Το ευχαριστήριο του Τσίπρα μοιάζει με κατάλογο του σκληρού πυρήνα που οδήγησε στη μεγαλύτερη συντριβή της σύγχρονης Κεντροαριστεράς
Γράφει η Αίθρα Χόφμαν
Η κυκλοφορία της «Ιθάκης» δεν έφερε μόνο αναμνήσεις. Έφερε και κάτι σαν πολιτική παλινόρθωση μιας κλειστής ομάδας που, για χρόνια, διαμόρφωσε το ύφος, τις αποφάσεις και εντέλει την πορεία προς την αποσάθρωση της Δημοκρατικής Παράταξης. Το ευχαριστήριο σημείωμα του Αλέξη Τσίπρα λειτουργεί σχεδόν σαν ένα reunion της παλιάς φρουράς, σαν μια δημόσια καταγραφή εκείνων που καθόρισαν την περίοδο 2015–2019 και στη συνέχεια παρέμειναν ο σκιώδης κύκλος επιρροής που οδήγησε τον ΣΥΡΙΖΑ μέχρι την εκλογική συντριβή του 2023. Η πρώτη φράση του βιβλίου προκαλεί ήδη πολιτικά ερωτήματα: «Για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου ταλαιπώρησα αρκετούς φίλους και συνεργάτες μου, στους οποίους θέλω να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου». Η λέξη “ευγνωμοσύνη” εδώ μοιάζει με ειρωνεία της ιστορίας: ευγνωμοσύνη για ποιες ακριβώς αποφάσεις, ποια στρατηγική, ποιες επιλογές ήταν αυτές που διαμόρφωσαν την πορεία προς το ναυάγιο του 2023;
Η λίστα των ονομάτων – ένα πολιτικό reunion για “βρυκόλακες” της πολιτικής
Ο Τσίπρας προχωρά σε μακρά αναφορά σε όλους όσοι αποτέλεσαν τον στενό κύκλο της εξουσίας, από τον εκδοτικό οίκο Gutenberg και «τους Κώστα, Γιώργο και Δανάη Δαρδανού, τον υπεύθυνο έκδοσης Γιάννη Μαμάη και την επιμελήτρια Μάγδα Κλαυδιανού», μέχρι τον επικοινωνιακό μηχανισμό του προεδρικού επιτελείου. Συγκεκριμένα μνημονεύει τον «Ανδρέα Μπούσιο, υπεύθυνο γραφείου Τύπου του Ιδρύματος Τσίπρα, την στενή του συνεργάτιδα Ελένη Σταυρακάκη και τον Θανάση Καρτερό» — ένα όνομα που στιγμάτισε την επικοινωνιακή γραμμή της περιόδου και το οποίο για πολλούς εντός ΣΥΡΙΖΑ συμβολίζει την πιο άκαμπτη πλευρά της κομματικής γραφειοκρατίας. Το ευχαριστήριο διευρύνεται με πρώην υπουργούς, «Κώστα Γαβρόγλου, Μιχάλη Καλογήρου, Γιώργο Χουλιαράκη», αλλά και τον διευθυντή του Ινστιτούτου Τσίπρα Βαγγέλη Καλπαδάκη, τον επικοινωνιολόγο, απολογητή των Ταγμάτων Ασφαλείας και των δοσίλογων της Κατοχής, Νίκο Μαραντζίδη και την… γενικώς παρατρεχάμενη, το κορίτσι για όλες τις δουλειές, Γιάννα Πεππέ. Μια πλήρης απαρίθμηση της ομάδας που σήμερα, πολλοί εντός και εκτός ΣΥΡΙΖΑ, θεωρούν ότι διάβρωσε σταδιακά το πολιτικό πλεονέκτημα της Αριστεράς και την αποξένωσε από την κοινωνική της βάση.
Πώς γράφτηκε η «Ιθάκη» και τι σημαίνει αυτό πολιτικά
Ενδιαφέρον έχει και ο τρόπος συγγραφής του βιβλίου, τον οποίο ο ίδιος ο Τσίπρας περιγράφει με απόλυτη ειλικρίνεια. «Φώναξα τους συνεργάτες μου και τους ζήτησα να μου κάνουν μια σειρά από συνεντεύξεις στο κασετόφωνο… Μετά όλα απομαγνητοφωνήθηκαν και τα ξαναδούλεψα». Είναι μια παραδοχή που υπογραμμίζει ότι η αφήγηση της “Ιθάκης” δεν γράφτηκε σε απόσταση από το παρελθόν, αλλά μαζί με τους ίδιους ανθρώπους που καθόρισαν εκείνο το παρελθόν. Η ιστορία ξαναγράφεται από αυτούς που την έζησαν, αλλά και από αυτούς που τη διαχειρίστηκαν επικοινωνιακά, πολιτικά και οργανωτικά — γεγονός που αποδυναμώνει τον ισχυρισμό ότι η «Ιθάκη» αποτελεί μια πραγματική αυτοκριτική και όχι μια πολιτική ανασύνθεση υπό τον έλεγχο του ίδιου στενού κύκλου.
Ο πρώην πρωθυπουργός σημειώνει επίσης: «Μόλις γύρισα από το Χάρβαρντ πέρυσι την άνοιξη, από τον Απρίλη μέχρι τον Ιούλη, βγήκε όλο το βιβλίο νεράκι». Η φράση δημιουργεί την εικόνα μιας ξαφνικής, απρόσκοπτης έμπνευσης, όμως στην πραγματικότητα επιχειρεί να εξωραΐσει μια διαδικασία που αποκαλύπτει πόσο βαθιά παραμένει η σύνδεση του Τσίπρα με τον παλιό κομματικό πυρήνα. Δεν είναι τυχαίο ότι αρκετοί στον χώρο της Κεντροαριστεράς επισημαίνουν ότι η έκδοση του βιβλίου σε μια περίοδο έντονης πολιτικής κινητικότητας λειτουργεί ως αντικειμενικός σύμμαχος της κυβέρνησης, αποσπώντας την προσοχή από τις πολιτικές της αντιπολίτευσης και βυθίζοντας ξανά το ευρύτερο προοδευτικό στρατόπεδο σε μια κουραστική εσωστρέφεια.
Η επιστροφή της “παρεούλας” των αποτυχημένων και το πολιτικό μήνυμα
Είναι φανερό ότι το ευχαριστήριο του Τσίπρα δεν αποτελεί απλώς μια τυπική αναφορά στους ανθρώπους που τον βοήθησαν. Είναι η πανηγυρική επαναφορά της “παρέας του Μαξίμου”, αυτής που λειτούργησε σε στενό κύκλο, που απομόνωσε το κόμμα από την κοινωνία, που εξαφάνισε το πολιτικό πλεονέκτημα του 2015 και που τελικά πρωταγωνίστησε στη μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ σε έναν μηχανισμό ανίκανο να διεκδικήσει την εξουσία το 2023. Γι’ αυτό και το σημείωμα μοιάζει με κατάλογο ευθύνης. Η ομάδα που αναφέρει, η ομάδα που ευχαριστεί, είναι η ίδια που πολλοί χαρακτηρίζουν ως «τον πυρήνα των loosers», δηλαδή εκείνων που κατάφεραν να αποδομήσουν τη Δημοκρατική Παράταξη εκ των έσω.
