Του Μιχάλη Ψύλλου
H Gazprom σταματά για μία εβδομάδα την παροχή φυσικού αερίου στην Ελλάδα μέσω του αγωγού Turk Stream, για «προγραμματισμένη συντήρηση». Ο μήκους 930 χιλιομέτρων αγωγός που διασχίζει τη Μαύρη Θάλασσα, μεταφέρει ρωσικό αέριο μέσω Τουρκίας, στην νοτιοανατολική Ευρώπη.
Την περασμένη εβδομάδα, ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός είχε περιορίσει κατά 40% τη ροή φυσικού αερίου στη Γερμανία, μέσω του αγωγού Nord Stream 1. Ο λόγος ήταν και πάλι κάποια «τεχνικά προβλήματα»- μια τουρμπίνα που είχε σταλεί να επισκευαστεί στον …Καναδά δεν μπορούσε επιστραφεί από το Μόντρεαλ λόγω των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Το Βερολίνο έκανε λόγο για «πολιτικά κίνητρα», απορρίπτοντας τους ισχυρισμούς της Gazprom. Η παροχή φυσικού αερίου τον επόμενο μήνα θα μπορούσε να είναι ακόμη μικρότερη καθώς ο ρωσικός αγωγός Nord Stream 1 αναμένεται να κλείσει εντελώς για αρκετές ημέρες λόγω εργασιών συντήρησης. «Τεχνικά προβλήματα» επικαλέστηκε η ρωσική εταιρεία για να δικαιολογήσει την μείωση κατά 15% στις προμήθειες φυσικού αερίου στον Ιταλικό ενεργειακό όμιλο Eni. Για τον ίδιο λόγο η Gazprom θα παρέχει επίσης λιγότερο φυσικό αέριο στον αυστριακό όμιλο OMV. Ο Ιταλός πρωθυπουργός, Μάριο Ντράγκι, κατηγόρησε ευθέως την Gazprom ότι ψεύδεται. «Μία από τις εξηγήσεις είναι ότι η συντήρηση απαιτεί ανταλλακτικά», είπε ο Ντράγκι, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο Κίεβο, την περασμένη εβδομάδα, προτού εξαπολύσει “επίθεση”: «Εμείς, η Γερμανία και άλλες χώρες, πιστεύουμε ότι αυτά είναι ψέματα ». Η Gazprom έχει ήδη σταματήσει τις παραδόσεις φυσικού αερίου στην Πολωνία, τη Βουλγαρία και τη Δανία.
Αν δεν είναι σύμπτωση, που όλα τα τεχνικά προβλήματα της Gazprom έχουν εμφανιστεί σχεδόν ταυτόχρονα, τότε το Κρεμλίνο φαίνεται να έχει καταλήξει στην τακτική της πίεσης προς την ΕΕ, ώστε να εξαντληθούν τα ευρωπαϊκά κράτη, σε σημείο που να κληθούν να επανεξετάσουν τις κυρώσεις στη Μόσχα και υποστήριξη στην Ουκρανία. Το μήνυμα που έστειλαν με την επίσκεψή τους στο Κίεβο οι ηγέτες της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Ιταλίας, μπορεί να μην ήταν αυτό που λογάριαζε ο Πούτιν, αλλά ποιος ξέρει αν θα ισχύει ακόμα ως το φθινόπωρο.
Ενεργειακός πόλεμος
Οι εξελίξεις αυτές καταδεικνύουν τη σημασία του οικονομικού πολέμου ως εργαλείου για την κατανόηση των αντικρουόμενων σχέσεων μεταξύ των κρατών. Δέχνουν επίσης πώς το ενεργειακό ζήτημα είναι, κάθε άλλο παρά περιθωριακό ζήτημα, στην τρέχουσα σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. «Ο πόλεμος στην Ουκρανία ρίχνει ιδιαίτερο φως στα ενεργειακά ζητήματα που αποτελούν τη βάση αυτής της σύγκρουσης», τονίζουν στην «Ναυτεμπορική» ευρωπαικές διπλωματικές πηγές. «Η Μόσχα πιέζει για να αρθούν οι κυρώσεις που έχει επιβάλει η ΕΕ, ενώ παράλληλα συνεχίζει να γεμίζει τα ταμεία της,λόγω της απογείωσης των τιμών του φυσικού αερίου και του πετρελαίου, γεγονός που επιτρέπει στο Κρεμλίνο να χρηματοδοτεί χωρίς προβλήματα τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία», σημειώνουν οι ίδιες πηγές.
