Με αναφορές σε «πορείες προς τους πολίτες» και «νέα εποχή χωρίς παλιά διαβατήρια», ο πρώην πρωθυπουργός επιχειρεί επαναφορά με φθαρμένο πολιτικό υλικό – Ο κίνδυνος νέου κατακερματισμού στον προοδευτικό χώρο και το δώρο στον Κυριάκο Μητσοτάκη
Με μια συνέντευξη γεμάτη από ρητορικά σχήματα, αόριστες διακηρύξεις και προσωπικούς συμβολισμούς, ο Αλέξης Τσίπρας επιχειρεί να επιστρέψει στο πολιτικό προσκήνιο, αυτή τη φορά εκτός ΣΥΡΙΖΑ και –όπως λέει– «εκτός παραδοσιακών σχημάτων».
Η περιβόητη «πορεία προς τους πολίτες» μοιάζει περισσότερο με επικοινωνιακή επανεκκίνηση, παρά με πραγματικό πολιτικό σχέδιο. Ο ίδιος αποφεύγει να μιλήσει καθαρά για νέο κόμμα, αλλά η πρόθεση είναι εμφανής: να ξαναγίνει επίκεντρο του ενδιαφέροντος, χωρίς όμως σαφές ιδεολογικό στίγμα και με αμφίβολη κοινωνική βάση.
«Σε κάθε περίπτωση λίγη σημασία έχει πόσο αριστερά τοποθετούμε τον εαυτό μας», είπε, δείχνοντας πως η μετατόπιση προς το κέντρο δεν είναι πια εικασία – είναι στρατηγική.
Η ρητορική του θυμίζει περισσότερο προσωπικό πολιτικό μανιφέστο παρά συλλογική πρόταση. Ο Τσίπρας μιλά για συμμετοχή «από τα κάτω», όμως όλα ξεκινούν –και τελειώνουν– γύρω από το πρόσωπό του.
Η «παραίτηση της συνείδησης» και ο ρόλος του αυτόκλητου αναμορφωτή
Ο πρώην πρωθυπουργός υποστηρίζει ότι παραιτήθηκε για να αισθανθεί καλά με τη συνείδησή του και όχι για να φύγει από την πολιτική. Δηλώνει ότι θέλει «να βαδίσει μαζί με τους πολίτες», ωστόσο οι κινήσεις του θυμίζουν περισσότερο προετοιμασία για προσωπικό project, παρά «συλλογική πορεία».
«Είπα όχι στην ασφάλεια του επαγγελματία πολιτικού για να συναντηθώ με την ανασφάλεια του πολίτη», είπε ο Τσίπρας, υιοθετώντας έναν λαϊκίστικο τόνο, που περισσότερο θυμίζει επικοινωνιακή στρατηγική παρά πράξη αυτογνωσίας.
Η ρητορική περί «από τα κάτω» συμμετοχής αναιρείται από την ίδια τη δομή της πρωτοβουλίας του, που δεν περιλαμβάνει θεσμούς, διαδικασίες, ούτε καν προσδιορισμένο οργανωτικό πλαίσιο.
Πίσω από τις λέξεις, διακρίνεται ένας πολιτικός που αναζητά ρόλο – σε ένα σύστημα που τον έχει ήδη ξεπεράσει.
Η «νέα εποχή» με παλιό διαβατήριο
Ο Τσίπρας δηλώνει πως «με παλιό διαβατήριο κανείς δεν περνά στη νέα εποχή», ωστόσο το δικό του ταξιδιωτικό έγγραφο φέρει σφραγίδες του 2015, των μνημονίων, των ψευδαισθήσεων και των χαμένων ευκαιριών.
Η «αποχή» του από τη Βουλή δεν φαίνεται να συνοδεύεται από πολιτική ανανέωση. Αντιθέτως, προβάλλεται ένα αόριστο “κίνημα αξιοπρέπειας και αλήθειας”, χωρίς σχέδιο, χωρίς οργανωμένη βάση, χωρίς σαφές όραμα για τη χώρα.
