Η Λευκωσία υλοποιεί συνεκτική διπλωματία 20 ετών και πετυχαίνει οριοθέτηση ΑΟΖ με τον Λίβανο, ενώ η Αθήνα εγκλωβίζεται στο δόγμα του «προβλέψιμου συμμάχου»
Η επικύρωση της συμφωνίας Κύπρου–Λιβάνου για την οριοθέτηση της ΑΟΖ αποτελεί μεγάλη επιτυχία της κυπριακής διπλωματίας, η οποία από το 2007 εργαζόταν σταθερά προς αυτή την κατεύθυνση, οικοδομώντας διαδοχικά ένα συνεκτικό πλέγμα συνεργασιών από την Αίγυπτο έως το Ισραήλ. Η Λευκωσία απέδειξε ότι μια μικρή χώρα μπορεί να επιτύχει στρατηγικά αποτελέσματα όταν διαθέτει μακρόπνοη πολιτική, συνοχή και τόλμη. Την ίδια στιγμή, η ελληνική κυβέρνηση επιβεβαιώνει μια ανησυχητική εικόνα παθητικότητας, καθώς μετά τη συμφωνία της Κύπρου η Άγκυρα αντέδρασε με οξύτητα και το ελληνικό ΥΠΕΞ δεν εξέδωσε ούτε μια γραμμή επίσημης απάντησης, κάτι που προκαλεί πρωτοφανή εντύπωση στη μεταπολιτευτική περίοδο. Αυτή η σιωπή ενισχύει την εντύπωση ότι η Ελλάδα έχει υιοθετήσει μια μονόδρομη, μονοδιάστατη και άτολμη εξωτερική πολιτική, η οποία προσαρμόζεται στις ανάγκες των συμμάχων και όχι στα εθνικά συμφέροντα.
Η κυπριακή διπλωματική στρατηγική και ο άξονας της Ανατολικής Μεσογείου
Η Κύπρος απέδειξε ότι μπορεί να χαράξει σαφή και αποτελεσματική εξωτερική πολιτική, υπογράφοντας συμφωνίες οριοθέτησης με Αίγυπτο το 2003, Ισραήλ το 2010 και τώρα με τον Λίβανο. Η δημιουργία ενός ενιαίου άξονα συνεργασίας στο θαλάσσιο μέτωπο της Ανατολικής Μεσογείου αποτυπώνει μια συνεπή στρατηγική, που υλοποιήθηκε παρά τις πιέσεις και τις απειλές της Τουρκίας. Η Λευκωσία προωθεί μια πολιτική που ενισχύει τη θέση της στον ενεργειακό χάρτη, δημιουργώντας πραγματικά τετελεσμένα δικαίου – την ώρα που στην Αθήνα κυριαρχεί η λογική του εφησυχασμού, με την εξωτερική πολιτική να εμφανίζεται καθηλωμένη στο δόγμα της «προβλεψιμότητας». Η αντίθεση ανάμεσα στη μεθοδική δράση της Κύπρου και στην ελληνική αδράνεια δεν περνά απαρατήρητη ούτε εντός ούτε εκτός συνόρων.
Οι τουρκικές προκλήσεις και η ελληνική απουσία – Μια ανησυχητική ασυνέχεια
Η αντίδραση της Άγκυρας ήταν άμεση: μέσω ανακοίνωσης του τουρκικού ΥΠΕΞ επιτέθηκε στην Κύπρο, έκανε λόγο για «μονομερείς ενέργειες» και επανέφερε το αφήγημα περί «νόμιμων δικαιωμάτων των Τουρκοκυπρίων». Η Τουρκία επαναλαμβάνει ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δήθεν «αγνοεί τους Τουρκοκυπρίους», ζητώντας από όλες τις γειτονικές χώρες να μην υποστηρίζουν ενέργειες που, όπως ισχυρίζεται, «σφετερίζονται» δικαιώματα του ψευδοκράτους. Ωστόσο, το πιο προβληματικό στοιχείο δεν βρίσκεται στην προβλέψιμη τουρκική αντίδραση, αλλά στη σιωπή της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία μέχρι αργά την Παρασκευή δεν είχε προβεί σε καμία επίσημη δήλωση. Σε μια περίοδο όπου η Ανατολική Μεσόγειος βρίσκεται σε διαρκή αναταραχή, η απουσία αντίδρασης από την Αθήνα δείχνει ότι ακόμη και θέματα που άπτονται του Κυπριακού και της θαλάσσιας ασφάλειας αντιμετωπίζονται με αδικαιολόγητη επιπολαιότητα και υπερβολική εξάρτηση από τρίτους παράγοντες.
Εσωτερικός προβληματισμός στη Νέα Δημοκρατία και τα «καρφιά» των πρώην υπουργών
Η στάση της κυβέρνησης έχει προκαλέσει ανησυχία στους κόλπους της Νέας Δημοκρατίας, καθώς ξανανοίγει η συζήτηση για την εξωτερική πολιτική του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος έχει υιοθετήσει πλήρως τον ρόλο του «πιστού συμμάχου» απέναντι στις ΗΠΑ και στο Ισραήλ. Η σύγκριση με τη στάση του στην υπόθεση της Γάζας – όπου ο πρωθυπουργός εμφανίστηκε από τους πιο ακλόνητους υποστηρικτές του Μπενιαμίν Νετανιάχου – αλλά και με τις τοποθετήσεις του για την Ουκρανία, όπου έφτασε στο σημείο να δηλώσει ότι «έχουμε πόλεμο με τη Ρωσία», ενισχύει τα ερωτήματα για το κατά πόσο η ελληνική κυβέρνηση διαθέτει πολυδιάστατη διπλωματία ή αν έχει περιοριστεί σε μονομερή ταύτιση με συγκεκριμένα κέντρα. Η υπόθεση της Αμερικανίδας πρέσβειρας, η οποία εξέφρασε δυσαρέσκεια για την παρουσία της κινεζικής COSCO στον Πειραιά και στη συνέχεια συναντήθηκε με την ελληνική ηγεσία για τα ναυπηγεία Ελευσίνας, εντείνει την εικόνα μιας χώρας που αντιδρά βάσει υποδείξεων και όχι βάσει στρατηγικής.
Καραμανλής και Βαληνάκης “δείχνουν” το χάσμα στη ΝΔ
Ο Κώστας Καραμανλής, στη βράβευσή του από το Ελληνοκινεζικό Επιμελητήριο, υπενθύμισε τη σημασία της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής, αφήνοντας καθαρά αιχμές για το σημερινό μοντέλο μονομερούς προσαρμογής. Η απουσία κορυφαίων κυβερνητικών στελεχών από την εκδήλωση έγινε αρνητικά σχολιαζόμενη από την κινεζική πλευρά, η οποία –σύμφωνα με πληροφορίες– επικοινώνησε με αρκετούς υπουργούς που προτίμησαν να μην εμφανιστούν. Ακόμη πιο ευθύς ήταν ο Γιάννης Βαληνάκης, ο οποίος συνεχάρη ανοικτά την Κύπρο για τη συμφωνία με τον Λίβανο και κάλεσε την Αθήνα να «παραδειγματιστεί», ασκώντας σαφή κριτική στη λογική της «Διάσκεψης 5×5» που προωθεί η κυβέρνηση. Η τοποθέτησή του υπογραμμίζει ότι ακόμη και έμπειρα στελέχη της κεντροδεξιάς εκφράζουν εντονότατο προβληματισμό για τη σημερινή κατεύθυνση της ελληνικής διπλωματίας.
