Η προσπάθεια του Αλέξη Τσίπρα εξελίσσεται σε μετωπική σύγκρουση με τα στελέχη του πρώην κόμματός του – Ο τόνος και η στόχευση της στρατηγικής του αποκαλύπτουν έναν πολιτικό σχεδιασμό που ήδη προκαλεί σοβαρές αντιδράσεις και αρνητικές συνέπειες για τον ίδιο
Στην προσπάθειά του να επιστρέψει δυναμικά στο πολιτικό προσκήνιο μέσα από έναν νέο σχηματισμό, ο Αλέξης Τσίπρας επιλέγει να τοποθετήσει στο επίκεντρο της αφήγησής του ένα γενικευμένο «ξεκαθάρισμα» με το παρελθόν. Αντί να αναδεικνύει μια θετική πρόταση για το μέλλον, μετατρέπει το εγχείρημά του σε διαδικασία αποκήρυξης όσων συνεργάστηκε στο παρελθόν. Ο ίδιος δηλώνει «υπερήφανος» για τη διακυβέρνηση 2015–2019, όμως ταυτόχρονα αποδομεί συστηματικά τους ανθρώπους με τους οποίους κυβέρνησε. Η αντίφαση αυτή λειτουργεί ήδη ως βαρίδι αξιοπιστίας για τη νέα του πορεία.
Τα «βαρίδια» που ο ίδιος δημιούργησε – και τώρα αποκηρύσσει
Ο Τσίπρας προσπαθεί να αποστασιοποιηθεί από το στελεχικό δυναμικό που κυριάρχησε στον ΣΥΡΙΖΑ, χαρακτηρίζοντάς το, εμμέσως ή άμεσα, υπεύθυνο για τη φθορά του. Η διαφοροποίηση που επιχειρεί απέναντι σε εντελώς διαφορετικές κατηγορίες πρώην συνεργατών –από τον Βαρουφάκη και τη Κωνσταντοπούλου έως τον Παππά, τον Πολάκη και την Αχτσιόγλου– συνθέτει την εικόνα ενός πολιτικού που αναζητά εύκολους αποδιοπομπαίους τράγους. Ειδικά η στάση του απέναντι στην Αχτσιόγλου αποκαλύπτει ένα προσωπικό στοιχείο απογοήτευσης, το οποίο μετατρέπει την πολιτική του επιχειρηματολογία σε προσωπικό μέτωπο.
Η εμφάνιση στο Παλλάς και ο εξώστης ως σύμβολο πολιτικής αλαζονείας
Στην εκδήλωση στο Παλλάς, ο Τσίπρας επέλεξε μια ρητορική ισοπέδωσης της προοδευτικής αντιπολίτευσης, αποδίδοντας σε κόμματα και στελέχη ιδιοτέλεια και μικροκομματικούς υπολογισμούς. Η επιλογή του «εξώστη» ως κεντρικού συμβολισμού δεν ανέδειξε πολιτική αυτοπεποίθηση, αλλά πολιτική υπεροψία. Το μήνυμα που θέλησε να περάσει –ότι «υπερίπταται» όλων και καθορίζει μόνος τους όρους του παιχνιδιού– στρέφεται τελικά εναντίον του, ενισχύοντας την εντύπωση πως λειτουργεί αποκομμένος από την πραγματικότητα του χώρου που φιλοδοξεί να επηρεάσει.
Η επίθεση κατά της προοδευτικής αντιπολίτευσης και το αυτογκόλ της πολιτικής απομόνωσης
Στη διάθεσή του να παρουσιάσει την παραίτησή του ως πολιτική απελευθέρωση, ο Τσίπρας επιτέθηκε συλλήβδην σε ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ και Νέα Αριστερά, καταλογίζοντάς τους ιδιοτέλεια, αδιαφορία και κατακερματισμό. Αντί όμως να προβάλει ένα εναλλακτικό προοδευτικό αφήγημα, κατέληξε να τροφοδοτήσει την εικόνα ότι όλοι είναι προβληματικοί εκτός από τον ίδιο. Η στάση αυτή ενισχύει την κριτική ότι επιχειρεί να διαγράψει την ευθύνη που φέρει ο ίδιος για τις εξελίξεις, αναπαράγοντας ένα αφήγημα που, όπως σημείωσε ο Αλέξης Χαρίτσης, θρέφει την αντιπολιτική και αθωώνει τη Δεξιά.
