Δυσοίωνες είναι οι προβλέψεις για την οικονομική δραστηριότητα σε ΗΠΑ και Ευρώπη για το 2023 καθώς τα σύννεφα της ύφεσης δείχνουν να πυκνώνουν. Ο πόλεμος στην Ουκρανία οδήγησε σε αλματώδεις αυξήσεις στο κόστος της ενέργειας με αποτέλεσμα να παγώσει η οικονομική δραστηριότητα και να αυξηθεί κατακόρυφα ο πληθωρισμός.
Στις ΗΠΑ η ομοσπονδιακή Τράπεζα του Σεντ Λούις ανέφερε σε νέα έκθεσή της φέρνει μαύρα μαντάτα: Όπως επισημαίνεται, εάν 26 πολιτείες έχουν πτώση της δραστηριότητας εντός των συνόρων τους, αυτό προσφέρει «εύλογη πεποίθηση» ότι το έθνος στο σύνολό του θα πέσει σε ύφεση.
Ποια είναι η κατάσταση σήμερα; Πάνω από τις μισές από τις 50 πολιτείες των ΗΠΑ παρουσιάζουν σημάδια επιβράδυνσης της οικονομικής δραστηριότητας. Ζοφερή είναι η κατάσταση που διαμορφώνεται και στην Ευρώπη. Χαρακτηριστικό είναι πως οι ευρωπαϊκές μετοχές σημειώνουν τη χειρότερη χρονιά από το 2018.
Όμως, στρατηγικοί αναλυτές ευελπιστούν για μια ήπια ανάκαμψη των ευρωπαϊκών μετοχών το επόμενο έτος. Θα επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις σε μια χρονιά, που όπως όλα δείχνουν, θα συνεχιστεί η αβεβαιότητα;
Νέα έρευνα της Fed επισημαίνει αυξανόμενο κίνδυνο ύφεσης στις ΗΠΑ
Λίγο πάνω από τις μισές από τις 50 πολιτείες των ΗΠΑ παρουσιάζουν σημάδια επιβράδυνσης της οικονομικής δραστηριότητας, ξεπερνώντας ένα βασικό όριο που συχνά σηματοδοτεί ότι επίκειται ύφεση, σύμφωνα με νέα έρευνα από την έκθεση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας του Σεντ Λούις.
Σύμφωνα με το Reuters η έκθεση αυτή, που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη, ακολούθησε μια άλλη έκθεση της Fed του Σαν Φρανσίσκο από τις αρχές της εβδομάδας, η οποία επίσης εμβαθύνει στην αυξανόμενη προοπτική ότι η αμερικανική οικονομία μπορεί να περιέλθει σε ύφεση κάποια στιγμή τους επόμενους μήνες.
Η Fed του Σεντ Λούις ανέφερε στην έκθεσή της ότι εάν 26 πολιτείες έχουν πτώση της δραστηριότητας εντός των συνόρων τους, αυτό προσφέρει «εύλογη πεποίθηση» ότι το έθνος στο σύνολό του θα πέσει σε ύφεση.
Αυτή τη στιγμή, η τράπεζα ανέφερε ότι, όπως μετράται από τα στοιχεία της Philadelphia Fed που παρακολουθούν τις επιδόσεις των επιμέρους πολιτειών, 27 είχαν πτωτική δραστηριότητα τον Οκτώβριο. Αυτό είναι αρκετό για να υποδείξει μια διαφαινόμενη ύφεση, ενώ υπολείπεται των αριθμών που έχουν παρατηρηθεί πριν από ορισμένες άλλες υφέσεις. Οι συντάκτες σημείωσαν ότι 35 πολιτείες υπέστησαν μειώσεις πριν από τη σύντομη και απότομη ύφεση που παρατηρήθηκε την άνοιξη του 2020, για παράδειγμα.
Εν τω μεταξύ, μια έκθεση της Fed του Σαν Φρανσίσκο, που δημοσιεύθηκε την Τρίτη, παρατήρησε ότι οι μεταβολές στο ποσοστό ανεργίας μπορούν επίσης να σηματοδοτήσουν ότι μια ύφεση βρίσκεται καθ’ οδόν, σε ένα σήμα που προσφέρει μεγαλύτερη βραχυπρόθεσμη προγνωστική αξία από ό,τι η στενά παρακολουθούμενη καμπύλη αποδόσεων της αγοράς ομολόγων.
Οι συντάκτες της έκθεσης αναφέρουν ότι το ποσοστό ανεργίας φτάνει στο κατώτατο σημείο και αρχίζει να κινείται υψηλότερα πριν από την ύφεση με ένα εξαιρετικά αξιόπιστο μοτίβο. Όταν συμβαίνει αυτή η μετατόπιση, το ποσοστό ανεργίας σηματοδοτεί την έναρξη της ύφεσης σε περίπου οκτώ μήνες, αναφέρει το έγγραφο.
