Του Γιώργου Λακόπουλου
Ο Κώστας Σημίτης βρίσκεται πλέον στην τελευταία κατοικία του, οι οικείοι του τον αποχαιρέτησαν κατά την ελληνική παράδοση και η διαδρομή του μπορεί να αξιολογηθεί πλέον στο δημόσιο χώρο με νηφαλιότητα. Πίσω από το πυκνό νέφος αγιογραφιών του που κατέκλυσαν τον ουρανό της ενημέρωσης τις τελευταίες μέρες.
Για να είμαστε δίκαιοι από κάποιες πλευρές αυτές τις μέρες αποδόθηκαν τα του Καίσαρος τω Καίσαρι. Αναγνωρίσθηκαν στον εκλιπόντα όσα του αναλογούν, αναδείχθηκαν οι θετικές πλευρές τις διαδρομής του και τιμήθηκε ως πολιτικός πρώτης γραμμής. Με σεβασμό στην προσωπικότητα του ανδρός και ψυχραιμία στον απολογισμό του.
Στη Μητρόπολη εκφωνήθηκε ειλικρινής επικήδειός του από τον Κωνσταντίνο Τσουκαλά. Και η πιο εύστοχη και συνοπτική περιγραφή της περιόδου Σημίτη έγινε από τον Θανάση Τσεκούρα στο Ieidiseis.gr: η ανάδειξή του στο τιμόνι της χώρας ήταν Άνοιξη, αλλά κατέληξε Χαμένη Άνοιξη.
Σε αρκετές μεταθανάτιες εκδηλώσεις πήραν μέρος καλοπροαίρετοι πολίτες από το χώρο του ΠΑΣΟΚ -που πίστεψαν στις πολιτικές διακηρύξεις του. Και κομματικά στελέχη συμμετείχανε στη διακυβέρνησή του χωρίς ιδιοτέλεια και προσωπικό όφελος.
Ωστόσο οι εκδηλώσεις «λατρείας» από τη νεομητσοτακική Δεξιά και κάποιους από το ΠΑΣΟΚ ήταν κάλπικες και εξυπηρετούσαν σκοπιμότητες. Και με τα ίδια κίνητρα τον καθαγιάζουν κάποια παρασιτικά στοιχεία της κοινωνίας, παλαιοί τζογαδόροι του «εκσυγχρονισμού» και αεριτζήδες της οικονομίας.
Όλοι αυτοί επιδίωκαν να ξεπλυθούν οι ίδιοι . Δια της «αγιοποίησης» Σημίτη να καθαγιαστεί ο αμαρτωλός βίος τους -σαν τις γλάστρες που ποτίζονται με τους βασιλικούς.
Μάλιστα η εμφάνιση ορισμένων στα κανάλια και στη Μητρόπολη, ήταν ενοχλητική: Μιλούσαν για την «εντιμότητα του Σημίτη» για να κρύψουν τις δικές του ανέντιμες συμπεριφορές. Σαν να απευθυνόταν σε λωτοφάγους.
Παραπληροφόρηση
Είναι κρίμα ότι το σύστημα ενημέρωσης και μια μερίδα του πολιτικού κόσμου επέστρεψαν στις παλιές πρακτικές τους , αμέσως μετά τον θάνατο του: συσκότισαν την κριτική και συκοφαντούσαν όσους ήθελαν να είναι δίκαιοι -μετα λόγου γνώσεως.
Στα ΜΜΕ ξέσπασε κύμα παραπληροφόρησης και υπερβολής. Ιστορικά δεδομένα καταλύθηκαν εκ μέρους τους, πραγματικά περιστατικά διαστρεβλώθηκαν ή αποσιωπήθηκαν, αποδεδειγμένες αστοχίες, λάθη και παραλείψεις του εκλιπόντος ωραιοποιήθηκαν.
