Συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης παραχώρησε η Άνγκελα Μέρκελ στο BBC, αναφερόμενη στον πόλεμο στην Ουκρανία, στον Βλαντίμιρ Πούτιν και τον Ντόναλντ Τραμπ αλλά και στο κρίσιμο θέμα της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Ήταν πολύ “ανεκτική” με τη Μόσχα; Άργησε πολύ να βοηθήσει το Κίεβο; Αν δεν είχε μπλοκάρει την ένταξη το 2008, θα γινόταν πόλεμος; Απαντώντας στα ερωτήματα του BBC, η πρώην καγκελάριος δήλωσε ότι πιστεύει ότι ο πόλεμος θα είχε ξεκινήσει νωρίτερα και πιθανότατα θα ήταν χειρότερος, αν το Κίεβο είχε ξεκινήσει την ενταξιακή του πορεία το 2008.
“Θα είχαμε δει στρατιωτική σύγκρουση ακόμη νωρίτερα. Ήταν απολύτως σαφές σε μένα ότι ο πρόεδρος Πούτιν δεν θα έμενε άπραγος και θα παρακολουθούσε την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
“Και τότε, η Ουκρανία ως χώρα δεν θα ήταν σίγουρα τόσο προετοιμασμένη όσο τον Φεβρουάριο του 2022”, σημείωσε. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι διαφωνεί, σχολιάζει το βρετανικό μέσο και εξηγεί: Χαρακτηρίζει την απόφαση της Μέρκελ – η οποία υποστηρίχθηκε από τον τότε πρόεδρο της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί – ως “λάθος υπολογισμό” που ενθάρρυνε τη Ρωσία.
Πούτιν και πυρηνικά
Στη σπάνια συνέντευξή της από τότε που αποσύρθηκε από την πολιτική πριν από τρία χρόνια, η Μέρκελ εκφράζει την ανησυχία της για τις νέες απειλές του Βλαντιμίρ Πούτιν για χρήση πυρηνικών όπλων. Οι δύο ηγέτες γνώρισαν ο ένας τον άλλον καλά στη διάρκεια δύο δεκαετιών.
“Πρέπει να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να αποτρέψουμε τη χρήση πυρηνικών όπλων”, σημειώνει η πρώην καγκελάριος.
“Ευτυχώς, η Κίνα μίλησε επίσης γι’ αυτό πριν από λίγο καιρό. Δεν πρέπει να παραλύουμε από φόβο, αλλά πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε ότι η Ρωσία είναι η μεγαλύτερη, ή μαζί με τις ΗΠΑ, μία από τις δύο μεγαλύτερες πυρηνικές δυνάμεις στον κόσμο. Οι δυνατότητες είναι τρομακτικές”.
Μόλις δημοσίευσε τα απομνημονεύματά της (“Ελευθερία”) και το timing έχει ενδιαφέρον σχολιάζει το BBC. Λέει ότι έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι της για να εξασφαλίσει ειρηνική συνεργασία με τη Ρωσία.
Στην πραγματικότητα, ο Πούτιν ξεκίνησε τη γενικευμένη εισβολή του στην Ουκρανία λίγους μήνες αφότου η Μέρκελ άφησε την εξουσία. Αυτό προκάλεσε μια διεξοδική επανεξέταση στην Ευρώπη των ενεργειακών πολιτικών, της διπλωματίας με τη Μόσχα, αλλά και των μεταναστευτικών πολιτικών.
Στο τιμόνι της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρώπης, ήταν, όπως λέει ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Ματέο Ρέντσι, η de facto ηγέτιδα της Ευρώπης – “το αφεντικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης”.
Επί καγκελαρίας Μέρκελ, η Γερμανία και οι διψασμένες για ενέργεια μεγάλες βιομηχανίες της εξαρτήθηκαν από τη Μόσχα και η Γερμανία κατασκεύασε δύο αγωγούς φυσικού αερίου που συνδέονται με τη Ρωσία. Ο Ζελένσκι περιέγραψε αυτό το φθηνό αέριο ως “γεωπολιτικό εργαλείο του Κρεμλίνου”.
Απαντώντας η Μέρκελ τονίζει ότι είχε δύο κίνητρα με τους αγωγούς: γερμανικά επιχειρηματικά συμφέροντα και διατήρηση ειρηνικών δεσμών με τη Ρωσία.
Μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ στην ανατολική Ευρώπη διαφώνησαν έντονα μαζί της.
Η ίδια επιμένει ότι προσπάθησε να περιορίσει τις ρωσικές επιθέσεις στην Ουκρανία μέσω της διπλωματίας και διαπραγματεύσεων, κάτι που -παραδέχεται- τελικά απέτυχε.
Την ίδια στιγμή, η γερμανική βιομηχανία έχει πληγεί δυσανάλογα από τις κυρώσεις στη ρωσική ενέργεια. Αναγκασμένη να αναζητήσει καύσιμα από άλλους προμηθευτές, η χώρα αγοράζει τώρα ακριβό υγροποιημένο φυσικό αέριο.
Η μεταναστευτική κρίση του 2015, όταν άνοιξε τις πόρτες της Γερμανίας σε περισσότερους από ένα εκατομμύριο αιτούντες άσυλο σε μια εμβληματική κίνηση, ήταν ίσως η καθοριστική στιγμή της θητείας της. Κάποιοι μίσησαν αυτή την απόφαση, άλλοι τη χαιρέτησαν.
Επικριτές της την κατηγόρησαν ότι έδωσε ζωή στο τότε σχεδόν ανύπαρκτο ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD). Η ίδια παραδεχεται ότι το AfD έχει μεγάλα κέρδη, αλλά δεν ζητά συγγνώμη για τις πολιτικές της αποφάσεις.
Σχετικά με τις αναφορές ότι οι πολιτικές της το 2015 βοήθησαν να τροφοδοτήσουν τα αντιμεταναστευτικά και ακροδεξιά κόμματα σε όλον τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων της Ολλανδίας, της Πολωνίας και της Γαλλίας, αφότου προσπάθησε να επιβάλει ποσοστώσεις μεταναστών σε όλες τις χώρες της ΕΕ, η Μέρκελ λέει ότι δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για όλη την Ευρώπη.
“Ο μόνος τρόπος για να καταπολεμηθεί η ακροδεξιά είναι να σταματήσει η παράνομη μετανάστευση”, δηλώνει.
Καλεί τους ηγέτες της Ευρώπης να επενδύσουν περισσότερο στα αφρικανικά κράτη για να βελτιώσουν το βιοτικό επίπεδο εκεί, ώστε λιγότεροι άνθρωποι να μπαίνουν στον πειρασμό να εγκαταλείψουν τις εστίες τους.
Ντόναλντ Τραμπ
Με την επιστροφή του στο Λευκό Οίκο, ο Ντόναλντ Τραμπ απειλεί ότι θα επιβάλει δασμούς στις εισαγωγές. Η Μέρκελ έχει κάποιες απόψεις για τις μελλοντικές επαφές των Ευρωπαίων ηγετών με τον Τραμπ.
“Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζετε ποιες είναι οι προτεραιότητές σας, να τις παρουσιάζετε ξεκάθαρα και να μην φοβάστε, γιατί ο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να είναι πολύ ειλικρινής”, λέει.
“Εκφράζεται πολύ ξεκάθαρα. Και αν το κάνεις κι εσύ, υπάρχει κάποιος αμοιβαίος σεβασμός. Αυτή ήταν τουλάχιστον η εμπειρία μου”.