«Ο ρωσικός ενεργειακός εξακολουθεί να κερδίζει πολλά χρήματα με τις εξαγωγές φυσικού αερίου στην Ευρώπη,παρά τους μειωμένους όγκους παράδοσης», γράφει η γερμανική Handelsblatt και εξηγεί: «Την περασμένη Παρασκευή, η ρωσική κρατική εταιρεία πήρε περίπου 180 εκατομμύρια ευρώ σε μία ημέρα για παραδόσεις φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Μια εβδομάδα νωρίτερα, το ποσό αυτό ήταν γύρω στα 185 εκατομμύρια ευρώ, ημερησίως». Σε απλά μαθηματικά, οι εισπράξεις της Gazprom ήταν λιγότερες μόλις κατά 3%- παρόλο που οι ποσότητες φυσικού αερίου που παραδόθηκαν, ήταν μειωμένες πάνω από 30% στη διάρκεια αυτής της περιόδου. Λόγω των περιορισμένων παραδόσεων, υπάρχει λιγότερο αέριο στην αγορά και ταυτόχρονα αυξάνονται οι ανησυχίες για τις προμήθειες αερίου το χειμώνα. Η Gazprom αποφάσισε επίσης να μην κρατήσει επιπλέον χώρο για τη μεταφορά φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω ουκρανικών αγωγών για τον Ιούλιο. Πρόκειται για μια σαφή ένδειξη ότι οι προμήθειες από τη Μόσχα θα μπορούσαν να παραμείνουν περιορισμένες για εβδομάδες.
Ερωτήματα για τον Turk Stream
Ειδικά για τη χώρα μας, το ερώτημα είναι αν θα διαρκέσουν μόνο ως τις 27 Ιουνίου οι εργασίες συντήρησης του Turk Stream. `Η μήπως η συντήρηση χρειαστεί περισσότερο χρόνο. ληρηση χρειαστεί παράταση των εργασιών; Για την ιστορία, ο Turk Stream ξεκίνησε ουσιαστικά να λειτουργεί στις 8 Ιανουαρίου 2020, μετά από μια πανηγυρική εκδήλωση στην Κωνσταντινούπολη με τη συμμετοχή των προέδρων Πούτιν και Ερντογάν. Όπως γράφει η Deutsche Welle, τα εγκαίνια του Turk Stream «ήταν ένα εντός έδρας παιχνίδι για τον Τούρκο πρόεδρο και είχε κάθε λόγο να απολαμβάνει τους επαίνους: πήρε αυτό που ήθελε. Δηλαδή, έναν ολοκαίνουργιο αγωγό φυσικού αερίου, που τροφοδοτεί το ευρωπαϊκό τμήμα της Τουρκίας, μέσω της Μαύρης Θάλασσας, με φυσικό αέριο απευθείας από τη Ρωσία και σε μεγάλη έκπτωση στην τιμή».
To Κρεμλίνο, διεκδικούσε μέχρι τότε την κατασκευή ενός άλλου αγωγού, του South Stream, που επρόκειτο να περάσει από τη Ρωσία μέσω της Μαύρης Θάλασσας στη Βουλγαρία και, επομένως, απευθείας στην ΕΕ. Αλλά οι συμβάσεις με τη Σόφια δεν ήταν σύμφωνες με την ΕΕ, ενώ υπήρχε πίεση από τις Βρυξέλλες αλλά και από την Ουάσιγκτον. Όμως, αντί να διαπραγματευτεί και να αναζητήσει λύσεις, ο Βλαντιμίρ Πούτιν εγκατέλειψε το όλο σχέδιο και ανακοίνωσε τη συμφωνία με τον Ερντογάν. Παρά το γεγονός ότι η Gazprom χρειάστηκε να δαπανήσει υπερβολικά πολλά χρήματα για τον Τurk Stream-κάπου 7 δισεκατομμύρια δολάρια, καθώς ο αγωγός έχει ποντιστεί σε βάθος έως και 2.200 μέτρων.Τα τοιχώματα του αγωγού διαμέτρου 32 ιντσών είναι ικανά να αντιστέκονται σε εσωτερική πίεση 300 bar. Ο αγωγός έχει δύο γραμμές-μία για τον εφοδιασμό της Τουρκίας και μία για την Νοτιοανατολική Ευρώπη. Εως τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές, δεν είχε ανακοινωθεί πάντως διακοπή της ροής φυσικού αερίου στον τουρκικό κλάδο του Turk Stream. Ο αγωγός αυτός ξεκινά από τον σταθμό συμπίεσης Russkaya που βρίσκεται στην παραθαλάσσια ρωσική πόλη Αναπα. Ο Turk Stream έχει ποντιστεί σε βάθος έως και 2.200 μέτρα. Τα τοιχώματα του αγωγού διαμέτρου 32 ιντσών είναι ικανά να αντιστέκονται σε εσωτερική πίεση 300 bar. Κοντά στην ακτή μάλιστα, ο αγωγός έχει πρόσθετη επίστρωση σκυροδέματος, πάχους έως 8 εκατοστών.