Παρουσιάσθηκε ένας Σημίτης άσπιλος και αμόλυντος. Καθαγιασμένος πολιτικός που είχε μόνο προσόντα και θετικές υπηρεσίες στη χώρα. Με πολιτικη κληρονομιά που τον τοποθετεί στο ψηλότερο βάθρο όσων κυβέρνησαν ως τώρα.
Κάποιοι από τους επαίνους – διατυπωμένοι από αυτοκλήτους θεματοφύλακες της μνήμης του, ξέφυγαν τόσο, ώστε κατέληξαν σε προσβολή της.
Οι ακατάπαυστες υμνολογίες προς τον πρώην Πρωθυπουργό δεν ήταν με το αζημίωτο. Κάποιοι είχαν ωφεληθεί από τη διακυβέρνηση του, είχαν πάρει μέρος στις ανομίες που χαρακτήρισαν ορισμένες επιλογές του, και είχαν εμπλακεί σε καταστάσεις που έβλαψαν το δημόσιο συμφέρον, αλλά ωφέλησαν τους ίδιους.
Η μεταθανάτια αντιμετώπιση του Σημίτη ήταν αντίγραφο της ψευδούς εικόνας που δημιουργήθηκε γι’ αυτόν από τη δεκαετία του 1990 στην πορεία προς την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ και την πρωθυπουργία.
Οι ίδιοι κύκλοι αργότερα συγκάλυπταν την κακοδιαχείριση του δημοσίου χρήματος από πλευρές της διακυβέρνησής του και συνεργάτες του. Πρόσωπα- που έχουν αφήσει αρνητικό στίγμα την πολιτική, την οικονομία, την ενημέρωση και τις διεθνείς σχέσεις της χώρας, επανεμφανίσθηκαν για να αναβιώσουν τις παλαιότερες απονομές επαίνων σε πολιτικές του Σημίτη που καταδικάσθηκαν ποικιλοτρόπως.
Δημοσιογράφοι -καταναλωτές των non parers του κυβερνώντος «συστήματος Σημίτη», κομματικοί εισοδιστές στο κράτος που διευκολύναν την λεηλασία του και παράγοντες της οικονομίας που απομυζούσαν τους δημοσίους πόρους, μαζί με την -κάστα των νεόπλουτων που δημιούργησε η πολιτική πρακτική του- συνυπήρξαν ξανά ως χειροκροτητές επί σκηνής. Παρότι εκπροσωπούν αμαρτωλές πλευρές της διακυβέρνησης Σημίτη.
Τις κρύβουν ξανά -μαζί και τους εαυτούς τους- πίσω από θετικές εξελίξεις για τη χώρα, όπως η ένταξη στην ΟΝΕ και η κοινοτική είσοδος της Κύπρου -τις οποίες αποδίδουν δοξαστικά στον Σημίτη, χωρίς τις παράπλευρες απώλειες που είχε η διαπραγμάτευσή τους εκ μέρους του.
Εξαφάνισαν εντελώς τις αρνητικές επιδόσεις των κυβερνήσεων του και ταυτόχρονα συνέχισαν τον παλιό χαβά τους: δια της αναφοράς στον Σημίτη επιχειρούν να σπιλώσουν την πολιτική διαδρομή του Ανδρέα Παπανδρέου.
Ο αντίλογος σ’ αυτά ήταν ελάχιστος στα ΜΜΕ. Όσοι δεν μετείχαν στην πολιτική θεοποίηση του απελθόντος φιμώθηκαν. Η εμπλοκή του Κυριάκου Μητσοτάκη προσωπικά σ’ αυτό το σκηνικό απλως υπογράμμισε την παραχάραξη της αλήθειας.
Ο «ιστορικός Σημίτης και οι σύγχρονοί του
Σε κάθε περίπτωση η ερώτηση των ημερών είναι: «με ποιο πρόσημο θα μείνει στην Ιστορία ο Κώστας Σημίτης;». Η απάντηση δεν είναι εύκολη- δεδομένου ότι μιλάμε για τον πιο αμφιλεγόμενο πολιτικό από τους πρωταγωνιστές της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας.
