Έρευνα του Ευρωβαρόμετρου αποκαλύπτει: τα social media ξεπέρασαν την τηλεόραση ως πηγή ενημέρωσης στην Ελλάδα. Όμως η παραπληροφόρηση αυξάνεται δραματικά – 74% των πολιτών εκτέθηκαν σε fake news την τελευταία εβδομάδα
Η έρευνα flash Ευρωβαρόμετρο «Social Media 2025», που δημοσίευσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αποτυπώνει μια ριζική μεταβολή στον τρόπο που ενημερώνονται οι πολίτες, με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να έχουν πλέον κυριαρχήσει ως βασική πηγή πληροφόρησης, ιδιαίτερα στην Ελλάδα.
Παράλληλα, όμως, η μελέτη φέρνει στο φως ανησυχητικά στοιχεία για τη μαζική έκθεση των πολιτών σε παραπληροφόρηση και ψευδείς ειδήσεις, αποκαλύπτοντας ένα νέο, εύθραυστο οικοσύστημα ενημέρωσης σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τα social media «έφαγαν» την τηλεόραση – Ποιοι ενημερώνονται και πώς
Η Ελλάδα φαίνεται να προπορεύεται στην ψηφιακή μετάβαση της ενημέρωσης.
Πάνω από πέντε στους δέκα πολίτες (56%) δηλώνουν ότι ενημερώνονται κυρίως μέσω πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης, ενώ η τηλεόραση ακολουθεί οριακά πίσω με 54%.
Πρόκειται για ανατροπή δεκαετιών, καθώς για πρώτη φορά τα social media ξεπερνούν την παραδοσιακή τηλεοπτική ενημέρωση.
Αντίθετα, στον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η τηλεόραση παραμένει κυρίαρχη πηγή πληροφόρησης (71%), γεγονός που δείχνει ότι η Ελλάδα προηγείται στην «ψηφιακή ενημερωτική μετάλλαξη».
Ωστόσο, η εικόνα για τον παραδοσιακό Τύπο είναι απογοητευτική:
Μόλις το 34% των Ελλήνων στρέφεται σε εφημερίδες, περιοδικά ή διαδικτυακές εκδόσεις, έναντι 41% στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Fake news παντού – Η Ελλάδα πρωταθλήτρια στην παραπληροφόρηση
Το πιο ανησυχητικό εύρημα αφορά την έκθεση των πολιτών σε παραπληροφόρηση.
Περισσότεροι από επτά στους δέκα (74%) Έλληνες δηλώνουν ότι έχουν αντιμετωπίσει ψευδείς ειδήσεις μέσα στην τελευταία εβδομάδα – ποσοστό υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (66%).
Η τάση αυτή αποδεικνύει ότι η ραγδαία εξάπλωση της ενημέρωσης μέσω social media έχει δημιουργήσει ένα περιβάλλον χωρίς φίλτρα και ελέγχους, όπου οι πολίτες βομβαρδίζονται με αμφίβολες πληροφορίες, memes, και περιεχόμενο που συχνά καθοδηγείται από αλγορίθμους και πολιτικά συμφέροντα.
Facebook, Instagram και οι influencers της ενημέρωσης
Η έρευνα δείχνει καθαρά ποιοι «ορίζουν το παιχνίδι της πληροφόρησης» στην Ελλάδα:
Το Facebook παραμένει η πρώτη πηγή ενημέρωσης για το 68% των πολιτών, ποσοστό σημαντικά υψηλότερο από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (58%).
Στις νεότερες ηλικίες (15-24 ετών), το Instagram παίρνει τα ηνία με 66%, σχεδόν ταυτόσημο με τον ευρωπαϊκό δείκτη (64%).
Παράλληλα, σχεδόν τέσσερις στους δέκα (37%) Έλληνες δηλώνουν ότι ακολουθούν influencers ή δημιουργούς περιεχομένου για ενημέρωση.
Ωστόσο, το 51% παραδέχεται ότι αν και χρησιμοποιεί social media, δεν ακολουθεί κανέναν influencer, σε πλήρη αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη, όπου το αντίστοιχο ποσοστό είναι μόλις 37%.
Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι στην Ελλάδα οι πολίτες εμπιστεύονται περισσότερο την “άμεση” ενημέρωση μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα, αλλά παραμένουν καχύποπτοι απέναντι σε πρόσωπα που «κατασκευάζουν» ειδήσεις.
Η νέα πρόκληση για τη δημοκρατία: ενημέρωση χωρίς δημοσιογραφία
Η έρευνα του Ευρωβαρόμετρου καταλήγει σε ένα ξεκάθαρο μήνυμα:
Η ενημέρωση στην Ευρώπη – και ειδικά στην Ελλάδα – μετακομίζει οριστικά στα social media, αλλά η δημοσιογραφία μένει πίσω.
Η απουσία επαλήθευσης, η δύναμη των αλγορίθμων και η διάχυση ψευδών ειδήσεων συνιστούν σοβαρή απειλή για τη δημοκρατική λειτουργία, τη διαφάνεια και την πολιτική σταθερότητα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει ήδη πλαίσιο αυστηρότερων κανονισμών για τον έλεγχο της παραπληροφόρησης, ενώ στην Ελλάδα τίθεται επιτακτικά το ερώτημα:
Μπορεί μια κοινωνία να ενημερώνεται αξιόπιστα μέσα από πλατφόρμες που ζουν από την ταχύτητα και όχι από την αλήθεια;
