Η Ελλάδα τελευταία σε πραγματικό εισόδημα από το 2010, -26% σε αγοραστική δύναμη, 14% σε σοβαρή υλική στέρηση, 66,8% υποκειμενικά φτωχοί. Ρουμανία–Βουλγαρία μας προσπέρασαν
Η Πυθία αποκαλύπτει
Η Eurostat κατατάσσει την Ελλάδα στην τελευταία θέση ως προς το πραγματικό διάμεσο διαθέσιμο ισοδύναμο εισόδημα σε σύγκριση με το 2010, με την εικόνα να είναι αδυσώπητη: παραμένουμε 26% φτωχότεροι από τότε, αφαιρώντας την επίδραση του πληθωρισμού. Την ίδια ώρα, χώρες σαφέστατα φτωχότερες από την Ελλάδα το 2010 όχι μόνο ξεπέρασαν τη χρηματοπιστωτική κρίση, αλλά εκτίναξαν το πραγματικό τους εισόδημα έως και 160%. Το 2024, το πραγματικό διάμεσο διαθέσιμο ισοδύναμο εισόδημα της χώρας βρισκόταν στο 74% του 2010, επίδοση που συνιστά τη χειρότερη πανευρωπαϊκά· όλες οι υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης έχουν αναπληρώσει ή υπερκεράσει τις απώλειες της κρίσης.
Τα μνημόνια ως καταλύτης αποδιάρθρωσης
Άλλη μία σοβαρή μέτρηση επιβεβαιώνει την καταστροφή που επέφεραν τα τρία μνημόνια, τα οποία υπέγραψαν και εφάρμοσαν οι κυβερνήσεις Γ. Παπανδρέου, Λ. Παπαδήμου, Α. Σαμαρά και Α. Τσίπρα. Το αποτέλεσμα; Οικονομική διάλυση, δημογραφική κατάρρευση και γεωπολιτική συρρίκνωση. Με τέτοιους όρους πώς μπορεί να ελπίζει η χώρα σε επιστροφή των 600.000 Ελλήνων που μετανάστευσαν για εργασία και αξιοπρεπείς απολαβές; Η περιβόητη «ανάκαμψη» αποδεικνύεται λογιστικό οφθαλμοφανές χωρίς πραγματική βελτίωση αγοραστικής δύναμης.
Η ανατολική Ευρώπη μπροστά – Η Ελλάδα στο τέλμα
Οι χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, ξεκινώντας από χαμηλότερο κατώφλι, κατέγραψαν αυξήσεις εισοδημάτων 50%–160% σε σχέση με το 2010. Κατά μέσο όρο στην ΕΕ-27, το μέσο ισοδύναμο διαθέσιμο εισόδημα σε πραγματικούς όρους αυξήθηκε πάνω από 20%, ενώ στην Ευρωζώνη ο μεσοσταθμικός ρυθμός έφτασε σχεδόν το 5%. Στην Ελλάδα; Η επιδείνωση εγκλωβίζει νοικοκυριά και επιχειρήσεις σε χρόνια ασφυξία, υπονομεύοντας επενδύσεις, παραγωγικότητα και κοινωνική συνοχή.
Υλική και κοινωνική στέρηση: Τρίτοι χειρότεροι στην ΕΕ
Η σοβαρή υλική και κοινωνική στέρηση –η ακραία μορφή φτώχειας– πλήττει το 14% του πληθυσμού στην Ελλάδα, υπερδιπλάσιο του μέσου όρου της ΕΕ (6,4%). Ένα άτομο βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση όταν αδυνατεί να εξασφαλίσει τουλάχιστον 7 από 13 βασικά αγαθά/υπηρεσίες για αξιοπρεπή διαβίωση· με 5 ελλείψεις χαρακτηρίζεται επίσης στερημένο, αλλά σε ηπιότερο βαθμό. Δυσκολίες πληρωμών (ενοίκια, δάνεια, λογαριασμοί) χτυπούν 43% των ελληνικών νοικοκυριών και 78% των φτωχών, ενώ 44% δεν μπορούν να καλύψουν έκτακτες αναγκαίες δαπάνες ~480€ και 46% αδυνατούν να πληρώσουν μία εβδομάδα διακοπές. Η γυναικεία φτώχεια αποτυπώνεται οξύτατα (14,5% γυναίκες έναντι 13,5% ανδρών), με αγόρια έως 17, γυναίκες 18–64 και άνω των 65 σε χειρότερη θέση από τον μέσο πληθυσμό.