Με βάση τον τυπικό «πρωθυπουργικό» φάκελο του μια πρόβλεψη είναι ότι το πρόσημο πιθανόν θα είναι θετικό. Μια άλλη ότι θα παραμείνει αμφιλεγόμενος. Αυτά όμως θα κριθούν στο μέλλον. Ο «ιστορικός Σημίτης» θα αργήσει να αναδειχθεί, όπως συμβαίνει με όλους.
Προς το παρόν μπορεί να απαντηθεί με περισσότερη ασφάλεια ένα άλλο ερώτημα: τι είδους πολιτικός ήταν ο Σημίτης για τους συγχρόνους του; Τι ακριβώς πέτυχε, ποια λάθη τον βαρύνουν και τι άφησε πίσω του; Ποιους ωφέλησε και ποιους έβλαψε η διακυβέρνηση του;
Αναμφίβολα ως άνθρωπος ήταν σοβαρός, συγκροτημένος, με αστική ευπρέπεια , ήπιο -και απόμακρο- χαρακτήρα, φιλομαθής με ήθος και ύφος πολιτικού πολιτισμού, ευρωπαϊστής.
Σε αντίθεση με άλλους που κρεμούν τον ιδιωτικό βίο τους στα τσιγκέλια της δημοσιότητας, υπήρξε διακριτικός- ούτε καν φωτογραφίες των παιδιών του δεν υπάρχουν.
Ως διαχειριστής υποθέσεων της χώρας και της κοινωνίας, όπως και αν αποφανθεί αργότερα γι’ αυτόν η Ιστορία, από τους συγχρόνους του δεν μπορεί να κρυφτεί.
Πολλά από όσα ακούσθηκαν αυτές τις μέρες είναι ανιστόρητα, παραπλανητικά και εξυπηρετούν όχι τη μνήμη του, αλλά το μιντιακό και οικονομικό σύστημα που τον ανέδειξε . Και όσους σταδιοδρομήσαν στο ΠΑΣΟΚ επί των ημερών του, με τόση συνέπεια, ώστε σήμερα να βρίσκονται στο… ιδεολογικά και πολιτικά αντίπαλο κόμμα.
Η υποκρισία των «Σημιτικών»
Στην πολιτική είναι καλό να σε τιμούν -και εν ζωή και μετά θάνατον. Ο Σημίτης τιμήθηκε κυρίως από πρώην υπαλλήλους του, από οικονομικούς και μιντιακούς παράγοντες που ευνόησε προνομιακά και όσους έκαναν πολιτική καριέρα στον – ψευδεπίγραφο τελικά- «εκσυγχρονισμό» του.
Υπήρξαν υποκριτές ακόμη απέναντί του. Όταν τους χρειάσθηκε, στην εξευτελιστική αποπομπή του από τη Κ.Ο το 2008 , του γύρισαν την πλάτη. Είχαν ήδη ενταχθεί στην αυλή του Γ. Παπανδρέου, κυνηγώντας αυτό που επιδίωκαν πάντα: αξιώματα. Ότι σήμερα «θρηνούν» συντετριμμένοι για τον «μέντορά» τους, απλώς τους χαρακτηρίζει.
