Στο τραπέζι της χθεσινής Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες μπήκε η τραπεζική κρίση των τελευταίων ημερών, καθώς η αναταραχή στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια και τις μετοχές των τραπεζών ήρθαν σε αντίθεση με τις εγγυήσεις αξιωματούχων ότι «όλα πάνε καλά».
Οι διαβεβαιώσεις περί ανόδου νωρίς το πρωί της Παρασκευής (24/3) επισκιάστηκαν μέσα σε λίγες ώρες από τη μεγάλη «βουτιά» στον χρηματοπιστωτικό τομέα, με την Deutsche Bank να ηγείται της πτώσης των ευρωπαϊκών τραπεζικών μετοχών.javascript:”;
Η «μαύρη Παρασκευή» και οι ανησυχίες
Οι ημέρες αυτές θυμίζουν αρκετά την κρίση στην Ευρωζώνη της περασμένης δεκαετίας, όταν στις Συνόδους Κορυφής της ΕΕ το βασικό ζήτημα ήταν η κρίση του δημόσιου χρέους.
Αν και οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι ήθελαν να τονίσουν ότι η τρέχουσα κατάσταση δεν ήταν συγκρίσιμη με την τελευταία κρίση -που τελικά ανάγκασε τις τα κράτη μέλη της Ε.Ε να αναζητήσουν διεθνή προγράμματα διάσωσης- η χρηματοοικονομική εικόνα ήταν ζοφερή την Παρασκευή και ήταν ένα από τα μεγαλύτερα σημάδια ότι οι τραπεζικές αποτυχίες γεννήθηκαν στις ΗΠΑ και πέρασαν στην Ε.Ε.
Μιλώντας στο POLITICO, ο πολωνός πρωθυπουργός Mateusz Morawiecki και πρώην τραπεζίτης, ανέφερε ότι «ανησυχεί για ορισμένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στην Ευρώπη», επισημαίνοντας ιδιαίτερα τον ρόλο των επενδυτικών κεφαλαίων στον τραπεζικό τομέα.
Η μετοχή της Deutsche Bank σημείωσε «βουτιά» 14% κάποια στιγμή την Παρασκευή, μια πτώση που ήρθε μετά την κατάρρευση της Credit Suisse την περασμένη εβδομάδα και την σχεδιασμένη εξαγορά της τράπεζας από την ανταγωνιστική της UBS.
Επιχείρηση «μασάζ στις αγορές»
Το χρονοδιάγραμμα δεν θα μπορούσε να είναι χειρότερο για την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ και τον Πρόεδρο του Eurogroup Paschal Donohoe, οι οποίοι συναντήθηκαν με τους ηγέτες της ΕΕ στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής για το ευρώ – μια τακτική οικονομική ενημέρωση που ενίοτε επικεντρώνεται στις συναντήσεις των ηγετών της ΕΕ.
Σε ένδειξη του πόσο σοβαρή και ευαίσθητη είχε γίνει η κατάσταση, υπήρχε όριο στο πόσοι αξιωματούχοι θα μπορούσαν να ενημερωθούν για τις συζητήσεις της Παρασκευής, σύμφωνα με δύο αξιωματούχους της ΕΕ.
Οι δύο κορυφαίοι ηγέτες της ΕΕ -η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο Σαρλ Μισέλ– δεν πραγματοποίησαν την παραδοσιακή τους συνέντευξη Τύπου μετά τη σύνοδο κορυφής, αν και δύο διπλωμάτες επέμειναν ότι η απόφαση ελήφθη πριν αρχίσει η πτώση της αγοράς.
Οι περισσότεροι ηγέτες παρομοίως αποχώρησαν από τη συνάντηση χωρίς να μιλήσουν στον Τύπο. Αλλά για όσους το έκαναν, το μήνυμα ήταν ξεκάθαρο: «Δεν υπάρχει τίποτα να δούμε εδώ».
«Πιστεύουμε ότι οι τράπεζές μας είναι ανθεκτικές, είναι ισχυρές, ότι οι αποφάσεις που λάβαμε όσον αφορά στο ύψος της ρευστότητας, το ύψος του κεφαλαίου που διαθέτουν οι τράπεζές μας θα εξασφαλίσουν ότι θα συνεχίσουν να είναι ανθεκτικές στον επόμενο χρόνο», δήλωσε ο επικεφαλής του Eurogroup Donohoe στους δημοσιογράφους, επιδιώκοντας να ηρεμήσει τις αγορές.
