Οι Ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών την Τετάρτη (31/8) απέφευγαν από την πλήρη απαγόρευση των Ρώσων τουριστών. Αποφάσισαν να αναστείλουν τη συμφωνία με τη Ρωσία για την ταξιδιωτική βίζα, ωστόσο, δεν αποφάσισαν για μια ευρύτερη απαγόρευση βίζας, όπως ζήτησαν ορισμένα κράτη μέλη. Τι κρύβεται, όμως, πίσω από αυτή την απόφαση;
Ανοίγει ο δρόμος για περιφερειακές πρωτοβουλίες που θα μπορούσαν να εμποδίσουν τους Ρώσους να εισέρχονται στην Ε.Ε, κλείνοντας σταδιακά τα σύνορα.
Αξιωματούχοι ορισμένων χωρών πίεζαν εδώ και καιρό για ένα ευρωπαϊκό μπλόκο στη χορήγηση τουριστικής βίζας στους Ρώσους. Ωστόσο, ορισμένες χώρες -μεταξύ αυτών η Ελλάδα και η Κύπρος – αντέδρασαν. Το επιχείρημα ήταν ότι ένα τέτοιο μέτρο θα ήταν κατά των απλών Ρώσων που δεν είναι απαραίτητα ευθυγραμμισμένοι με το Κρεμλίνο.
Στην άτυπη σύνοδο στην Πράγα, οι υπουργοί κατέληξαν σε μια πολιτική συμφωνία για την αναστολή της συμφωνίας διευκόλυνσης της έκδοσης θεωρήσεων του 2007 με τη Ρωσία. Κατόπιν αυτού, η αίτηση καθίσταται πιο χρονοβόρα και δαπανηρή.
Την ίδια ώρα, βλέποντας προς τα ανατολικά μέλη της Ε.Ε., που ήθελαν να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα, οι υπουργοί έδωσαν ανεπίσημα το «πράσινο φως» σε μεμονωμένες χώρες – ή ακόμα και ομάδες χωρών – να επιβάλουν τους δικούς τους περιορισμούς. Ποιες; Η Εσθονία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Πολωνία και η Φινλανδία είναι μερικές από τις χώρες που ενδέχεται να εξετάσουν πρόσθετα μέτρα και περιορισμούς.
Οι δηλώσεις Μπορέλ
«Έχουμε δει μια σημαντική αύξηση στη διέλευση των συνόρων από τη Ρωσία» από τα μέσα Ιουλίου, όπως δήλωσε ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, στους δημοσιογράφους. «Αυτό έχει γίνει κίνδυνος για την ασφάλεια» για τις χώρες της περιοχής, υποστήριξε ο ίδιος. Πρόσθεσε δε, ότι οι χώρες επιμένουν πως δεν μπορεί να είναι «business as usual» για τους Ρώσους.
Ο ίδιος σημείωσε ότι «δεν θέλουμε να αποκοπούμε από εκείνους τους Ρώσους που είναι κατά του πολέμου στην Ουκρανία».
Ωστόσο, ήδη οι υπουργοί αποφάσισαν να ζητήσουν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει τις εκατομμύρια βίζες που έχουν ήδη εκδοθεί σε Ρώσους πολίτες, όπως ανακοίνωσε ο Μπορέλ.
Κατόπιν αυτού, οι υπουργοί από τις ανατολικές χώρες της Ε.Ε. αποχώρησαν από την Πράγα ικανοποιημένοι με το αποτέλεσμα της συνόδου.
«Όπως πάντα με την Ευρωπαϊκή Ένωση, καταλήγει σε ένα συμπέρασμα, με κάποιο είδος συμβιβασμού», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Λετονίας Έντγκαρς Ρίνκεβιτς σε τηλεφωνική επικοινωνία στο POLITICO.
«Αλλά νομίζω ότι ήταν πολύ σημαντικό να υπάρχει κατανόηση από τους συναδέλφους για την πολυπλοκότητα των θεμάτων: Είναι πολιτικό, ηθικό, αλλά και ζήτημα ασφάλειας», σημείωσε ο ίδιος.
Ο Λιθουανός συνάδελφός του, υπουργός Εξωτερικών Gabrielius Landsbergis, δήλωσε επίσης χαρούμενος καθώς εισακούστηκαν οι ανησυχίες της περιοχής.
«Αναγνωρίστηκε ότι έχουμε τη δυνατότητα να αναζητήσουμε εθνικές ή περιφερειακές λύσεις για το πώς να διασφαλίσουμε ότι τα ζητήματα εθνικής ασφάλειας αντιμετωπίζονται στα σύνορα», δήλωσε ο Λιθουανός υπουργός στους δημοσιογράφους.
Ετοιμάζονται για «κλείσιμο» συνόρων
Πρόσθεσε ότι «πέντε χώρες» θα πρέπει τώρα «να βρουν αυτήν την περιφερειακή λύση για το πώς θα προσεγγίσουμε» τις προκλήσεις εθνικής ασφάλειας των Ρώσων πολιτών με βίζα που διέρχονται στο έδαφός τους.
Ο Λετονός υπουργός δήλωσε ότι οι συνομιλίες τις επόμενες ημέρες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια μεγάλη μείωση των διελεύσεων.
Το αποτέλεσμα μιας περιφερειακής συντονισμένης προσέγγισης, κατά τον Λετονό υπουργό, θα μπορούσε να είναι ένας «σημαντικός περιορισμός» των «συνοριακών διελεύσεων από τους Ρώσους πολίτες που διαθέτουν βίζα Σένγκεν ΕΕ.
Για την ώρα, πάντως, είναι ασαφές καθώς η συμφωνία δεν είναι ολοκληρωμένη, ούτε υπάρχεις κάποιος κατάλογος με τις χώρες που θα συμμετάσχουν. «Νομίζω ότι μπορούμε να προσπαθήσουμε να επιτύχουμε [μια] κοινή προσέγγιση, τουλάχιστον σε επίπεδο Βαλτικής», δήλωσε δίνοντας το στίγμα όσων σχεδιάζονται να ακολουθήσουν.
«Ένα απαραίτητο πρώτο βήμα»
Άλλωστε είναι χαρακτηριστικό ότι πριν από τη σύνοδο, η Πολωνία και τα τρία κράτη της Βαλτικής (Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία) είχαν δηλώσει ότι εξετάζουν το ενδεχόμενο να απαγορεύσουν τους Ρώσους ταξιδιώτες, εάν δεν το έκανε η ΕΕ στο σύνολό της. Σε κοινή δήλωση, οι τέσσερις χώρες ανέφεραν ότι η αναστολή της συμφωνίας ήταν «ένα απαραίτητο πρώτο βήμα», προσθέτοντας:
«Πρέπει όμως να περιορίσουμε δραστικά τον αριθμό των θεωρήσεων που εκδίδονται, ειδικά τις τουριστικές βίζες, προκειμένου να μειωθεί η ροή Ρώσων πολιτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στον χώρο Σένγκεν.»
Τόνισαν ότι το μέτρο θα πρέπει να περιλαμβάνει εξαιρέσεις «για τους αντιφρονούντες καθώς και για άλλες ανθρωπιστικές υποθέσεις». «Μέχρι να τεθούν σε εφαρμογή τέτοια μέτρα σε επίπεδο ΕΕ, (…) θα εξετάσουμε το ενδεχόμενο εισαγωγής προσωρινών απαγορεύσεων έκδοσης βίζας ή περιορισμών διέλευσης των συνόρων για Ρώσους πολίτες σε εθνικό επίπεδο», είχαν αναφέρει στη δήλωσή τους.