Ποια αξία έχει να τον τιμούν πολιτικοί σαν τη Διαμαντοπούλου, τον Παπαντωνίου, τον Στουρνάρα, τους πρώην του ΠΑΣΟΚ και σήμερα υπουργούς του Μητσοτάκη; Τι σημασία έχει τι λένε όσα ΜΜΕ καρπωθήκαν πολλά από τις κυβερνήσεις του και πολιτικά στελέχη της εσωκομματικής φράξιας του με κατ’ απονομήν ρόλους;
Πόσο μετράει η αναγνώρισή της πολιτικής του από όσους πλούτισαν με το σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου και τις προμήθειες του δημοσίου; Από διαπλεκόμενους δημοσιογράφους και συνεργάτες του με το αζημίωτο…
Στη συνείδηση της δημοκρατικής κοινής γνώμης ο Σημίτης έχει ήδη καταγραφεί με συγκεκριμενα χαρακτηριστικά- θετικά και αρνητικά. Τι ακριβώς του προσθέτει ο επικήδειός του από τον…Μητσοτάκη- πέρα από το να εμφανιστεί ο Πρωθυπουργός ως πολιτικός κληρονόμος του;
Ο απελθών είχε αλλεργία στην αυτοκριτική. Στα βήματά του σήμερα κανείς από τους κατά καιρούς συνενόχους στη σκανδαλώδη διακυβέρνησή του δεν κάνει πραγματική αποτίμηση της διαδρομής του. Αυτές τις μέρες δεν αξιολογείται με διαυγή κριτήρια η ν πρωθυπουργική θητεία του και ο ρόλος του στο ΠΑΣΟΚ – ειδικά απέναντι στον Ανδρέα Παπανδρέου. Ούτε καν θίγεται η αμοιβαία σχέση υποστήριξης από συμφέροντα.
Οι ιδιοτελείς θαυμαστές του υποτιμούν τη νοημοσύνη των πολιτών με τους ύμνους που απευθύνουν , για να εξασφαλίσουν λίγη δημοσιότητα.
Από τους αγώνες στη διαπλοκή
Ο Σημίτης ξεκίνησε μαχόμενος απέναντι στο προδικτατορικό παρακράτος της Δεξιάς -με τον “Όμιλο Παπαναστασίου”. Συνέχισε μετέχοντας στον αντιδικτατορικό αγώνα, μπήκε στο ΠΑΚ του Ανδρέα Παπανδρέου και ήταν παρών στην ίδρυση του ΠΑΣΟΚ. Ανάμεσα σε 150 άλλους.
Στην πορεία τον κατάπιε η σχέση του με ένα στενό κύκλο της αθηναϊκής ελίτ- από την οποία προέρχεται οικογενειακά- που αργότερα έδρασε ως πυρήνας της “διαπλοκής”. Αυτός ο κύκλος τον έχρισε εσωκομματικό αντίπαλο του Ανδρέα Παπανδρέου, με τα “κεντροδεξιά σενάρια“, που κατήγγειλε ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ.
Ενσυνείδητα ο ευπρεπής καθηγητής της οδού Αναγνωστοπούλου, διαμόρφωσε προφίλ αντι-Παπανδρεϊκού δελφίνου. Υπάρχοντος του Γιώργου Γεννηματά δεν είχε τύχη. Η μοίρα όμως αποφάσισε αλλιώς.
Έτσι, με εξασθενημένο τον Παπανδρέου, η διαπλοκή διείσδυσε στο ΠΑΣΟΚ με τα μέσα που διέθετε- χρήμα και ΜΜΕ- και τον προώθησε ως την πρωθυπουργία- διαμορφώνοντας πλειοψηφία στην Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ. Στο κόμμα οφείλει την επικράτηση του στον ακτιβισμό του Θ. Τσουκάτου, που έδρασε ως “στρατηγός” του.
Ο Κώστας Καραμανλής τον χαρακτήρισε “αρχιερέα της διαπλοκής”. Ήταν όμως και “άρχων της ίντριγκας”. Η σταδιοδρομία του στο ΠΑΣΟΚ εξελίχθηκε κυρίως στο παρασκήνιο. Και όταν πήρε την ηγεσία του, αντί να το εκσυγχρονίσει το μετέτρεψε απλώς σε ομοσπονδιακό κόμμα . Με ποσοστώσεις στα όργανα και στην κυβέρνηση, ανάμεσα στον ίδιο, τον Τσοχατζόπουλο και τον Αρσένη.
