Έρευνα για μαζική υπεξαίρεση στον ενεργειακό τομέα – Στο στόχαστρο συνεργάτες του προέδρου και κορυφαίοι αξιωματούχοι
Η Ουκρανία βρίσκεται αντιμέτωπη με το μεγαλύτερο σκάνδαλο διαφθοράς από την έναρξη της προεδρίας του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, καθώς αποκαλύπτεται φερόμενο κύκλωμα υπεξαίρεσης άνω των 100 εκατομμυρίων δολαρίων από τον κρατικό ενεργειακό τομέα.
Η υπόθεση, που έφερε στο φως το Εθνικό Γραφείο Καταπολέμησης της Διαφθοράς της Ουκρανίας (NABU) και η Ειδική Εισαγγελία Καταπολέμησης της Διαφθοράς (SAP), περιγράφεται ως «Επιχείρηση Μίδας» — ένα δίκτυο που, σύμφωνα με τις αρχές, χειραγωγούσε δημόσιες συμβάσεις στην Energoatom, την κρατική εταιρεία πυρηνικής ενέργειας.
Η «Επιχείρηση Μίδας» και το κύκλωμα των μιζών
Η έρευνα, διάρκειας 15 μηνών, αποκάλυψε σχέδιο μίζας 10%-15% επί των συμβάσεων που αφορούσαν κρίσιμα ενεργειακά έργα.
Οι αρχές προχώρησαν σε πέντε συλλήψεις και κατασχέσεις μεγάλων χρηματικών ποσών, ενώ ο φερόμενος ως εγκέφαλος παραμένει ασύλληπτος.
Σύμφωνα με την NABU, το κύκλωμα ξέπλυνε περίπου 100 εκατομμύρια δολάρια μέσω μυστικού γραφείου στο Κίεβο, ενώ οι εμπλεκόμενοι περιλαμβάνουν νυν και πρώην κυβερνητικά στελέχη, υψηλόβαθμους αξιωματούχους της Energoatom και επιχειρηματίες με στενούς δεσμούς με την προεδρία.
Τα πρόσωπα στο επίκεντρο
Στο επίκεντρο της υπόθεσης βρίσκεται ο επιχειρηματίας Τιμούρ Μίντιτς, γνωστός ως παλιός συνεργάτης και φίλος του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος συνιδιοκτητούσε την εταιρεία παραγωγής Kvartal 95 — τη δημιουργική βάση απ’ όπου ξεκίνησε η καριέρα του Ουκρανού προέδρου.
Η NABU τον κατονομάζει ως εγκέφαλο του κυκλώματος, υποστηρίζοντας ότι διέφυγε στο Ισραήλ αφού ειδοποιήθηκε για την επικείμενη επιχείρηση. Ερευνάται πλέον ποιος τον προειδοποίησε.
Άλλα πρόσωπα που εμπλέκονται ή έχουν τεθεί υπό έρευνα:
- Γκέρμαν Γκαλουστσένκο, υπουργός Δικαιοσύνης και πρώην υπουργός Ενέργειας, που τέθηκε σε διαθεσιμότητα. Οι εισαγγελείς υποστηρίζουν ότι διευκόλυνε το ξέπλυμα χρημάτων, κάτι που ο ίδιος αρνείται.
- Ολεξί Τσερνίσοφ, πρώην αναπληρωτής πρωθυπουργός, αναγνωρισμένος στις ηχογραφήσεις της NABU με το ψευδώνυμο «Τσε Γκεβάρα», κατηγορείται για παράνομο πλουτισμό ύψους 1,2 εκατ. δολαρίων.
- Ιχόρ Μιρόνιουκ, πρώην σύμβουλος του Γκαλουστσένκο, αρνείται οποιαδήποτε εμπλοκή.
- Ντμίτρο Μπάσοφ, πρώην επικεφαλής ασφαλείας της Energoatom, φέρεται να συμμετείχε στη διανομή χρημάτων.
Πολιτικοί κραδασμοί στο Κίεβο
Το σκάνδαλο ξέσπασε σε μια εξαιρετικά ευαίσθητη στιγμή για την Ουκρανία, εν μέσω διακοπών ρεύματος και ρωσικών βομβαρδισμών στις ενεργειακές υποδομές.
Η κυβέρνηση είχε διαθέσει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια για την προστασία του ενεργειακού δικτύου, γεγονός που καθιστά τις αποκαλύψεις ακόμη πιο εκρηκτικές.
«Οποιαδήποτε αποτελεσματική δράση κατά της διαφθοράς είναι απολύτως απαραίτητη. Το αναπόφευκτο της τιμωρίας είναι απαραίτητο», δήλωσε ο Ζελένσκι στο διάγγελμά του τη Δευτέρα, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα στηρίξει τις έρευνες «χωρίς εξαιρέσεις».
Πέρα από την Energoatom – Έρευνες και στο Υπουργείο Άμυνας
Παράλληλα με την υπόθεση της Energoatom, η NABU και η SAP ερευνούν ξεχωριστό σκάνδαλο που αφορά διογκωμένες συμβάσεις στρατιωτικών προμηθειών, με στόχο το Υπουργείο Άμυνας.
Οι αρχές εξετάζουν αν πρώην υπουργοί και στελέχη του στρατού ενέκριναν υπερκοστολογημένες αγορές κινεζικών αλεξίσφαιρων γιλέκων.
Ο πρώην υπουργός Άμυνας Ρουστέμ Ούμεροφ, σήμερα επικεφαλής του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, αρνείται οποιαδήποτε ανάμειξη, επιβεβαιώνοντας ωστόσο ότι είχε συναντηθεί με τον Μίντιτς.
Πολιτική πίεση και ευρωπαϊκές ισορροπίες
Το καλοκαίρι, η κυβέρνηση Ζελένσκι είχε επιχειρήσει να περιορίσει την ανεξαρτησία των αντιδιαφθορικών αρχών, θέτοντάς τες υπό την εποπτεία του γενικού εισαγγελέα.
Η πρωτοβουλία αυτή προκάλεσε αντιδράσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και διαδηλώσεις στο Κίεβο, αναγκάζοντας τον πρόεδρο να κάνει πίσω.
Σήμερα, η Ευρώπη παρακολουθεί στενά την υπόθεση, καθώς η διαφάνεια και η καταπολέμηση της διαφθοράς αποτελούν προϋπόθεση για την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ.
«Όλοι πρέπει να προστατεύσουμε την Ουκρανία»
Ο Ζελένσκι επανήλθε την Τετάρτη, ζητώντας την παραίτηση δύο υπουργών που εμπλέκονται στις ηχογραφήσεις και προαναγγέλλοντας κυρώσεις σε δύο επιχειρηματίες που κατονομάζονται στην έρευνα.
«Είναι εξαιρετικά δύσκολο για όλους στην Ουκρανία αυτή τη στιγμή. Αντιμετωπίζουμε διακοπές ρεύματος, ρωσικές επιθέσεις, απώλειες. Είναι απολύτως αφύσικο να υπάρχουν ακόμη σχέδια στον ενεργειακό τομέα. Τώρα όλοι πρέπει να προστατεύσουμε την Ουκρανία», δήλωσε χαρακτηριστικά.