Ο Τσίπρας που καταγγέλλει ένα σύστημα… του οποίου υπήρξε αρχιτέκτονας
Η πιο αιχμηρή κριτική ήρθε από τον Γαβριήλ Σακελλαρίδη, ο οποίος υπενθύμισε ότι το πολιτικό σύστημα που σήμερα καταγγέλλει ο Τσίπρας –και στο οποίο εντάσσει τις «αδρανείς γραφειοκρατίες» και τις «μικροκομματικές συμπεριφορές»– είναι το σύστημα που ο ίδιος διαμόρφωσε. Η θέση αυτή αποκαλύπτει το κεντρικό παράδοξο του εγχειρήματος: ο Τσίπρας ζητά να λησμονηθεί το πολιτικό του αποτύπωμα, την ώρα που επιχειρεί να κεφαλαιοποιήσει ό,τι θετικό αποκόμισε από αυτό.
Ελεγχόμενη αλλά διάχυτη ενόχληση στο εσωτερικό – μία ηγεσία που πολώνει αντί να ενώνει
Η ενόχληση που προκάλεσε η ομιλία του ήταν εκτεταμένη. Από τον Σωκράτη Φάμελλο, που απέρριψε τα περί ιδιοτέλειας, έως τον Καλπάκη, που μίλησε για απαράδεκτο «τσουβάλιασμα», και τα στελέχη που δηλώνουν ότι ακόμη και όσοι ήταν κοντά στον Τσίπρα ένιωσαν στοχευόμενοι. Η παρέμβαση Πολάκη, ο οποίος «έσπασε» δημόσια τη σιωπή του για να αποδώσει αιχμές, φανερώνει πόσο βαθιά ριζωμένη είναι η δυσαρέσκεια. Ορισμένα στελέχη έφτασαν στο σημείο να αναρωτηθούν αν ο Τσίπρας αντιλαμβάνεται ότι έτσι αδειάζει τον ίδιο του τον χώρο, τη στιγμή που διακηρύσσει ότι επιδιώκει ανασύνταξη της προοδευτικής παράταξης.
Ένα μήνυμα που θολώνει και εκθέτει – και ένας Τσίπρας που δείχνει να αναζητά εχθρούς
Η προσπάθεια του Τσίπρα να καλλιεργήσει την εικόνα ενός πολιτικού που στέκεται «πάνω από όλους» δεν ενισχύει το κύρος του νέου εγχειρήματος. Αντίθετα, επιτείνει την εντύπωση ότι κινείται με λογική προσωπικής δικαίωσης, και όχι συλλογικής στρατηγικής. Η φιλοσοφία του «όλοι συνεπιβάτες αλλά κανείς στην πρώτη θέση» διατυπώθηκε με τρόπο που περισσότερο απωθεί παρά προσελκύει, δείχνοντας ότι η νέα προσπάθεια δεν απευθύνεται σε ισότιμες δυνάμεις, αλλά σε έναν κύκλο προσώπων που καλούνται να λειτουργήσουν υπό όρους πλήρους πολιτικής υποταγής.
Η επάνοδος Τσίπρα ξεκινά με αρνητικό πρόσημο
Το εγχείρημα του Αλέξη Τσίπρα δεν δείχνει μέχρι στιγμής σημάδια πολιτικής ωρίμανσης ούτε συλλογικής προοπτικής. Αντί να δημιουργήσει συμμαχίες, δημιουργεί ρήξεις. Αντί να αναδείξει σχέδιο, αναδεικνύει πικρία. Η εικόνα που καταγράφεται είναι αυτή ενός πολιτικού που επιχειρεί να επιστρέψει, αλλά το κάνει με έναν τρόπο που υπονομεύει ο ίδιος τη δική του επόμενη μέρα.
