Ένας μήνας έχει περάσει από τις πρώτες αποκαλύψεις του «Κατάργκεϊτ» και ο απόηχος δεν έχει κοπάσει στις Βρυξέλλες. Την Τετάρτη η Βελγίδα ευρωβουλευτής Μαρί Αρενά – αν και δεν έχει ζητηθεί άρση της ασυλίας της – παραιτήθηκε από την προεδρία της υποεπιτροπής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα με την αιτιολογία ότι παρέλειψε να ενημερώσει το Κοινοβούλιο για παλαιότερο ταξίδι της στο Κατάρ με όλα τα έξοδα πληρωμένα από το Εμιράτο.
Στις 9 Δεκεμβρίου η βελγική αστυνομία είχε πραγματοποιήσει εφόδους στις Βρυξέλλες και συνέλαβε υπόπτους για υποθέσεις διαφθοράς, ενώ κατέσχεσε χρηματικά ποσά ύψους 1,5 εκ. ευρώ. Τέσσερις από τους προσαχθέντες προφυλακίστηκαν και καλούνται τώρα να λογοδοτήσουν στη δικαιοσύνη. Μεταξύ αυτών είναι και η Ελληνίδα πρώην αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Εύα Καϊλή. Η διάδοχός της θα εκλεγεί την ερχόμενη Τετάρτη στην Ολομέλεια του Στρασβούργου.
Η ζωή μετά το Κατάργκεϊτ
Μετά το αρχικό σοκ οι ευρωβουλευτές επιχειρούν να συμμαζέψουν τα του οίκου τους. Η συγκυρία είναι κρίσιμη, καθώς το Κοινοβούλιο αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη «κρίση νομιμοποίησης» στην ιστορία του, μόλις ενάμιση χρόνο πριν από τις προσεχείς ευρω-εκλογές. Η πρόεδρος του Σώματος, Ρομπέρτα Μετσόλα, επεξεργάστηκε ήδη ένα σχέδιο 14 σημείων για την καταπολέμηση της διαφθοράς, το οποίο κατ’ αρχήν παρουσίασε στους επικεφαλής των πολιτικών ομάδων την περασμένη Τρίτη, κεκλεισμένων των θυρών. Στη συνέχεια απηύθυνε το ακόλουθο μήνυμα, μέσω Twitter: «Ακεραιότητα. Ανεξαρτησία. Λογοδοσία. Θα προχωρήσουμε γρήγορα».
Μεταξύ άλλων προβλέπεται μία «μεταβατική περίοδος», κατά την οποία πρώην μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δεν θα μπορούν να αξιοποιήσουν τις επαφές του για λόμπινγκ και συναφείς δραστηριότητες. Άλλα μέτρα υπό συζήτηση είναι η κατάργηση των ανεπίσημων «ομάδων φιλίας» με τρίτες χώρες, καθώς και η θέσπιση πιο αυστηρών ρυθμίσεων για την καταγραφή των ραντεβού με λομπίστες και μάλιστα για όλα τα μέλη της Ευρωβουλής και όχι μόνο για τους προέδρους Επιτροπών ή τους εισηγητές στις διαδικασίες νομοθετικού έργου.
Στην Ολομέλεια του Στρασβούργου αναμένεται να παρουσιαστούν οι προτάσεις για την καταπολέμηση της διαφθοράς
Σύμφωνα με εκπρόσωπο της Μετσόλα, η πρόεδρος θα παρουσιάσει αναλυτικά τις προτάσεις της τη Δευτέρα, κατά την έναρξη των εργασιών της Ευρωβουλής στο Στρασβούργο. Οι πολιτικές ομάδες των Πρασίνων, της Αριστεράς και των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (οι οποίοι βρίσκονται στο επίκεντρο του σκανδάλου και εικάζεται ότι σύντομα θα ξεκινήσουν εσωτερική έρευνα για την περαιτέρω διερεύνηση της υπόθεσης) έχουν ήδη δηλώσει ότι δεν θεωρούν επαρκή τα μέτρα.
