Καθώς η προεκλογική εκστρατεία για τις βουλευτικές εκλογές στην Τουρκία εισέρχεται στην τελική ευθεία, μια ομάδα αντιπάλων είναι αποφασισμένη να διαψεύσει τις ελπίδες του Recep Tayyip Erdogan να παρατείνει την κυριαρχία του για τρίτη δεκαετία.
Στις 14 Μαΐου 2023, οι ψηφοφόροι θα επιλέξουν στην πραγματικότητα μεταξύ ενός ολοένα και πιο αυταρχικού προέδρου και μιας τετράδας ηγετών της αντιπολίτευσης που είναι αφοσιωμένοι όχι μόνο στο να τον νικήσουν αλλά και στο να περιορίσουν τις εξουσίες του επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας.
Ο κύριος υποψήφιος της αντιπολίτευσης για την προεδρία είναι ο ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος Kemal Kilicdaroglu, ένας βετεράνος πολιτικός που στερείται επιδεικτικά χαρίσματος.
Υποστηρίζεται από τρεις προσωπικότητες που διαθέτουν αυτή την ιδιότητα σε αφθονία: Η επικεφαλής του κόμματος IYI Meral Aksener και οι δημοφιλείς δήμαρχοι της Άγκυρας και της Κωνσταντινούπολης Mansur Yavas και Ekrem Imamoglu.
Το μέτωπο κατά Erdogan
Αυτή η συλλογικότητα αντιπροσωπεύει την ισχυρότερη πρόκληση που έχει αντιμετωπίσει ποτέ ο Erdogan και έρχεται καθώς ο πρόεδρος και το επί μακρόν κυρίαρχο κόμμα του AK είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι.
Υπάρχει διάχυτη δυσαρέσκεια για τη θλιβερή κατάσταση της οικονομίας και οργή για την ανεπαρκή αντίδραση της κυβέρνησης στους δίδυμους σεισμούς που κατέστρεψαν τη νοτιοανατολική Τουρκία στις αρχές Φεβρουαρίου.
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, ο συνασπισμός της αντιπολίτευσης, γνωστός ως Συμμαχία του Έθνους, προηγείται της Λαϊκής Συμμαχίας υπό την ηγεσία του ΑΚΡ.
Μεταξύ εκείνων που στοιχηματίζουν στο αποτέλεσμα, οι ξένοι επενδυτές και οι traders ομολόγων δείχνουν σημάδια αισιοδοξίας ότι η εποχή Erdogan μπορεί να είναι έτοιμη να κλείσει.
Ποιος θα πάρει τη θέση του Erdogan;
Ποιος θα πάρει τη θέση του Erdogan όμως;
Η μόνη ασφαλής πρόβλεψη είναι μια αλλαγή στην κορυφή.
Ενώ ο Erdogan είναι φημισμένος για τη μαχητικότητά του, ο Kilicdaroglu έχει παρομοιαστεί με τον Mohandas Gandhi επειδή είναι αφάνταστα ήρεμος – υπάρχει ακόμη και μια μικρή σωματική ομοιότητα.
Αλλά για να κρατήσει τους συμμάχους του στο πλευρό του, ο Kilicdaroglu θα χρειαστεί τις ηγετικές ικανότητες μιας άλλης ιστορικής προσωπικότητας: του Abraham Lincoln, αναφέρει ανάλυση της Wall Street Journal.
Όπως η ομάδα αντιπάλων που παρέταξε ο Αμερικανός πρόεδρος κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, οι τέσσερις Τούρκοι απέχουν πολύ από το να είναι φίλοι: Καθένας από αυτούς τρέφει ελπίδες να γίνει πρόεδρος.
Λυκοφιλίες
Κατά ειρωνικό τρόπο, οι 4 άνδρες έχουν δεσμευτεί συλλογικά να αποδυναμώσουν το προεδρικό αξίωμα.
Ίσως η πιο σημαντική υπόσχεση στην κοινή πλατφόρμα της αντιπολίτευσης είναι η επιστροφή σε κοινοβουλευτική μορφή διακυβέρνησης, αντιστρέφοντας τη μετάβαση σε προεδρικό σύστημα που πέτυχε ο Erdogan μετά από δημοψήφισμα το 2017.
Πρόκειται για μια υπόσχεση που μπορεί να μην είναι σε θέση να τηρήσουν.
Για να αλλάξει άμεσα το σύνταγμα, ο Kilicdaroglu θα πρέπει να κερδίσει την προεδρία και η Εθνική Συμμαχία μια πλειοψηφία τριών πέμπτων στο κοινοβούλιο.
Αυτό είναι απίθανο.
Μια απλή πλειοψηφία θα αρκούσε για να ζητηθεί νέο δημοψήφισμα, αλλά ο Erdogan και το ΑΚΡ θα το πολεμήσουν με νύχια και με δόντια.