Η γλώσσα του απηχούσε εκείνη της Λαγκάρντ, η οποία -ίσως έχοντας επίγνωση ότι κάθε της ρήση μπορεί να επηρεάσει τις αγορές- αρνήθηκε να κάνει οποιαδήποτε δημόσια σχόλια την Παρασκευή. Ωστόσο, ιδιωτικά, διαβεβαίωσε τους ηγέτες ότι ο ευρωπαϊκός τραπεζικός τομέας θα ξεπεράσει την καταιγίδα, χάρη στους ισχυρούς δείκτες κεφαλαίου και ρευστότητας, σύμφωνα με τρία άτομα που βρίσκονταν στην αίθουσα.
Το σημαντικότερο είναι ότι είπε επίσης ότι η ΕΚΤ ήταν σε ετοιμότητα για να παράσχει ρευστότητα εάν χρειαστεί.
«Η εργαλειοθήκη της ΕΚΤ είναι πλήρως εξοπλισμένη για να παρέχει ρευστότητα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της ζώνης του ευρώ», είπε, σύμφωνα με ένα άτομο που ενημερώθηκε για τις συζητήσεις, το οποίο, όπως και οι άλλοι, μίλησε μόνο για την ενημέρωση υπό τον όρο της ανωνυμίας.
Ο γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς ήταν εξίσου αισιόδοξος, ιδιαίτερα όταν επρόκειτο για την Deutsche Bank, τον προβληματικό γερμανικό πιστωτή που οδήγησε το τραπεζικό sell-off την Παρασκευή.
«Δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας», είπε στους δημοσιογράφους μετά τη συνάντηση. «Η Deutsche Bank έχει εκσυγχρονίσει και αναδιοργανώσει ριζικά το επιχειρηματικό της μοντέλο και είναι μια πολύ κερδοφόρα τράπεζα», ανέφερε.
Η πρωθυπουργός της Ιταλίας Giorgia Meloni συμφώνησε, λέγοντας: «Τα θεμελιώδη στοιχεία του συστήματος είναι ισχυρά».
«Ευτυχώς, η Ευρώπη έχει πάρει τα διδάγματά της από την οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας», δήλωσε ο ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ μετά τη συνάντηση.
Καμία κίνηση για κοινό σύστημα ασφάλισης καταθέσεων
Αλλά πίσω από τις δημόσιες δηλώσεις, μια βαθιά αίσθηση ανησυχίας διαπέρασε το κλίμα στις Βρυξέλλες.
«Είμαστε σίγουροι για τα μέτρα και τα αποθέματά μας, αλλά φυσικά αυτό είναι ένα ζήτημα εμπιστοσύνης, που καθιστά πάντα δύσκολη την πρόβλεψη για το πώς θα αντιδράσουν οι αγορές», είπε ένας αξιωματούχος στην αίθουσα κατά τη διάρκεια της συζήτησης με τη Λαγκάρντ. «Μέχρι στιγμής όλα καλά, αλλά όλοι παρακολουθούμε το ζήτημα στενά και παραμένουμε σε επαγρύπνηση».
Άλλοι επεσήμαναν ότι η πολυανακοινωμένη τραπεζική ένωση της ΕΕ -ένα αλληλένδετο σύστημα εποπτείας και εποπτείας που δημιουργήθηκε στον απόηχο της χρηματοπιστωτικής κρίσης- παραμένει ημιτελής.
Η ευρωζώνη εξακολουθεί να στερείται ενός κοινού συστήματος ασφάλισης καταθέσεων για την προστασία των τραπεζικών λογαριασμών των καταθετών. Ο Donohoe, ο οποίος παροτρύνει τους συναδέλφους του ηγέτες να ολοκληρώσουν την τραπεζική ένωση, είπε ότι τα τελευταία νέα θα πρέπει να αναζωογονήσουν τη διαδικασία.
«Θα πρέπει να εφαρμόσουμε αυτά που έχουμε συμφωνήσει», είπε.
Χώρες όπως η Γερμανία ήταν απρόθυμες να εγγραφούν σε ένα κοινό σύστημα ασφάλισης καταθέσεων, επιμένοντας ότι χώρες όπως η Ιταλία πρέπει πρώτα να μειώσουν τους οικονομικούς τους κινδύνους. Η διαμάχη έχει σταματήσει τις διαπραγματεύσεις.
Αλλά ο Σολτς την Παρασκευή είπε ότι υπάρχει τώρα ένα κίνητρο για να προχωρήσουμε τόσο στην τραπεζική ένωση όσο και στην ένωση κεφαλαιαγορών – μια πρόταση εδώ και χρόνια για τη δημιουργία μιας πανευρωπαϊκής αγοράς για πρόσβαση στο κεφάλαιο.
«Θα προσπαθήσουμε να επιταχύνουμε την όλη διαδικασία», είπε ο Σολτς. «Αυτό είναι σημαντικό για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και όσο περισσότερο το πετυχαίνουμε, τόσο περισσότερο η αναπτυξιακή δυναμική θα ενισχυθεί».