Το έγγραφο αναγνώρισε ότι τα ευρήματά του είναι παρόμοια με εκείνα του κανόνα Sahm, ο οποίος πήρε το όνομά του από την πρώην οικονομολόγο της Fed Claudia Sahm, η οποία πρωτοστάτησε στο έργο που συνδέει την αύξηση του ποσοστού ανεργίας με την οικονομική ύφεση. Η έρευνα της Fed του Σαν Φρανσίσκο, που συντάχθηκε από τον οικονομολόγο της τράπεζας Thomas Mertens, ανέφερε ότι η καινοτομία της είναι να καταστήσει την αλλαγή του ποσοστού ανεργίας έναν μελλοντικό δείκτη.
Σε αντίθεση με τα στοιχεία της Fed του Σεντ Λούις που τείνουν προς την πρόβλεψη ύφεσης, το ποσοστό ανεργίας στις ΗΠΑ έχει παραμείνει μέχρι στιγμής αρκετά σταθερό, και αφού έπιασε πάτο στο 3,5% τον Σεπτέμβριο, διατηρήθηκε στο 3,7% τόσο τον Οκτώβριο όσο και τον Νοέμβριο.
Στο έγγραφο της Fed του Σαν Φρανσίσκο σημειώνεται ότι η Fed, από τις προβλέψεις της για τον Δεκέμβριο, βλέπει το ποσοστό ανεργίας να αυξάνεται το επόμενο έτος, εν μέσω της εκστρατείας επιθετικών αυξήσεων των επιτοκίων της με στόχο την ψύξη των υψηλών επιπέδων πληθωρισμού. Το 2023, η Fed βλέπει το ποσοστό ανεργίας να εκτοξεύεται στο 4,6% σε ένα έτος όπου βλέπει μόνο μέτρια επίπεδα συνολικής ανάπτυξης.
Εάν η πρόβλεψη της Fed επαληθευτεί, «μια τέτοια αύξηση θα πυροδοτούσε μια πρόβλεψη ύφεσης με βάση το ποσοστό ανεργίας», αναφέρει. «Σύμφωνα με αυτή την άποψη, η χαμηλή ανεργία μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη πιθανότητα ύφεσης όταν το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να αυξηθεί».
Ο Tim Duy, επικεφαλής οικονομολόγος της SGH Macro Advisors, δήλωσε ότι πιστεύει ότι για να επιτευχθεί αυτό που θέλει η Fed στο μέτωπο του πληθωρισμού, η οικονομία πιθανότατα «θα χάσει περίπου δύο εκατομμύρια θέσεις εργασίας, κάτι που θα ήταν μια ύφεση ανάλογη του 1991 ή του 2001».
Η ανησυχία σχετικά με την προοπτική να πέσει η οικονομία σε ύφεση έχει προκληθεί από τις δυναμικές ενέργειες της Fed για τον πληθωρισμό. Πολλοί επικριτές υποστηρίζουν ότι η κεντρική τράπεζα επικεντρώνεται υπερβολικά στον πληθωρισμό και όχι αρκετά στη διατήρηση των θέσεων εργασίας των Αμερικανών. Οι αξιωματούχοι της κεντρικής τράπεζας αντιτείνουν ότι χωρίς την επιστροφή στη σταθερότητα των τιμών, η οικονομία θα δυσκολευτεί να ανταποκριθεί στο πλήρες δυναμικό της.
Επιπλέον, στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε την πιο πρόσφατη συνεδρίαση της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Ανοικτής Αγοράς νωρίτερα αυτό το μήνα, ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας Τζερόμ Πάουελ δήλωσε ότι δεν θεωρεί τις τρέχουσες προοπτικές της Fed ως πρόβλεψη ύφεσης, δεδομένου ότι η προσδοκία ότι η ανάπτυξη θα παραμείνει. Πρόσθεσε όμως ότι πολλά παραμένουν αβέβαια.
«Δεν νομίζω ότι κανείς γνωρίζει αν θα έχουμε ύφεση ή όχι και, αν έχουμε, αν θα είναι βαθιά ή όχι. Απλώς, δεν μπορεί να το γνωρίζει κανείς», δήλωσε ο Πάουελ.
Οι ευρωπαϊκές μετοχές σημειώνουν τη χειρότερη χρονιά από το 2018
Οι ευρωπαϊκές μετοχές έκλεισαν χαμηλότερα την Παρασκευή 30/12, σημειώνοντας τη χειρότερη ετήσια επίδοσή τους από το 2018, παρασυρόμενες από την επιβράδυνση της οικονομίας, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο καλπάζων πληθωρισμός και η επιθετική σύσφιξη των κεντρικών τραπεζών επέφεραν αυτό το τίμημα.
Ο δείκτης Stoxx Europe 600 έκλεισε την τελευταία συνεδρίαση του 2022 με πτώση 1,3%, ανεβάζοντας τις ετήσιες απώλειες στο 13%.