Παρόλα αυτά, αν κερδίσει την προεδρία, ο Kilicdaroglu θα μπορούσε να παραιτηθεί οικειοθελώς από ορισμένες από τις εξουσίες που έχει συγκεντρώσει ο Erdogan και να ενισχύσει τους θεσμούς που έχει «ευνουχίσει».
Μια καλή αρχή θα ήταν η αποκατάσταση της ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει τεθεί υπό αυξανόμενο έλεγχο από το προεδρικό μέγαρο.
Η νομισματική πολιτική αναγκάστηκε να υποκύψει στις ιδεοληπτικές ιδέες του Erdogan σχετικά με τα επιτόκια, οδηγώντας σε υψηλότατο πληθωρισμό, πτώση του νομίσματος και απώλεια της εμπιστοσύνης των επενδυτών στην τουρκική οικονομία.
Η στάση των επενδυτών
Τα τελευταία πέντε χρόνια, οι ξένοι επενδυτές απέσυραν περισσότερα από 60 δισεκατομμύρια δολάρια από τις αγορές ομολόγων και μετοχών και μείωσαν τις τοποθετήσεις τους σε περιουσιακά στοιχεία σε λίρα στο χαμηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ.
Οι ξένες συμμετοχές σε ομόλογα σε λίρα μειώθηκαν σε 1,2 δισ. δολάρια τον περασμένο μήνα από 72 δισ. δολάρια το 2013, σύμφωνα με τα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας.
Η ξένη ιδιοκτησία μετοχών μειώθηκε στο 29% από τον ιστορικό μέσο όρο του 61%, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία.
Μια αυτόνομη κεντρική τράπεζα είναι ζωτικής σημασίας για την εκ βάθρων μεταρρύθμιση της τουρκικής οικονομίας, την οποία όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης αναγνωρίζουν ως αναγκαία.
“Το σημερινό σύστημα δεν είναι βιώσιμο”, δήλωσε στο Bloomberg News ο Bilge Yilmaz, καθηγητής οικονομικών στη Σχολή Wharton του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια και σύμβουλος πολιτικής της Aksener.
Στον Yilmaz αναμένεται να ανατεθεί κορυφαίος οικονομικός ρόλος σε περίπτωση νίκης της αντιπολίτευσης.
Βέβαια, δεν είναι όλες οι προκλήσεις που περιμένουν τον Kilicdaroglu αν γίνει πρόεδρος θα είναι έργο του Erdogan.
Ορισμένες θα προέρχονταν από τις φιλοδοξίες και τις ατζέντες της ομάδας των αντιπάλων του.
Πολιτικές διαφορές
Οι τέσσερις αποκλίνουν ως προς την πολιτική ιδεολογία: Ο Kilicdaroglu και ο Imamoglu είναι σοσιαλδημοκράτες, η Aksener είναι εθνικίστρια και ο Yavas έχει μετακινηθεί από το τελευταίο στρατόπεδο στο πρώτο.
Η Aksener, που οι οπαδοί της την αποκαλούν “Asena”, ή αλλιώς λύκαινα, είναι ένας αιώνιος κίνδυνος φυγής: Μόλις στις αρχές Μαρτίου, αποχώρησε από την τετραμερή συμμαχία, για να την πείσουν οι υπόλοιποι να επιστρέψει.
Οι δύο δήμαρχοι είναι πιθανό να αναμετρηθούν για να διαδεχθούν τον Kilicdaroglu στην ηγεσία του κόμματος.
Εάν ο Kilicdaroglu κερδίσει, οι άλλοι τρεις αναμένεται να γίνουν αντιπρόεδροι – μια ασυνήθιστη, ασταθής ρύθμιση για οποιαδήποτε κυβέρνηση.
Η διαχείρισή τους θα μπορούσε να είναι εξίσου δύσκολη με την αναίρεση της κληρονομιάς του προκατόχου του Kilicdaroglu.
O Erdogan πέταξε έξω τον αμερικανό πρέσβη – H επιλογή της Τουρκίας μαριονέτα των ΗΠΑ ή ευρασιατική δύναμη
Προφανώς μόνο ο Erdogan ο τούρκος Πρόεδρος μπορεί… να πετάξει έξω τον αμερικανό πρέσβη…
Ο Erdogan στις 14 Μαίου 2023 θα αντιμετωπίσει μια μεγάλη πρόκληση, αφού 7 κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν συνασπιστεί στο πρόσωπο του Kilicdaroglu διεκδικώντας την προεδρία της Τουρκίας.
Οι δημοσκοπήσεις δεν ευνοούν τον Erdogan αλλά διαθέτει μια ισχυρή βάση και παρά τον σεισμό με τα 50.400 θύματα καταφέρνει να έχει μια ισχυρή βάση….
