Του Άκη Σακισλόγλου
Το υπονοούμενο του Άρη Πορτοσάλτε είχε να κάνει με τον Ιβάν Σαββίδη ο οποίος εδώ και 10 χρόνια έχει αναπτύξει στην Ελλάδα μια σειρά από επιχειρηματικές δράσεις που τον κατατάσσουν στους ισχυρότερους παράγοντες της χώρας: Μια λαοφιλής ποδοσφαιρική ομάδα έγινε δική του, απέκτησε ξενοδοχεία, τουριστικές δραστηριότητες, μπήκε στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, αγόρασε ένα τηλεοπτικό κανάλι, μια παραδοσιακή εφημερίδα, σάιτ, ετικέτες στο χώρο των τροφίμων. Ο Ελληνορώσος επιχειρηματίας με την τεράστια (και εκτός Ελλάδας) περιουσία «δίνει μεροκάματο σε χιλιάδες εργαζόμενους στη βόρεια Ελλάδα». Αυτό είναι τεράστια αλήθεια κι όποιος εργάζεται στις επιχειρήσεις του μπορεί να σας διαβεβαιώσει για το πόσα χρήματα παίρνει, αν τα παίρνει στην ώρα του και με τι συνθήκες δουλεύει. Για να καταγράψουμε αντικειμενικά γεγονότα και με δεδομένο πως εδώ στα βόρεια γνωριζόμαστε καλά.
Από εκεί και μετά αρχίζει η υποκειμενική ανάγνωση του φαινομένου. Μια φτωχοποιημένη, αδρανοποιημένη, μονίμως υποτιμημένη από την κεντρική εξουσία, περιοχή, όπως η βόρεια Ελλάδα, σίγουρα θα δει τον κάθε τέτοιου βεληνεκούς επιχειρηματία ως σανίδα σωτηρίας. Ειδικά τον Ιβάν Σαββίδη που μέσα από τον ΠΑΟΚ προσπάθησε (και με τους τίτλους που ήρθαν στην βόρεια Ελλάδα το κατάφερε) να εισπράξει και συναισθηματική καταξίωση στην πατρίδα στην οποία επέστρεψε. Ήδη προχωράει την ανακατασκευή του γηπέδου της Τούμπας, προχωράει τα έργα υποδομής εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ στο λιμάνι, προσπαθεί να μπει στις μαρίνες που θα δημοπρατηθούν.
Με λίγα λόγια, σε μια περιοχή μακριά από την πρωτεύουσα που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η «άλλη μισή Ελλάδα» και στην οποία «μάς λείπουν 99 ευρώ για να βάλουμε στην μπάντα ένα κατοστάρικο», ο Ιβάν Σαββίδης είναι απαραίτητος. Έγινε σε δέκα χρόνια απαραίτητος με τις τόσες επενδύσεις του και ελλείψει ανταγωνισμού. Το γεγονός αυτό από μόνο του είναι προβληματικό. Δε θα έπρεπε να είναι έτσι. Θα έπρεπε, εκτός από τον Ιβάν Σαββίδη, να υπάρχουν κι άλλοι επιχειρηματίες να διεκδικήσουν υποδομές, να κάνουν επενδύσεις, να χτυπήσουν δημοπρασίες, να δημιουργήσουν ισχυρά ΜΜΕ. Στη βόρεια Ελλάδα, ωστόσο, δεν υπάρχουν άλλοι. Όταν εμφανιστούν θα το συζητήσουμε. Είναι προβληματικό το να εξαρτάται μια περιοχή τόσο πολύ από έναν οικονομικό παράγοντα; Εγώ θα πω ναι, είναι. Σίγουρα, όμως, είναι λιγότερο προβληματικό από το να μην τον είχαμε ούτε αυτόν. Μια βόρεια Ελλάδα, όπως είναι τώρα, χωρίς Ιβάν Σαββίδη θα ήταν φτωχότερη, με πιο δυσοίωνο μέλλον και δε χρειάζεται να είσαι οικονομικός αναλυτής για να το συμπεράνεις αυτό.
Αυτό που δεν μπορούμε να καταλάβουμε, ωστόσο, είναι από που εξάγει ο Άρης Πορτοσάλτε το συμπέρασμα πως «γίναμε φιλορώσοι επειδή πέφτει πολύ μεροκάματο». Συγνώμη αλλά αν η μισή βόρεια Ελλάδα εκτιμά τον Σαββίδη επειδή είναι ΠΑΟΚ ή επειδή εργάζεται στις επιχειρήσεις του, η άλλη μισή τον βλέπει εχθρικά επειδή «δεν είναι Άρης και Ηρακλής, επειδή τον θεωρεί ξένο, επειδή είναι επιχειρηματίας, επειδή δε μιλά καλά ελληνικά». Σχηματικά όλα αυτά. Θα μπορούσα να αραδιάσω 40 αιτίες για τις οποίες κάποιος δε συμπαθεί τον Ιβάν Σαββίδη. Τις έχω ακούσει. Δεν είναι κανείς υποχρεωμένος να συμπαθεί έναν επιχειρηματία, εντούτοις το σίγουρο είναι πως στη βόρεια Ελλάδα οι μισοί τουλάχιστον τον συγκεκριμένο δεν τον βλέπουν με καλό μάτι. Δεν είναι «φιλοσαββιδικοί». Γούστο τους και καπέλο τους.