Ο όγκος συναλλαγών ήταν μικρότερος από τον μέσο όρο αυτή την εβδομάδα εν μέσω των διακοπών και οι αγορές στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία έκλεισαν νωρίς την Παρασκευή. Ο FTSE 100 έκλεισε το έτος με ετήσια κέρδη 0,9%, αποφεύγοντας το παγκόσμιο ξεπούλημα των μετοχών, ενώ ο δείκτης DAX σημείωσε πτώση 12%.
Σύμφωνα με το Bloomberg το 2022, οι Ευρωπαίοι επενδυτές μετοχών έπρεπε να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της ραγδαίας αύξησης των τιμών, της αυστηρής νομισματικής πολιτικής, των συνεπειών της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και της συνεχιζόμενης ενεργειακής κρίσης.
Παρ’ όλα αυτά, οι ευρωπαϊκές μετοχές υπεραπέδωσαν φέτος σε σχέση με τις αντίστοιχες αμερικανικές, υποβοηθούμενες από ένα ράλι το τέταρτο τρίμηνο εν μέσω ελπίδων ότι η υποχώρηση του πληθωρισμού θα επηρεάσει τις κεντρικές τράπεζες.
«Αρχικά, το ράλι της ευρωπαϊκής αγοράς μετοχών αντιμετωπίστηκε με αμηχανία από ορισμένους και με χλευασμό από τις «αρκούδες». Αλλά τα δημοσιονομικά πακέτα και ο θερμότερος καιρός δημιούργησαν πιστούς, και τώρα υπάρχει μια κερδοσκοπική οικοδόμηση στις ελπίδες βελτίωσης της ανάπτυξης για την Κίνα», δήλωσε ο Stephen Innes, διευθύνων σύμβουλος της SPI Asset Management.
«Πολλοί εξακολουθούν να πιστεύουν ότι οι αγορές της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν είναι βιώσιμες με την πρόκληση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό και ταυτόχρονα να περιορίσει τα περιφερικά spreads να θεωρείται αξιοζήλευτη».
Οι φθηνότερες αποτιμήσεις έχουν επίσης στηρίξει τις ευρωπαϊκές μετοχές – νωρίτερα φέτος, ο Stoxx 600 διαπραγματευόταν στο φθηνότερο επίπεδο σε σχέση με τις αμερικανικές μετοχές από τότε που το Bloomberg άρχισε να παρακολουθεί τα δεδομένα το 2005. Ο ευρωπαϊκός δείκτης αναφοράς διαπραγματεύεται σήμερα σε 12 φορές τα μελλοντικά κέρδη, κάτω από τη μέση αποτίμηση από το 2005, ενώ οι αμερικανικές μετοχές είναι πάνω από το μέσο όρο της περιόδου.
Οι στρατηγικοί αναλυτές αναμένουν μια ήπια ανάκαμψη των ευρωπαϊκών μετοχών το επόμενο έτος. Ο Stoxx 600 είναι πιθανό να ανέλθει στις 449 μονάδες μέχρι το τέλος του 2023, σύμφωνα με τη μέση απάντηση σε έρευνα του Bloomberg που δημοσιεύθηκε νωρίτερα αυτό το μήνα, υποδηλώνοντας άνοδο περίπου 5%.
Μια άλλη έρευνα που διεξήγαγε το Bloomberg News σε 134 διαχειριστές κεφαλαίων παγκοσμίως έδειξε ότι ορισμένοι από τους μεγαλύτερους επενδυτές του κόσμου προβλέπουν ότι οι μετοχές θα σημειώσουν χαμηλά διψήφια κέρδη το επόμενο έτος.
«Εάν υπάρξουν συνεχείς ενδείξεις ότι η αγορά εργασίας γίνεται πιο ήρεμη και ο πληθωρισμός υποχωρεί, αυτό θα επιτρέψει στις κεντρικές τράπεζες να έχουν κάποια περιθώρια να σκεφτούν για την οικονομική ανάπτυξη», δήλωσε ο Kunal Sawhney, διευθύνων σύμβουλος της Kalkine Group. «Αυτό μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία θετικού κλίματος για τις μετοχές τα επόμενα τρίμηνα».
Μεταξύ των τομέων, οι μετοχές εμπορευμάτων υπεραπέδωσαν το 2022, με την ενέργεια να προσφέρει τις καλύτερες αποδόσεις εν μέσω των αυξημένων τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου και των κερδών ρεκόρ στις αρχές του έτους. Οι τράπεζες ξεπέρασαν επίσης τον δείκτη αναφοράς, καθώς τα επιτόκια ανέβηκαν.
Εν τω μεταξύ, οι ευαίσθητοι στα επιτόκια τομείς των ακινήτων και της τεχνολογίας υστέρησαν, καθώς οι αποδόσεις αυξήθηκαν στα ύψη το 2022. Ο κλάδος του λιανικού εμπορίου δέχθηκε επίσης πλήγμα, καθώς οι καταναλωτές μείωσαν τις μη απαραίτητες δαπάνες τους εν μέσω της αύξησης του κόστους.