Επί εποχής Erdogan η Τουρκία αναδείχθηκε σε περιφερειακή δύναμη και παρά τις ατυχείς δηλώσεις του για εσωτερική κατανάλωση εναντίον της Ελλάδος… αποδείχθηκε ηγέτης για τα συμφέροντα της Τουρκίας.
Αναδείχθηκε σε στρατιωτική δύναμη με όρους κατασκευής οπλικών συστημάτων, η Τουρκία διαθέτει πάνω από 1.000 βιομηχανίες και βιοτεχνίες οπλικών συστημάτων ενώ η Ελλάδα διαθέτει μια εταιρία… με ζημιές.
Επίσης στην Ελλάδα κατάφεραν να ενοχοποιήσουν τα όπλα να καταστήσουν τους πολίτες… φοβικούς απέναντι στα όπλα κυνηγητικά ή σκοπευτικά.
Ποια πορεία θα πάρει η Τουρκία;
Ο Τούρκος Πρόεδρος Erdogan αρνείται να συνομιλήσει περαιτέρω με τον Αμερικανό πρέσβη στην Άγκυρα.
Ο λόγος, η πρόσφατη συνάντηση του διπλωμάτη με τον αρχηγό της τουρκικής αντιπολίτευσης μόλις ενάμιση μήνα πριν από τις προεδρικές εκλογές.
Ωστόσο, είναι σημαντικό ότι αυτές οι εκλογές θα καθορίσουν εάν η Τουρκία θα συνεχίσει την πορεία της προς την ευρασία με Ρωσία και Κίνα ή θα επιστρέψει πλήρως ως υποτελής του ΝΑΤΟ.
Εν όψει των προεδρικών εκλογών, o Erdogan αντέδρασε έντονα μετά τη συνάντηση που είχε ο Αμερικανός πρέσβης Flake με τον ηγέτη του αντιπολιτευόμενου φιλοαμερικανικού Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), Kılıcdaroglu.
Το CHP είναι σοσιαλοδημοκρατικό κόμμα με βάση τα δυτικά πρότυπα.
«Ο Biden μίλησε και τώρα βλέπετε τι κάνει ο πρεσβευτής του εδώ. Επισκέφτηκε τον Kilicdaroglu.
Είναι ντροπή.
Είσαι πρεσβευτής και πρέπει να ξέρει πώς να ενεργεί.
Θα πρέπει να ασχολείται με τον Πρόεδρο (όχι τον Kilicdaroglu», δήλωσε ο Erdogan στην Κωνσταντινούπολη στις 2 Απριλίου.
«Αναρωτιέμαι αν θα ντραπεί να ζητήσει συνάντηση από το γραφείο μου.
Αλλά του λέω οι πόρτες μας είναι κλειστές γι’ αυτόν από εδώ και πέρα γιατί δεν ξέρει τη θέση του.
Πρέπει να ξέρει πώς πρέπει να ενεργεί ένας πρεσβευτής».
Ο Erdogan αντέδρασε με αυτό τον τρόπο γιατί ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματικής αποστολής στην Τουρκία, υποστηρίζει τον Kilicdaroglu και τον συνασπισμό Συμμαχία του Έθνους, που αποτελείται από επτά πολιτικά κόμματα.
«Ο Πρέσβης Flake συναντήθηκε με τον Πρόεδρο του CHP Kemal Kilicdaroglu στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων συνομιλιών με τα τουρκικά πολιτικά κόμματα για θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος μεταξύ των δύο χωρών μας.
Εξέφρασε την αμερικανική αλληλεγγύη και τα συλλυπητήρια για τις απώλειες του σεισμού της Τουρκίας», έγραψε η Αμερικανική Πρεσβεία σε tweet στις 2 Απριλίου.
Ο σημερινός πρόεδρος Erdogan, ο Kilicdaroglu, και δύο άλλοι υποψήφιοι, ο Sinan Ogan και ο Muharrem İnce, θα βρεθούν αντιμέτωποι στις προεδρικές εκλογές στις 14 Μαΐου.
Οι εκλογές θα καθορίσουν ποιος θα είναι ο Πρόεδρος της Τουρκίας για τα επόμενα 5 χρόνια, ενώ την ίδια ώρα θα διεξαχθούν και οι βουλευτικές εκλογές.
Ωστόσο, ο Erdogan αντιπροσωπεύει την μεταστροφή της Τουρκίας προς την ευρασία και στον παντουρκισμό, ενώ ο Kilicdaroglu αντιπροσωπεύει τους παραδοσιακά στενούς δεσμούς της Τουρκίας με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ.