Ο στρατευμένος αντιπαπανδρεϊσμός τον οδήγησε από νωρίς σε ωσμώσεις με τον Μητσοτακισμό . Από το “βρόμικο 89”, όταν ο παλαιός Αποστάτης οργάνωσε την εξόντωση του Παπανδρέου. Ο Σημίτης λειτουργώντας συμπληρωματικά στο κλίμα της περιόδου, δεν πήγε ως μάρτυρας υπεράσπισης στο Ειδικό Δικαστήριο. Περίμενε να αποδώσει η επιχείρηση του Μητσοτάκη για να διεκδικήσει το ΠΑΣΟΚ.
Από το ΠΑΣΟΚ στον αντι-Παπανδρεισμό
Ατύχησε. Ο Παπανδρέου άντεξε και χωρίς αυτόν, επέστρεψε ως Πρωθυπουργός και ο ίδιος, αφού κατ’ ουσίαν απολύθηκε ως αποτυχημένος υπουργός – συνέχισε να συνωμοτεί εναντίον του, μαζί με αγνώμονες, σαν τη Βάσω, τον Πάγκαλο και τον απρεπή Αυγερινό, που ξεπέρασε τα όρια σε ένα χολερικό βιβλίο του κατά του Παπανδρέου.
Ο ίδιος ως πολιτικός μπορούσε να πείσει αρκετούς, αλλά δεν μπορούσε να εμπνεύσει, ούτε τον διπλανό του. Αλλά απέναντι στο υστεροπαπανδρεϊκό μοντέλο, που περνούσε κρίση- με το στίγμα της Λιάνη – το μιντιακό σύστημα και οι οικονομικοί παράγοντες της εποχής, επέβαλαν τον “εκσυγχρονιστή” που είχαν φιλοτεχνήσει από τα δικά τους ΜΜΕ.
Η επιδίωξή τους ήταν προφανής: να απομυζήσουν το δημόσιο, το κοινοτικό και το τραπεζικό χρήμα, αλλά και το ιδιωτικό με το κόλπο του Χρηματιστηρίου. Ποτέ άλλοτε δεν υπήρξε τόση διασπάθιση- και όπως ήταν αναμενόμενο και τόσα σκάνδαλα. Ο Σημίτης ήταν μαζί τους και όχι εναντίον τους.
Ότι μετά τον Ανδρέα Παπανδρέου συνέπραξε με την οικογένεια Παπανδρέου είναι μια σκοτεινή πλευρά της ιστορίας του ΠΑΣΟΚ και της πολιτικής γενικότερα. Ο Γ. Παπανδρέου με την ομάδα του, τον έκανε Πρωθυπουργό και αργότερα πρόεδρο- κόντρα στο ιστορικό ΠΑΣΟΚ. Αλλά του επιφύλαξε και ταπεινωτική απομάκρυνση.
Δεδομένου ότι η επιρροή του στην Κ.Ο. του 1996 δεν ήταν αυτή που περίμενε – κατέφυγε στην οικογένεια , που ενδιαφερόταν για το «οικόσημο». Τον στήριξέ με αντάλλαγμα ότι «μετά τον Παπανδρέου δεν θα είναι Παπανδρέου η Δήμητρα Λιάνη».
Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά το θάνατο του Ανδρέα παραβιάζοντας την αστική αγωγή του, πρώτα επισκέφτηκε την Μαργαρίτα Παπανδρέου και μετά τη χήρα του εκλιπόντος.
Το 2004 ολοκλήρωσε την συμφωνία, παραδίδοντας τη σκυτάλη ξανά στην οικογένεια και επιβάλλοντας έτσι την κληρονομικότητα στο ΠΑΣΟΚ, σε βάρος αξιότερων στελεχών. Με τρόπο που δεν είχε σχέση με τη δημοκρατία και το κομματικό καταστατικό.
Ποιες αρχές; ‘Η παιδαγωγική της διαδοχής είναι μια αρνητική παιδαγωγική” είχε γράψει ο πολιτικός αναλυτής Λευτέρης Κουσούλης που είχε συνεργαστεί παλαιότερα με τον Σημίτη.