Η αντι-συστημική του στάση φαντάζει περισσότερο επικοινωνιακή άμυνα απέναντι στη φθορά, παρά ουσιαστική πρόταση για κάτι νέο. Και αν ο στόχος είναι η επανένωση του «προοδευτικού χώρου», η μέθοδός του φαίνεται να οδηγεί στον αντίθετο δρόμο: σε περαιτέρω κατακερματισμό.
Επανάληψη χωρίς αυτοκριτική
Ο Τσίπρας επιτίθεται στην κυβέρνηση, καταγγέλλοντας «ολιγαρχία» και «καθεστώς ελέγχου», όμως δεν κάνει καμία αναφορά στις δικές του κυβερνητικές επιλογές, στις οποίες θεμελιώθηκαν τα ίδια φαινόμενα που τώρα καταγγέλλει.
Μιλά για «σοκ εντιμότητας και δικαιοσύνης», λες και το 2015–2019 δεν υπήρξε περίοδος εξουσίας υπό τον ίδιο.
«Η χώρα κυβερνάται από ένα σύστημα που λειτουργεί περισσότερο σαν ολιγαρχία παρά σαν δημοκρατία», είπε, χωρίς όμως να εξηγήσει γιατί το ίδιο επιτελικό μοντέλο καθιερώθηκε πρώτα από τη δική του κυβέρνηση.
Αυτή η ρητορική της “κάθαρσης” χωρίς αυτοκριτική δεν πείθει ούτε την κοινή γνώμη ούτε τους ανθρώπους της Αριστεράς που αποχώρησαν από δίπλα του. Αντί για πολιτική ανασύνθεση, θυμίζει προσπάθεια πολιτικής επανένταξης.
Επιθέσεις χωρίς προτάσεις – και μια «νέα» αντιπολίτευση χωρίς περιεχόμενο
Στην επίθεση του προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο Τσίπρας μιλά για «καθεστώς διαφθοράς και ελέγχου», ωστόσο αποφεύγει να παρουσιάσει συγκεκριμένες προτάσεις.
Αναμασά την κλασική ρητορική της «εντιμότητας» και της «αλήθειας», την ώρα που ο ίδιος επιχειρεί να ανασυστήσει την εικόνα του ηγέτη εκτός κόμματος.
Για την αντιπολίτευση, επιτίθεται στο ΠΑΣΟΚ και στον ΣΥΡΙΖΑ, υποστηρίζοντας ότι «η πολιτική ανεπάρκεια έχει αφήσει την κοινωνία χωρίς εναλλακτική» – παραλείποντας ότι η δική του αποχώρηση επιτάχυνε ακριβώς αυτό το αδιέξοδο.
Αντί για ενότητα, φέρνει νέο κύκλο εσωτερικών αντιπαραθέσεων στον προοδευτικό χώρο – κάτι που ευνοεί μόνο τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος βλέπει την αντιπολίτευση να διαλύεται σε μικρές προσωπικές “πρωτοβουλίες”.
Το βιβλίο ως εργαλείο αποκατάστασης
Ο Τσίπρας προαναγγέλλει την έκδοση βιβλίου για την περίοδο 2015–2019, το οποίο χαρακτηρίζει «χρέος στην Ιστορία».
Στην πράξη, όμως, φαίνεται να λειτουργεί ως προσπάθεια αποκατάστασης της προσωπικής του εικόνας, μια αναθεώρηση του παρελθόντος με ευνοϊκούς όρους, μακριά από την πολιτική πραγματικότητα.
Η περιγραφή «θα φωτίσει αθέατες πτυχές της διακυβέρνησης» προϊδεάζει περισσότερο για πολιτική αυτοβιογραφία, παρά για ιστορική αποτίμηση.
