα ήθελαν. Για παράδειγμα, αν κερδίσει ο Κιλιτσντάρογλου, οι Βρυξέλλες και οι πρωτεύουσες της Ε.Ε. θα πρέπει να ανταποκριθούν στα βήματα που θα κάνει η Αγκυρα προς την Ευρώπη.
Επίσης οι πρωτεύουσες της Ε.Ε. ανησυχούν ότι εάν ο Κιλιτσντάρογλου στείλει πίσω τους Σύρους, αυτοί θα περάσουν στην Ευρώπη με άλλα μέσα. Ωστόσο, ο Ερντογάν είναι πρόθυμος να τους κρατήσει στην Τουρκία για τα δικά του πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα. Ο Ερντογάν με τη στάση του εξυπηρετεί πραγματικά τα συμφέροντα των Ευρωπαίων.
Μια Τουρκία που θα έχει στρέψει ξανά το πρόσωπό της στη Δύση δεν είναι ευπρόσδεκτη για θρησκευτικούς, δεξιούς, συντηρητικούς και ρατσιστικούς κύκλους στη Δύση, που βλέπει την Ε.Ε. ως μια χριστιανική λέσχη. Στα μάτια των περισσότερων πολιτικών της Ε.Ε. η Τουρκία πρέπει να παραμείνει στην κατάσταση που είναι σήμερα. Για τον λόγο αυτό προτιμούν μέσα τους, χωρίς να το ομολογούν, να κερδίσει τις εκλογές ο Ερντογάν.
Οταν λέτε για ανάμειξη ξένων δυνάμεων στις εκλογές, λέω να κοιτάξετε καλά για ποιους μιλάτε.
