Οι χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ κινούνται προς μια νέα συμφωνία που προβλέπει σημαντική αύξηση των αμυντικών δαπανών, σε μια προσπάθεια να συμβιβάσουν τις πιεστικές απαιτήσεις του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, με τις πολιτικές και οικονομικές πραγματικότητες της Ευρώπης. Σύμφωνα με το Bloomberg, η συμμαχία εξετάζει στόχο συνολικών δαπανών έως και 5% του ΑΕΠ, με στόχο την επίτευξή του μέχρι το 2032.
Η πρόταση που βρίσκεται στο τραπέζι, προωθούμενη από τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, προβλέπει άμεση ενίσχυση των αμυντικών προϋπολογισμών στα κράτη-μέλη κατά 3,5% του ΑΕΠ για στρατιωτικές δαπάνες και επιπλέον 1,5% για δραστηριότητες σχετικές με την άμυνα – όπως η κυβερνοασφάλεια, η στρατιωτική κινητικότητα και οι τεχνολογίες διπλής χρήσης.
Η κίνηση αυτή γίνεται εν όψει της επερχόμενης συνόδου κορυφής της συμμαχίας στη Χάγη τον Ιούνιο – η πρώτη που θα παραστεί ο Τραμπ μετά την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο. Οι υπουργοί Εξωτερικών του ΝΑΤΟ θα επεξεργαστούν το πλαίσιο της συμφωνίας σε διήμερη συνάντηση στην Αττάλεια, σε μια περίοδο όπου οι πιέσεις για την επίλυση του πολέμου στην Ουκρανία εντείνονται.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει εκφράσει την ετοιμότητά του να συναντήσει τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν στην Κωνσταντινούπολη, την ίδια ώρα που η Μόσχα δεν έχει δώσει αντίστοιχα σημάδια διάθεσης συμμετοχής.
Η πρωτοβουλία Ρούτε προτείνει επίσης έναν αυστηρό μηχανισμό παρακολούθησης της συμμόρφωσης των μελών, σε αντίθεση με τους μέχρι τώρα πιο χαλαρούς στόχους. Οι συνομιλίες για τις λεπτομέρειες του ποσοστού του 1,5% βρίσκονται σε αρχικό στάδιο, με ερωτήματα για το αν θα περιληφθούν υφιστάμενες δαπάνες ή θα απαιτηθούν νέες δεσμεύσεις.
Το βάρος πλέον πέφτει στην αναλογική κατανομή των δαπανών μεταξύ ΗΠΑ και Ευρωπαίων συμμάχων, με στόχο την ενίσχυση της διατλαντικής ισορροπίας και την αντιμετώπιση της ρωσικής απειλής. Ήδη έχουν διανεμηθεί απόρρητες λίστες με απαιτούμενες αμυντικές δυνατότητες προς όλα τα κράτη-μέλη, με την τελική υιοθέτηση των στόχων να αναμένεται τον Ιούνιο.
Η Σύνοδος της Χάγης θα έχει περιορισμένη διάρκεια και θα επικεντρωθεί σχεδόν αποκλειστικά στην επανεκκίνηση της αμυντικής στρατηγικής του ΝΑΤΟ. Το θέμα της ένταξης της Ουκρανίας στη συμμαχία έχει παγώσει, με τον Τραμπ να δείχνει σκεπτικισμό και να αποφεύγει κάθε σχετική δέσμευση.
Παράλληλα, εξετάζεται και το ενδεχόμενο θεσμικών αλλαγών εντός του ΝΑΤΟ για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, με τον Ρούτε να προτείνει ενίσχυση της διακυβέρνησης και των μηχανισμών λογοδοσίας. Οι μήνες μέχρι τη Σύνοδο θα είναι κρίσιμοι για τη διαμόρφωση μιας ενιαίας στρατηγικής εντός της συμμαχίας, σε μια περίοδο αυξημένης γεωπολιτικής αστάθειας.