Ουσιαστικά, οι Τούρκοι πολίτες έχουν να πάρουν μια πολύ βαθιά ιδεολογική απόφαση.
Το έγκριτο τουρκικό κέντρο έρευνας κοινής γνώμης MetroPOLL διεξήγαγε έρευνα με τη συμμετοχή 2.046 ατόμων σε 28 τουρκικές επαρχίες μεταξύ 13 Ιανουαρίου και 14 Μαρτίου.
Η έρευνα έδειξε ότι το 44,6% των ερωτηθέντων θα ψήφιζε τον Kilicdaroglu, ενώ ο Erdogan θα λάμβανε το 42% των ψήφων.
Άλλη δημοσκόπηση δείχνει ποσοστά 41,6% για τον Erdogan και 46,4 για τον Kilicdaroglu ενώ εκτός των άλλων υποψηφίων τα ποσοστά διαμορφώνονται σε 44% προς 55% αντίστοιχα…
Αυτό καθιστά τις επερχόμενες εκλογές μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τη μακροχρόνια διακυβέρνηση του Τούρκου προέδρου Erdogan… με τις πιθανότητες να χάσει να είναι πολύ αυξημένες.
Καθώς αυτές οι εκλογές πλησιάζουν, οι ΗΠΑ προσπαθούν να εξασφαλίσουν ότι ο Kilicdaroglu θα κερδίσει.
Αν και οι ΗΠΑ και η Τουρκία είναι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ, έχουν πολλές διαφορές ιδίως σχετικά με την άρνηση των ΗΠΑ να πουλήσει μαχητικά αεροσκάφη F-35.
Επίσης οι αμερικανοί υποστηρίζουν το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν στην Συρία ενώ εναντιώνονται στην κατοχή από την Τουρκία του ρωσικού S- Αντιπυραυλικού συστήματος S-400.
Η αμερικανική παρέμβαση
Οι εντάσεις κλιμακώθηκαν σημαντικά πριν ακόμη ο πρόεδρος Biden αναλάβει τον Λευκό Οίκο το 2020.
«Αυτό που νομίζω ότι πρέπει να κάνουμε είναι να υιοθετήσουμε μια πολύ διαφορετική προσέγγιση απέναντι στον Erdogan, καθιστώντας σαφές ότι υποστηρίζουμε την ηγεσία της αντιπολίτευσης», είπε ο Biden σε συνέντευξη τους στους New York Times, προσθέτοντας ότι ο Erdogan έπρεπε να πληρώσει το τίμημα.
Το μπλοκ της αντιπολίτευσης υπό την ηγεσία του Kilicdaroglu έχει γίνει το αγαπημένο παιδί των δυτικών μέσων ενημέρωσης πρόσφατα, με περισσότερη κάλυψη κατά του Erdogan να εμφανίζεται σε έντυπα όπως το The Economist.
Η Wall Street Journal, από την πλευρά της, δημοσίευσε πρόσφατα ένα άρθρο του πρώην συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ και διαβόητου Bolton, ο οποίος κάλεσε τις ΗΠΑ να υποστηρίξουν την αντιπολίτευση ή να αναγκάσουν την Τουρκία να αποχωρήσει από το ΝΑΤΟ εάν ο Erdogan κέρδιζε τις εκλογές.
Υπενθυμίζεται ότι ο αμερικανός πρέσβης είχε ήδη εξοργίσει Τούρκους αξιωματούχους αφού έκλεισε την πρεσβεία των ΗΠΑ πέρυσι λόγω υποτιθέμενων «ανησυχιών ασφαλείας».
Αν και οι ΗΠΑ δεν έκλεισαν το προξενείο τους στην Κωνσταντινούπολη, σημειώνεται ότι ο δήμαρχος της μεγαλύτερης πόλης της Τουρκίας είναι ο εξαιρετικά δημοφιλής Ekrem Imamoglu του CHP.
Αυτό είναι και πάλι ένα άλλο μήνυμα ότι οι ΗΠΑ υποστηρίζουν το CHP στις εκλογές.
Όμως, όπως τόνισε ο υπουργός Εσωτερικών Suleyman Soylu σχετικά με τον Flake τον Φεβρουάριο:
«Η Τουρκία έχει την ατυχία να έχει πρέσβεις των ΗΠΑ που επιδιώκουν να σχεδιάσουν πραξικοπήματα στη Τουρκία.
Κάθε πρεσβευτής των ΗΠΑ έχει εμπλακεί σε προσπάθειες να βλάψει την Τουρκία».
Με αυτόν τον τρόπο, οι Τούρκοι πολίτες έχουν μια επιλογή να συνεχίσουν πάνω στην πολιτική Erdogan ή να ακολουθήσουν μια πλήρη υποταγή στους αμερικανούς χάνοντας την εθνική της κυριαρχία.
Τι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις;