Για να τον απομονώσει η οικογένεια Παπανδρέου του καταλόγισε ότι «ήταν θολό» το δακτυλίδι που της έδωσε. Στη συνέχεια ο Γ. Παπανδρέου τον εξοβέλισε με εξευτελιστικό τρόπο από τη Κοινοβουλευτική Ομάδα.
Ουδείς στο ΠΑΣΟΚ ενδιαφέρθηκε τότε για την τύχη του. Διαμαντοπούλες, Χρυσοχοΐδηδες, Πρωτοπαπάδες και λοιπά «εξαπτέρυγα» δεν είπαν λέξη. Στα ΜΜΕ γελωτοποιοί του βασιλέως, που τον περιτριγύριζαν, σφύριζαν κλέφτικα. Σήμερα είναι μάλλον αηδιαστικοί μιλώντας γι αυτόν ως… μαθητές και οπαδοί του. Στην πτώση του ήταν τραγικά μόνος.
Ήταν η τιμωρία από τον Θεό της πολιτικής. Ο ίδιος είχε επιδοθεί συνειδητά στην απαξίωση του Ανδρέα Παπανδρέου. Απέναντι στον Ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, όταν δεν μπορούσε να οδηγήσει στην νατροπή, προσπαθούσε να δημιουργεί όρους ιστορικού ρεβανσισμού.
Στράφηκε εναντίον του ακόμη και με τον ισχυρισμό «είμαι συνιδρυτής». Τόσο που δεν είχε συμβολή στην εκλογική επικράτηση του 1981. Παρότι μετά την επικράτηση του ΠΑΣΟΚ ο Παπανδρέου τον έκανε υπουργό, μηχανορραφούσε ακατάπαυστα εναντίον του.
Το 1990 στο “Πεντελικό” χρησιμοποίησε άλλους για να προκαλέσει την πολιτική και ενδεχομένως , και τη φυσική εξόντωσή του αφού ήταν υπόδικος. Αργότερα χρησιμοποίησε τις φιλοδοξίες της Φώφης και του Βενιζέλου για να εξαφανίσει το ΠΑΣΟΚ και ό,τι θυμίζει Παπανδρέου.
Η αμφιλεγόμενη διακυβέρνησή του, το κομματικό ιστορικό του, οι ποικίλες συνθηκολογήσεις του και οι σχέσεις του με συμφέροντα εκτός ΠΑΣΟΚ, τον έβαζαν μέχρι το τέλος του βίου του απέναντι στον Ανδρέα Παπανδρέου.
Ο απολογισμός που αποκρύβουν οι αγιογράφοι
Στα στερνά του ο πρώην Πρωθυπουργος έγινε χορηγός του Κυριάκου Μητσοτάκη-στον οποίο τσιγκουνευόταν την κριτική. Στη σκανδαλώδη διακυβέρνησή του, δεν πρόσεξε ούτε καν το σκάνδαλο των υποκλοπών και ας ήταν θύμα ένας από τους διαδόχους του στο ΠΑΣΟΚ.
Εκτός από πολιτικό προσωπικό, τον τροφοδότησε και με το παράδειγμά του και τις πολιτικές επιλογές του, ιδίως στα ελληνοτουρκικά. Σιώπησε απέναντι στη διαφθορά, την αντικοινωνική πολιτική Μητσοτάκη, τη διεθνή κατακραυγή για τις παραβιάσεις του κράτους Δικαίου και δεν τον ενόχλησε η ενίσχυση του ακροδεξιού βραχίονα στη ΝΔ. Έτσι έβαλε μια ακόμη μια πέτρα στο αδύναμο οικοδόμημα υστεροφημίας του.
Καμία ανάληψη ευθύνης
Ως πρώην Πρωθυπουργός ουδέποτε ανέλαβε τις ευθύνες του για οτιδήποτε -και μιλούσε σαν να μην κυβέρνησε ποτέ. Οκτώ χρόνια, μιας όχι και τόσο ευώδους διακυβέρνησης, δεν του δημιουργήσαν ποτέ την ανάγκη για μια λέξη αυτοκριτικής.