Επιστρέφω στην πρωινή διαπίστωση Οικονόμου – Πορτοσάλτε πως «στη βόρεια Ελλάδα είμαστε φιλορώσοι». Ναι. Έτσι είναι. Το ποσοστό θετικής γνώμης για τη Ρωσία στη βόρεια Ελλάδα είναι μεγαλύτερο απ’ ότι στην Κρήτη ή στην Αθήνα. Όχι, όμως, εξαιτίας «του μεροκάματου που δίνει ο Ιβάν Σαββίδης». Ο πραγματικός λόγος που η περιοχή εκφράζει φιλορωσικά αισθήματα σε μεγαλύτερο ποσοστό από την υπόλοιπη Ελλάδα είναι άλλος. Είναι το κατάπτυστο αφήγημα που ο εθνικισμός επέβαλλε ότι «Οι Ρώσοι θα πάρουν από τους Τούρκους την Πόλη και θα μάς τη δώσουν». Είναι επίσης η ψευδαίσθηση πώς οι ομόθρησκοι είναι φίλοι ενώ οι αλλόθρησκοι είναι εχθροί. Στη βόρεια Ελλάδα όπου «αλωνίζουν» οι Βελόπουλοι και κάνουν θραύση οι προφητείες γερόντων, δημιουργήθηκαν μύθοι οι οποίοι παλαιότερα ήταν ακίνδυνοι αλλά τώρα εξελίσσονται σε προβλήματα. Αυτοί είναι οι λόγοι που στερεοτυπικά βλέπουμε θετικά τον κάθε Πούτιν και όχι «το μεροκάματο που μας δίνει ο Ιβάν Σαββίδης». Άλλωστε άλλοι είναι οι Μητροπολίτες που έκαναν προεκλογικό αγώνα για ιδιοκτήτη ομάδας και επιχειρηματία του Πειραιά ακόμα και πολύ πρόσφατα.
Το πραγματικό πρόβλημα της πρωτεύουσας με τον Ιβάν Σαββίδη είναι πια οφθαλμοφανές και δεν είναι απλώς επιχειρηματικό. Εκεί κάτω υπάρχει απείρως μεγαλύτερη μερίδα του λέοντος σε επενδύσεις και δημόσιο χρήμα. Δεν είναι καν μόνον ποδοσφαιρικό. Ο ΠΑΟΚ στα δέκα χρόνια του Ιβάν Σαββίδη πήρε ένα πρωτάθλημα και τέσσερα κύπελλα από τους είκοσι τίτλους οι οποίοι μοιράστηκαν. Ακόμα και σήμερα είναι δεύτερος στη βαθμολογία, 13 βαθμούς μακριά από τον Ολυμπιακό που ετοιμάζεται να στεφθεί τρίτη συνεχόμενη χρονιά πρωταθλητής Ελλάδας. Το ζήτημα της κεντρικής εξουσίας με τον Ιβάν Σαββίδη είναι πως αυτός παραμένει πολιτικά ανεξέλεγκτος. Το OPEN είναι το μοναδικό κανάλι που πέρσι το καλοκαίρι διέκοψε το πρόγραμμά του για να καταγράψει τις πυρκαγιές στην Αθήνα. Είναι το μόνο κανάλι που κάνει στοιχειωδώς αντιπολίτευση. Το Έθνος επίσης είναι το μοναδικό σάιτ με τόσο μεγάλη επισκεψιμότητα και κεντροαριστερό ύφος. Όλο το ίντερνετ είναι ευθυγραμμισμένο στην πολιτική της συγκεκριμένης κυβέρνησης. Ο Ιβάν Σαββίδης μέσα στην ανθρωπογεωγραφία των επιχειρηματιών που ασκούν επιρροή μέσα από τα ΜΜΕ είναι ένα μόνιμο ερωτηματικό κι αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να το αποδεχτεί η κεντρική εξουσία η οποία ελέγχει ό,τι κινείται.
Το επόμενο διάστημα οι επιθέσεις και τα υπονοούμενα για τον ρόλο του Ιβάν Σαββίδη θα κλιμακωθούν. Άλλωστε μπαίνουμε σε προεκλογική περίοδο. Κάποιοι θα εκμεταλλευτούν το αντιρωσικό αίσθημα που η εισβολή στην Ουκρανία, δικαίως, δημιούργησε. Φράσεις όπως «ο Ρώσος», «ο Τσετσένος» που ακούγονται σε καφενεία και σόσιαλ μίντια θα γίνουν επιχειρήματα. Εδώ θα είμαστε να τα καταγράφουμε όλα. Θετικά και αρνητικά. Άλλωστε γνωριζόμαστε καλά. Ξέρουμε για τον καθένα «τι καπνό φουμάρει».
