Του Στέλιου Κούλογλου
Τις τελευταίες ημέρες, δύο γυναίκες δημοσιογράφοι υπέστησαν ανελέητο διαδικτυακό μπούλιγκ: η Ναταλία Γερμανού γιατί φιλοξένησε στην εκπομπή της τον Ιάσωνα Αποστολόπουλο που έχει σώσει περισσότερες ζωές μικρών παιδιών από όσες έχουν καταστρέψει τα ελληνικά ΜΜΕ, όλα μαζί. Δηλαδή πολλές. Και η Ολλανδέζα Ίνγκεμποργκ Μπέιγκελ, εναντίον της οποίας συνεχίστηκαν οι επιθέσεις για την αθυρόστομη ερώτηση της προς τον πρωθυπουργό.
Όσα υπέστησαν, επιβεβαίωσαν αυτά που μας κατέθεσε πρόσφατα στο Ευρωκοινοβούλιο (φωτογραφία άρθρου) η μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος Φράνσες Χόγκεν: το facebook και τα συναφή μέσα ευνοούν με τον αλγόριθμο τους τα επιθετικά σχόλια και το μίσος. Τα μέσα του Ζούκεμπεργκ έχουν συμβάλλει σε γενοκτονίες μέχρι και αυτοκτονίες στο instangram. Aν μπορούσαν να προκαλέσουν χίλια διαδικτυακά λιντσαρίσματα την ημέρα, θα το έκαναν με την καρδιά τους, για να προσελκύσουν περισσότερο κόσμο και να πουλήσουν διαφημίσεις.
Το κακό στην Ελλάδα είναι ότι το μίσος -και τα σεξιστικά σχόλια στην περίπτωση των 2 θυμάτων- δεν διαχέεται μόνο από τους αφιονισμένους και τους βαλτούς/πληρωμένους στα social media, αλλά και από καθιερωμένα μέσα ενημέρωσης. Στα «Νέα», παραδείγματος χάριν, η «κυρία με το κόκκινο καπέλο και την ασορτί μάσκα ..που έδρασε σαν ¨μάρτυρας του Ισλά쨻, αντιμετωπίστηκε ως «ούφο» και «ρόμπα», περίπου ως ανισόρροπη που είχε «προσωπικούς» λόγους για να κάνει την ερώτηση.
Στο επίσημο λιντσάρισμα είχε πρωταγωνιστήσει ο Πρετεντέρης και το διασκέδαζε. «Οι υπόλοιποι γελούν, τη βρίζουν ή την αποδοκιμάζουν – κανένα πρόβλημα..», έγραψε στη στήλη του, ενώ προηγουμένως κάποιος την είχε απειλήσει και τής είχε πετάξει μια πέτρα στο κεφάλι. Τι πρόβλημα να φας και καμιά πετριά, αν έχεις φερθεί με αυθάδεια στον αγαπητό μας πρωθυπουργό;
Για την υπόθεση της Μπέιγκελ, τα Νέα μου αφιέρωσαν προχθές και ένα σχόλιο στη στήλη «πρόσωπα της ημέρας». Θα μπορούσε να λεγόταν και οι «στόχοι της ημέρας» γιατί τα σχόλια είναι συνήθως επικριτικά, αλλά κανένα πρόβλημα γιατί σχεδόν πάντα είναι ευπρεπέστατα. Το σχόλιο αφορούσε την ερώτηση που κατατέθηκε με δική μου πρωτοβουλία στο Ευρωκοινοβούλιο, για τις επιθέσεις αλλά και την μήνυση του δήμαρχου Ύδρας εις βάρος της Μπέιγκελ , με αποτέλεσμα η Ολλανδή δημοσιογράφος να κρύβεται για να αποφύγει το αυτόφωρο. Ευρωπαϊκές καταστάσεις, δηλαδή.
«Στοίχημα ότι ο υπέρμαχος της ελευθερίας του Τύπου», κατέληγε το σχόλιο για την αφεντιά μου, «θα έδειχνε τόσο ενδιαφέρον αν στη θέση του Μητσοτάκη ήταν ο Τσίπρας; Ή στην καρέκλα της Μπέχελ ένας δημοσιογράφος “βοθροκάναλου”;».
Tην απάντηση την έχω ήδη δώσει, αλλά είναι καλή ευκαιρία: στη θέση της Ίνγκεμποργκ Μπέιγκελ θα διατύπωνα διαφορετικά την ερώτηση («γιατί αποκρύπτετε την αλήθεια» αντί «λέτε ψέματα »), αλλά αυτό είναι θέμα προσωπικό. Στη σχολή μου στο Παρίσι, στην οποία ήταν πρόεδρος ο Hubert Beuve-Méry, δημοσιογραφικός θρύλος και ιδρυτής της Le Monde μετά τον πόλεμο, το μότο ήταν, είτε ρωτάς τον Τσίπρα ή τον Μητσοτάκη: «δεν υπάρχουν αδιάκριτες ερωτήσεις, αλλά αδιάκριτες απαντήσεις ».
Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι ρωτάς τον άλλο τι σώβρακο φοράει, αλλά είτε είσαι φιλικά προσκείμενος είτε όχι, πρέπει να κάνεις τολμηρές ερωτήσεις για πραγματικά θέματα: οι επαναπροωθήσεις για τις οποίες ρώτησε η κυρία Μπέιγκελ είναι ένα σοβαρό θέμα, για το οποίο κανείς Έλληνας δημοσιογράφος δεν είχε τολμήσει να ρωτήσει τον κ. Μητσοτάκη.
Τώρα στο σημερινό «Βήμα της Κυριακής» επανήλθε ο Πρετεντέρης, με μακροσκελές σχόλιο υπό τον τίτλο «Να μιλήσουμε λοιπόν για τον Τύπο… ». Αν μιλάει για τον τύπο ο Πρετεντέρης, μπορείς να ψαρέψεις μικρά, ανόητα λαβράκια που πιάνονται εύκολα, σχεδόν χωρίς δόλωμα, και δεν έπεσα έξω. Εγραψε λοιπόν:
« Όταν λοιπόν διαβάζω ότι οι ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Κούλογλου και Αρβανίτης κατέθεσαν ερώτηση στην Κομισιόν για την ολλανδή δημοσιογράφο(;) ζητώντας από την Κομισιόν να αναλάβει δράση προκειμένου να προστατεύσει τους δημοσιογράφους(;) στη χώρα μας, με πιάνουν τα γέλια.Υποθέτω πως στο καλάθι απορριμμάτων της Κομισιόν υπάρχει ειδικός χώρος για τέτοιες ερωτήσεις».
Αρχικά ας σημειωθεί ότι την ερώτηση υπέγραφαν ευρωβουλευτές από διαφορετικές πολιτικές ομάδες άλλων χωρών, όχι οι Κούλογλου και Αρβανίτης, αλλά το προσπερνώ: η ακρίβεια δεν είναι το δυνατό του σημείο. Έπειτα δεν ζητούσαμε από την Κομισιόν «να προστατεύσει τους δημοσιογράφους» στην Ελλάδα, η ερώτηση αφορούσε τις επιθέσεις εναντίον της συγκεκριμένης δημοσιογράφου και τη μήνυση από τον δήμαρχο Ύδρας. Αλλά το ξαναλέω, η δημοσιογραφική αξιοπιστία δεν είναι το φόρτε του.
Πάω στην ουσία του πράγματος, που είναι η επαρχιώτικη, αξιοθρήνητη άγνοια των ευρωπαϊκών εξελίξεων από τον αρθρογράφο του Βήματος, που υποθέτει ότι «στο καλάθι απορριμμάτων της Κομισιόν υπάρχει ειδικός χώρος για τέτοιες ερωτήσεις»., Συμβαίνει λοιπόν ακριβώς το αντίθετο: αυτή την εβδομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εγκρίθηκε ψήφισμα το οποίο ζητά αυστηρότερα μέτρα για την προστασία των δημοσιογράφων από κακόβουλες αγωγές και μηνύσεις.
Η πρακτική λέγεται Slapp και είχα πάρει την πρωτοβουλία για μια εκστρατεία πριν την πανδημία και εκδήλωση στο Κοινοβούλιο, με καλεσμένη την οικογένεια της Δάφνης Καρουάνα Γκαλίθια: η δολοφονημένη Μαλτέζα δημοσιογράφος άφησε «κληρονομιά» στην οικογένειά της 45 αγωγές και μηνύσεις που εκκρεμούσαν εναντίον της, μερικές σε δικαστήρια του Λονδίνου για να την εξοντώσουν οικονομικά.
Μετά από πολλές ενέργειες λοιπόν, η πρόταση για την προστασία των δημοσιογράφων από κακόβουλες αγωγές ή μηνύσεις, εγκρίθηκε από το Ευρωκοινοβούλιο, με μεγάλη διαφορά (444 ψήφους υπέρ, η ακροδεξιά βασικά καταψήφισε, 48 κατά και 75 αποχές). Πάμε για υποχρεωτική οδηγία για τα κράτη μέλη, η οποία όταν εφαρμοστεί δεν θα επιτρέπει στον κάθε δήμαρχο, όπως της Ύδρας, να προκαλεί εκδικητικές δικαστικές διώξεις, αφού για το συγκεκριμένο σχόλιο που είχε κάνει, η Ίνγκεμποργκ Μπέιγκελ ζήτησε συγνώμη.
Γενικότερα, στην ΕΕ η προστασία των δημοσιογράφων και η ελευθερία του τύπου έχουν έρθει στο επίκεντρο της προσοχής. Με τον τρόπο που συμπεριφέρεται η Ελλάδα, από τη λίστα Πέτσα μέχρι τη μεταχείριση της Ολλανδέζας δημοσιογράφου, προκαλεί δυσμενή σχόλια και επικριτικές ανακοινώσεις, όπως του Διεθνούς Ινστιτούτου Τύπου και άλλων οργανώσεων. Η Ελλάδα κατρακυλάει στους δείκτες για την ελευθερία του τύπου, αλλά τον βλαχοδήμαρχο Πρετεντέρη δεν τον ενδιαφέρουν αυτές οι πολυτέλειες με τους Κουτόφραγκους. Όταν τα ακούει, ξελιγώνεται στα γέλια.
