Η αιφνίδια απόφαση που αλλάζει τα δεδομένα της παγκόσμιας ασφάλειας
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ προχώρησε σε μια ιστορική και άκρως αμφιλεγόμενη εντολή, διατάσσοντας τον αμερικανικό στρατό να ξεκινήσει άμεσα τις δοκιμές πυρηνικών όπλων, για πρώτη φορά μετά από 33 χρόνια.
Η εντολή δόθηκε λίγα λεπτά πριν από τη συνάντησή του με τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ στη Μπουσάν της Νότιας Κορέας, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής της APEC, προκαλώντας διπλωματικό και στρατιωτικό σεισμό σε όλο τον κόσμο.
Η ανακοίνωση στο Truth Social – «Ξεκινάμε άμεσα τις δοκιμές»
Στην ανάρτησή του στο Truth Social, ο Τραμπ έγραψε:
«Λόγω των προγραμμάτων δοκιμών άλλων χωρών, έδωσα εντολή στο υπουργείο Πολέμου να αρχίσει να κάνει δοκιμές των Πυρηνικών μας Όπλων σε ισότιμη βάση. Η διαδικασία αυτή θα ξεκινήσει αμέσως».
Ο Αμερικανός πρόεδρος υποστήριξε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν το μεγαλύτερο πυρηνικό οπλοστάσιο στον κόσμο, ενώ η Ρωσία βρίσκεται στη δεύτερη θέση και η Κίνα στην τρίτη, εκτιμώντας ότι το Πεκίνο μπορεί να φτάσει το ρωσικό επίπεδο μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια.
Παρά την τεράστια σημασία της ανακοίνωσης, ο Τραμπ δεν απάντησε σε ερωτήσεις δημοσιογράφων για το πού και πώς θα διεξαχθούν οι δοκιμές.
Η πυρηνική κούρσα των μεγάλων δυνάμεων
Η Κίνα έχει υπερδιπλασιάσει το πυρηνικό της οπλοστάσιο από το 2020, φτάνοντας στις 600 πυρηνικές κεφαλές, σύμφωνα με το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Ερευνών (CSIS). Οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι έως το 2030 η χώρα μπορεί να διαθέτει πάνω από 1.000 πυρηνικές κεφαλές.
Οι ΗΠΑ διαθέτουν 5.117 πυρηνικές κεφαλές και η Ρωσία 5.489, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Διεθνούς Ινστιτούτου Ειρήνης της Στοκχόλμης (SIPRI).
Συνολικά, εννέα χώρες κατέχουν πάνω από 12.200 πυρηνικές κεφαλές, συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας, Βρετανίας, Ινδίας, Πακιστάν, Ισραήλ και Βόρειας Κορέας.
Η απόφαση Τραμπ εντάσσεται σε ένα κλίμα αυξανόμενης έντασης, με τη Μόσχα και το Πεκίνο να επενδύουν σε νέα στρατηγικά όπλα και την Ουάσινγκτον να επιχειρεί να επαναβεβαιώσει την πυρηνική της υπεροχή.
Η ρωσική απάντηση: νέοι πυραύλοι και υποβρύχια drones
Η ανακοίνωση του Τραμπ έρχεται λίγες ημέρες μετά τη δήλωση του Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος πανηγύρισε την επιτυχημένη δοκιμή του πυρηνοκίνητου πυραύλου Burevestnik, που –όπως είπε– έχει «απεριόριστο βεληνεκές» και παρακάμπτει όλα τα συστήματα άμυνας.
Ο Ρώσος πρόεδρος αποκάλυψε επίσης νέα δοκιμή του υποθαλάσσιου drone “Ποσειδώνα”, εξοπλισμένου με πυρηνικό σύστημα πρόωσης και δυνατότητα μεταφοράς πυρηνικής κεφαλής, το οποίο μπορεί να επιχειρεί σε τεράστια βάθη και υψηλές ταχύτητες.
Ο Τραμπ είχε επικρίνει ανοιχτά τη ρωσική επίδειξη ισχύος, δηλώνοντας ότι «ο Πούτιν θα έπρεπε να ασχοληθεί με την ειρήνη στην Ουκρανία, αντί να δοκιμάζει πυραύλους». Ωστόσο, η απάντηση της Μόσχας δεν άργησε να έρθει, επιβεβαιώνοντας την αρχή μιας νέας πυρηνικής εποχής.
Η συνθήκη New START και το τέλος των ορίων
Οι ΗΠΑ και η Ρωσία παραμένουν τυπικά δεσμευμένες από τη συνθήκη New START, η οποία περιορίζει σε 1.550 τις αναπτυγμένες πυρηνικές κεφαλές ανά χώρα.
Ωστόσο, ο μηχανισμός επιθεώρησης έχει ανασταλεί εδώ και δύο χρόνια, ενώ η συνθήκη λήγει τον Φεβρουάριο χωρίς να έχει διασφαλιστεί η παράτασή της.
Ο Πούτιν έχει προτείνει παράταση ενός έτους, χωρίς όμως να δεσμεύεται για επανέναρξη επιθεωρήσεων, ενώ το 2019, κατά την πρώτη θητεία Τραμπ, οι ΗΠΑ αποσύρθηκαν από τη συνθήκη INF για τα πυρηνικά μέσου βεληνεκούς, ανοίγοντας τον δρόμο για ανεξέλεγκτο εξοπλισμό.
Η επιστροφή σε ψυχροπολεμικό σκηνικό
Η απόφαση του Τραμπ τερματίζει το μορατόριουμ πυρηνικών δοκιμών που ίσχυε από το 1992, όταν ο Τζορτζ Μπους ο πρεσβύτερος είχε βάλει τέλος στις αμερικανικές πυρηνικές εκρήξεις.
Από το 1945 έως τότε, οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν πραγματοποιήσει 1.054 πυρηνικές δοκιμές, συμπεριλαμβανομένων των τραγικών βομβαρδισμών της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι.
Αναλυτές προειδοποιούν ότι η εντολή Τραμπ αναβιώνει το πιο επικίνδυνο κεφάλαιο του Ψυχρού Πολέμου, εγκαινιάζοντας έναν αγώνα πυρηνικών εξοπλισμών χωρίς φρένα, σε μια περίοδο όπου οι διεθνείς ισορροπίες είναι ήδη εξαιρετικά εύθραυστες.