«Υπήρξαν δεκάδες παραβιάσεις των κανονισμών»
Ο Ντάνιελ Φρόιντ, επικεφαλής των Πρασίνων και συμπροεδρεύων στην άτυπη «ομάδα εργασίας κατά της διαφθοράς» λέει ότι η πρώτη του αντίδραση στο Κατάργκεϊτ ήταν «απογοήτευση», αλλά όχι «σοκ» ή έκπληξη. Στα τελευταία περίπου 40 χρόνια που το Ευρωκοινοβούλιο αποτελεί το μόνο απευθείας εκλεγμένο όργανο της ΕΕ, επισημαίνει, έχουν καταγραφεί και άλλες ατασθαλίες, όπως για παράδειγμα το σκάνδαλο των «μετρητών έναντι τροπολογιών» το 2011, όταν ερευνητές δημοσιογράφοι έπιασαν «στα πράσα» ευρωβουλευτές να εισπράττουν χρηματικά ποσά για να καταθέσουν τροπολογίες με συγκεκριμένο περιεχόμενο. Επίσης, λέει ο Γερμανός ευρβουλευτής στην Deutsche Welle, «τα τελευταία δέκα χρόνια είχαμε 24 περιπτώσεις, ήσσονος σημασίας βεβαίως, στις οποίες ευρωβουλευτές παραβίασαν τον εσωτερικό κανονισμό μας, αλλά σε καμία από αυτές δεν έχουν επιβληθεί κυρώσεις».
Ο Ντάνιελ Φρόιντ προειδοποιεί για πιθανές πολιτικές επιπτώσεις του Κατάργκεϊτ. «Όταν μία παρεμφερής περίπτωση παρουσιαστεί σε ένα εθνικό Κοινοβούλιο, προφανώς κανείς δεν απαιτεί την κατάργηση της Βουλής», λέει. «Αλλά εδώ, μόλις ξεσπάει το σκάνδαλο, βγαίνουν αμέσως ο πρωτεργάτης του Brexit Νάιτζελ Φάρατζ και ο ευρω-σκεπτικιστής της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν για να στηλιτεύσουν το ‘διεφθαρμένο Κοινοβούλιο’ και να ζητήσουν την κατάργησή του».
Κίνδυνος γραφειοκρατίας;
Στο παρελθόν ορισμένες προτάσεις για περισσότερη διαφάνεια είχαν απορριφθεί από την πλειοψηφία των ευρωβουλευτών και ιδιαίτερα από τις πολιτικές δυνάμεις δεξιά του Κέντρου, που έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου λέγοντας ότι η υπέρμετρη γραφειοκρατία θα απέτρεπε τους ενδιαφερόμενους να καταθέσουν υποψηφιότητα για μία έδρα στην Ευρωβουλή. Ο Ντάνιελ Φρόιντ δεν αποδέχεται το επιχείρημα. «Δηλαδή συγγνώμη, ο άλλος θα αρνηθεί να γίνει ευρωβουλευτής, επειδή του ζητούν να συμπληρώσει μερικά δικαιολογητικά παραπάνω;» διερωτάται.
Κριτική ασκεί η Διεθνής Διαφάνεια και στο σημερινό καθεστώς πληρωμής και αποζημίωσης των ευρωβουλευτών, το οποίο προβλέπει, μεταξύ άλλων, ένα ποσό γύρω στα 5.000 ευρώ τον μήνα για έξοδα λειτουργίας των γραφείων τους, το οποίο καταβάλλεται χωρίς αποδείξεις. Κατά τα λοιπά, η Διεθνής Διαφάνεια σημειώνει ότι οι προτάσεις Μετσόλα είναι «καλές», αλλά δεν αναιρούν τη λογική του εσωτερικού ελέγχου. Στο ίδιο μήκος κύματος ο Ντάνιελ Φρόιντ απευθύνει έκκληση για διενέργεια εξωτερικού ελέγχου «από μία ανεξάρτητη Αρχή».
Η αισιόδοξη πλευρά
Εάν κάποιος θέλει να είναι αισιόδοξος, θα μπορούσε να δει το «Κατάργκεϊτ» ως μία καλοδεχούμενη αφορμή για αλλαγή πορείας. Αλλά ο «Πράσινος» ευρωβουλευτής Ντάνιελ Φρόιντ διατηρεί ακόμη επιφυλάξεις. Αυτή τη στιγμή, επισημαίνει, υπάρχει έντονη πίεση καθώς πολλοί ευρωβουλευτές θέλουν να γυρίσουν σελίδα και να αποκαταστήσουν το διεθνές κύρος του Σώματος, το συντομότερο δυνατόν. Το ερώτημα είναι, εάν η θέληση αυτή θα αποδειχθεί εξίσου ισχυρή, όταν έρθει η ώρα της ψηφοφορίας στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου. «Εάν με ρωτάτε αυτή τη στιγμή, δεν είμαι σίγουρος ότι αυτό θα συμβεί», επισημαίνει ο Φρόιντ.