Κατρακύλα εισοδήματος: Ρουμανία και Βουλγαρία μας προσπέρασαν
Στη νέα έκθεση για τις συνθήκες διαβίωσης 2024, η Ελλάδα έχει το 3ο χαμηλότερο ισοδύναμο διάμεσο διαθέσιμο εισόδημα σε όρους αγοραστικής δύναμης: 12.436 ΙΑΔ (PPS). Η Ρουμανία ανέβηκε σε 13.024 ΙΑΔ και η Βουλγαρία σε 13.079 ΙΑΔ, με συνεχή, ουσιαστική βελτίωση. Μέσα σε έναν χρόνο, διολισθήσαμε χαμηλότερα: το 2023 ήμασταν 5οι από το τέλος, μπροστά από Ρουμανία και Βουλγαρία – σήμερα μας ξεπέρασαν. Το μέσο ισοδύναμο διαθέσιμο εισόδημα της χώρας παραμένει <60% του ευρωπαϊκού μέσου όρου, πιστοποιώντας μόνιμη απώλεια αγοραστικής δύναμης.
Υποκειμενική φτώχεια: Το 66,8% «νιώθει φτωχό»
Ο δείκτης υποκειμενικής φτώχειας απογειώνεται: 66,8% των πολιτών αυτοπροσδιορίζονται ως φτωχοί, έναντι 23% στην ΕΕ· πολύ πάνω από τη Βουλγαρία (37,4%). Ακόμη και οι συνταξιούχοι –που αντικειμενικά είναι ελαφρώς καλύτερα από τον μέσο όρο– δηλώνουν φτωχοί σε ποσοστό 71,4%. Όταν το διάμεσο εισόδημα σε πραγματικούς όρους είναι στο 74% του 2010, η αίσθηση φτώχειας είναι εμπειρία καθημερινότητας: λογαριασμοί, στεγαστικό κόστος, ακρίβεια στα είδη πρώτης ανάγκης. Δεν είναι «αίσθηση»· είναι βίωμα.
Η καθημερινή ασφυξία των νοικοκυριών: Ευρωπαϊκό «αρνητικό ρεκόρ»
Τα ελληνικά νοικοκυριά βιώνουν τη μεγαλύτερη οικονομική πίεση στην ΕΕ: 86,2% δηλώνουν ότι αντιμετωπίζουν τουλάχιστον κάποια δυσκολία να τα βγάλουν πέρα (ΕΕ: 41,6%). Ο IOBE επιβεβαιώνει: 6 στα 10 νοικοκυριά «μόλις που τα βγάζουν πέρα», 1 στα 10 δανείζεται. Η εκτίναξη του κόστους στέγασης (σε σχέση με τα εισοδήματα) και η διαρκής ακρίβεια ροκανίζουν κάθε διαθέσιμο ευρώ, ενώ η ασθενής παραγωγικότητα και οι χαμηλοί μισθοί συντηρούν τον φαύλο κύκλο.
Τι σημαίνει πολιτικά και στρατηγικά: Από το κοινωνικό ρήγμα στη στρατηγική ανθεκτικότητα
Η επίμονη υστέρηση πραγματικού εισοδήματος, η εκρηκτική στέρηση και η υποκειμενική φτώχεια συνθέτουν κρίση ανθεκτικότητας. Χωρίς αυξήσεις καθαρών μισθών σε όρους αγοραστικής δύναμης, στήριξη στέγασης, φορολογική αποσυμπίεση εργασίας, παραγωγική αναβάθμιση και δημογραφικά κίνητρα, η Ελλάδα δεν ανακάμπτει. Διαφορετικά, η διαρροή ανθρώπινου κεφαλαίου παγιώνεται, και η γεωπολιτική υποχώρηση γίνεται μονιμότητα.
