Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ερευνά τραπεζικό σκάνδαλο γύρω από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Πώς οι αγροτικές επιδοτήσεις έγιναν εργαλείο τραπεζικού κέρδους
Η Πυθία αποκαλύπτει
Για χρόνια ο ΟΠΕΚΕΠΕ παρουσιαζόταν ως ο οργανισμός που εξασφάλιζε τη δίκαιη διανομή των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων. Στην πράξη όμως, από το 2014, είχε παραδώσει το ψηφιακό του αρχείο και τις υποδομές πληρωμών σε σχήματα συνδεδεμένα με ισχυρό τραπεζικό όμιλο. Μέσα από «συνεργασίες» με ιδιωτικές τεχνολογικές εταιρείες, η τράπεζα απέκτησε ρόλο διαχειριστή στα δεδομένα των αγροτών, ενώ μέσω ειδικής εταιρείας ψηφιακών υπηρεσιών ανέλαβε την οργάνωση και τον συντονισμό του συστήματος των δηλώσεων ΟΣΔΕ. Έτσι, το δημόσιο έργο πέρασε στα χέρια ενός ιδιωτικού φορέα με άμεση τραπεζική συμμετοχή.
Το μοντέλο αυτό στήθηκε με το πρόσχημα της «τεχνικής υποστήριξης» του ΟΠΕΚΕΠΕ, αλλά έδωσε στην τράπεζα πρόσβαση όχι μόνο στα δεδομένα των αγροτών, αλλά και στους ίδιους τους λογαριασμούς πληρωμών. Από το 2012 ο τραπεζικός όμιλος διαχειριζόταν τις πληρωμές των επιδοτήσεων και ταυτόχρονα προωθούσε δάνεια στους παραγωγούς, κρατώντας ως εγγύηση τις ίδιες τις κοινοτικές ενισχύσεις. Το σύστημα αυτό παρήγαγε διπλό κέρδος: τόκους από τα δάνεια και προμήθειες από τις πληρωμές. Η «σύμπτωση» ότι οι ίδιες τεχνικές εταιρείες είχαν πρόσβαση στους διακομιστές του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν πέρασε απαρατήρητη από τις ευρωπαϊκές αρχές.
Στην πράξη, ο τραπεζικός όμιλος είχε μετατρέψει τις αγροτικές επιδοτήσεις σε χρηματοπιστωτικό εργαλείο. Παρείχε δάνεια στους παραγωγούς, κρατώντας ως εγγύηση τα ποσά που θα εισέπρατταν από τον ΟΣΔΕ. Στη συνέχεια, υπεγράφη σύμβαση με το ελληνικό Δημόσιο, βάσει της οποίας η τράπεζα αναλάμβανε για την τετραετία 2022-2026 την πληρωμή των κοινοτικών ενισχύσεων μέσω ΟΠΕΚΕΠΕ, χρηματοδοτώντας τον Ειδικό Λογαριασμό Εγγυήσεων Γεωργικών Προϊόντων (ΕΛΕΓΕΠ) με δάνειο. Αντί δηλαδή το Δημόσιο να καταθέσει τα 2,5 δισ. ευρώ που του αναλογούσαν σε δικό του λογαριασμό στην Τράπεζα της Ελλάδος και να εισπράττει τους τόκους, επέλεξε να «δανειστεί» από την τράπεζα με το πρόσχημα της ταχύτερης εκταμίευσης των επιδοτήσεων. Το αποτέλεσμα ήταν προφανές: τα χρήματα των αγροτών έγιναν μέσο τραπεζικού κέρδους, με το Δημόσιο να πληρώνει τόκο για να διαθέσει τα δικά του κεφάλαια.
Όταν το 2022, εν μέσω πανδημίας, το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης επιχείρησε να μεταφέρει προσωρινά τις αιτήσεις των αγροτών στο κυβερνητικό νέφος μέσω gov.gr, η τράπεζα και οι συνδεδεμένες εταιρείες έμειναν εκτός παιχνιδιού για δύο χρόνια. Το διάστημα εκείνο – το μόνο που το Δημόσιο είχε τον πλήρη έλεγχο του συστήματος – είναι ακριβώς αυτό που σήμερα χαρακτηρίζεται «αμαρτωλό». Κι όμως, το 2023, με απευθείας ανάθεση, ο ΟΠΕΚΕΠΕ επανέφερε την παλιά τεχνική εταιρεία, η οποία υπολόγισε λάθος τις πληρωμές 193.000 παραγωγών, προκαλώντας ζημία 50,7 εκατ. ευρώ. Οι δικαιολογίες περί “τεχνικού σφάλματος” δεν έπεισαν κανέναν – και η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ήδη εξετάζει το πώς μια ιδιωτική εταιρεία συνδεδεμένη με τον τραπεζικό όμιλο είχε πρόσβαση στο σύστημα ενόσω δεν θα έπρεπε.
