Οι αποκαλύψεις Τσίπρα για Πούτιν, οι αντιδυτικές φωνές στο Υπουργικό και τα επεισόδια… σοβιετικής νοσταλγίας
Η πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική που επιχειρούσε να ασκήσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ στις αρχές της διακυβέρνησης το 2015 επί της ουσίας είχε οδηγήσει σε ένα οικονομικό και γεωπολιτικό σκάκι, με «παίχτες» από το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Ένωση έως την Κίνα και τη Ρωσία. Ειδικά ως προς τη Μόσχα, δεν ήταν μυστικό πως στο εσωτερικό της πρώτης κυβέρνησης Τσίπρα υπήρχαν ισχυρές πολιτικές συνιστώσες με αντιδυτικά αντανακλαστικά και θετική στάση απέναντι στη Ρωσία. Ο Παναγιώτης Λαφαζάνης και το «Αριστερό Ρεύμα» εξέφραζαν αυτή την τάση και σε αυτό το περιβάλλον ο Αλέξης Τσίπρας περιγράφει το πρώτο ταξίδι του στη Μόσχα ως πρωθυπουργός.
Το πρώτο ταξίδι στη Μόσχα – και οι ρωγμές στις ευρωπαϊκές ισορροπίες
«Η επίσκεψη στη Μόσχα πραγματοποιήθηκε στις 8 Απριλίου και δεν πέρασε καθόλου απαρατήρητη στα Ευρωπαϊκά κέντρα λήψης αποφάσεων. Αυτός εξάλλου ήταν και ο δικός μου σκοπός. Το ταξίδι μου εκείνο είχε ήδη προκαλέσει ανησυχία στους Ευρωπαίους αρκετές ημέρες νωρίτερα», παραδέχεται ο Αλέξης Τσίπρας. Παρά την προσδοκία μερίδας της ελληνικής κυβέρνησης, στη Μόσχα έγινε σαφές ότι οι Ρώσοι μπορεί να επιθυμούσαν καλές σχέσεις με την Ελλάδα, όμως δεν ήταν διατεθειμένοι σε καμία περίπτωση να διαταράξουν τις εξαιρετικές σχέσεις τους με τη Γερμανία, παρότι είχε προηγηθεί η προσάρτηση της Κριμαίας.
Ο ίδιος ο Τσίπρας περιγράφει ότι η ελληνική αποστολή πήγε στη Μόσχα με ένα υπαρξιακό βάρος από το παρελθόν:
«Στην αντιπροσωπεία συμμετείχαν ο Κοτζιάς, ο Ήσυχος, ο Λαφαζάνης και η Βαλαβάνη… δημιουργήθηκε η αίσθηση πως τα μισά μέλη της αποστολής νόμιζαν ότι πηγαίναν στην ΕΣΣΔ και όχι στη Ρωσία… Ακόμα και σε μένα… αυτό το ταξίδι προκαλούσε δέος».
Ο «σύντροφος Μεντβέντεφ» και τα σκηνικά από… Goodbye Lenin
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά επεισόδια του ταξιδιού, όπως το περιγράφει ο Τσίπρας, ήταν η αμηχανία του τότε πρωθυπουργού της Ρωσίας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, όταν οι Έλληνες υπουργοί τον αποκαλούσαν «σύντροφε Πρωθυπουργέ».
«Όταν ολοκληρώσαμε τις τοποθετήσεις μας με τον Μεντβέντεφ, πήραν τον λόγο οι δικοί μου Υπουργοί… οι οποίοι, με απόλυτη φυσικότητα και κατ’ επανάληψη, τον προσφωνούσαν “σύντροφε Πρωθυπουργέ”. Ο Μεντβέντεφ χαμογέλασε ευγενικά… Μου έριξε μια γρήγορη, όλο νόημα ματιά… “Μα είναι δυνατόν; Αυτοί δεν είναι απλώς παλιοί κομμουνιστές, είναι ταξιδιώτες στον χρόνο”… Δεν θα μου έκανε εντύπωση αν εκείνη τη στιγμή του πέρασε από το μυαλό πως είχε βρεθεί σε σκηνή από το Goodbye Lenin», αφηγείται ο Τσίπρας.
Το αίτημα των εντόκων και η «ωμή» απάντηση Πούτιν
Στη συνέχεια, ο Τσίπρας εξιστορεί τις προσπάθειές του να εξασφαλίσει οικονομική στήριξη από τη Μόσχα. Στις 6 Μαΐου, εν μέσω κλιμακούμενης οικονομικής ασφυξίας, ζήτησε από τον Πούτιν να αγοράσει ρωσικό κράτος ελληνικά έντοκα γραμμάτια. Όπως παραδέχεται ο ίδιος, απάντηση ουσιαστικά δεν υπήρξε τότε.
Η εξήγηση ήρθε στις 19 Ιουνίου, όταν συναντήθηκαν ξανά:
«Η απάντησή του ήταν όχι απλώς ειλικρινής, αλλά ωμή. Θα προτιμούσε εκείνα τα χρήματα να τα έδινε σε ένα ορφανοτροφείο, διότι αν τα έδινε στην Ελλάδα, θα ήταν σαν να τα πετούσε σε έναν σκουπιδοτενεκέ».
Ο Πούτιν εξήγησε ότι η Ελλάδα ήταν χρεοκοπημένη και ότι δεν θα σωζόταν με 300 εκατ. ευρώ, αλλά θα χρειαζόταν 300 δισεκατομμύρια.
«Βρες τα με τη Μέρκελ»: Η απόλυτη αποδοχή της πραγματικότητας
Σε αυτό το σημείο, ο Ρώσος πρόεδρος ήταν απολύτως ξεκάθαρος:
«Να τα βρεις με τη Μέρκελ», δήλωσε στον Τσίπρα, προσθέτοντας:
«Αλλά η Ελλάδα… ανήκει σε μια άλλη σφαίρα επιρροής. Ανήκει στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Βρίσκεται στη γερμανική σφαίρα επιρροής».
Ο διάλογος που ακολούθησε έχει ιστορικό ενδιαφέρον, γιατί δείχνει πώς οι δύο ηγέτες αντιλαμβάνονταν τη γεωπολιτική πραγματικότητα:
– «Έτσι όπως μου τα λες, ισχύει ακόμα η Γιάλτα».
– «Ναι, έχεις δίκιο. Έτσι είναι. Βεβαίως και ισχύει».
– «Λένε ότι η Ελλάδα και τα Βαλκάνια μοιράστηκαν σε μια χαρτοπετσέτα».
– «Όχι σε μια χαρτοπετσέτα. Σε ένα τσιγαρόχαρτο», απάντησε ο Πούτιν χαμογελώντας.