Ούτε όταν προκλήθηκε εσωκομματικά. «Να πας στον εισαγγελέα » είπε στον Γιάννη Καψή όταν έθεσε το θέμα στην Κεντρική Επιτροπή. «Όταν μιλούσα στο ΕΓ για διαφθορά, έδειχνε ενόχληση- όχι γιατί υπήρχε, αλλά γιατί το έλεγε» είπε ο Πάγκαλος.
Δεν μίλησε ούτε για τις εσωκομματικές ήττες του-που ο ίδιος προκάλεσε. Όπως η ασφαλιστική μεταρρύθμιση του 2001, την οποία εγκατέλειψε για να μην δυσαρεστήσει τους συνδικαλιστές που τον υποστήριζαν.
Αντί να τεθούν οι κυβερνήσεις του και ο ίδιος στη διάθεση της χώρας, τέθηκε η χώρα στη διάθεση των κυβερνήσεών του και όσων τον ανέδειξαν. Για τρεις δεκαετίες η διαπλοκή και όσοι ευνοήθηκαν σε βάρος του δημοσίου του έπλεκαν το φωτοστέφανο.
Ας άφησε πίσω του ενάμιση εκατομμύριο οικογένειες να θρηνούν στη Σοφοκλέους -λέγοντας κυνικά: «Ας πρόσεχαν». Το σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου ήταν έργο μιας ομαδας επιχειρηματιών, τραπεζιτών και υπουργών του -και σ’ αυτό είχε κάνει πολιτική επένδυση.
Ας ανέχθηκε φυτώρια διαφθοράς στο ΠΑΣΟΚ και επέτρεψε τη λεηλασία του χρήματος που προορίζονταν για την κοινωνία. Η μεγαλύτερη αναδιανομή εισοδήματος προς τα πάνω και προς τον παρασιτισμό και ποικίλα αρπακτικά συνέβη από τις κυβερνήσεις του.
Ας πλούτισε επί των ημερών του μια κάστα τυχοδιωκτών\ , από τις προμήθειες του δημοσίου. Ποια υλοποίηση, ποιου «εκσυγχρονισμού»; Εκτός από τις ταυτότητες και την εκποίηση μιας τράπεζας της οποίας το προϊόν εξανεμίσθηκε στο… Καζακστάν! Αλλά και παλαιότερα: επί της αδιατάρακτης θητείας του στο υπουργείο Γεωργίας μεταξύ 1981-85, εξαπλώθηκε η διαφθορά στους συνεταιρισμούς και δεν υπήρξε αγροτική πολιτική με προοπτική.
Ας έχουν την υπογραφή του οι γκρίζες ζώνες στο Αιγαίο, η αναγνώριση “ζωτικών συμφερόντων” στην Τουρκία. Στα ΄Ιμια άφησε την υπεράσπιση της χώρας στους Αμερικανούς, που «ευχαρίστησε» από το βήμα της Βουλής. Και επί των ημερών του διωκόμενος παραδόθηκε στους διώκτες του.
Ας ήταν η πολιτική του συχνά προπέτασμα σκανδάλων. Δεν έδωσε καμία εξήγηση ούτε για τα προφανή. Τις διώξεις υπουργών του από τη Δικαιοσύνη, το «κόλπο του Χρηματιστηρίου» ή γιατί ο Χριστοφοράκος της Ζίμενς έστειλε ένα εκατομμύριο μάρκα στο κόμμα του. Άφησε τον Τσουκάτο να τραβιέται στους ανακριτές επί χρόνια, για λεφτά πήγαν στο ταμείο του κόμματος που ήταν προεδρος ο ίδιος.
Παρέλαβε την τρίτη κυβέρνηση που οφείλει το ΠΑΣΟΚ στον Ανδρέα Παπανδρέου με συνδρομή από εξωτερικούς παράγοντες. Στην ουσία παρέλαβε το κράτος και δι’ αυτού κέρδισε το κόμμα- και δυο φορές τις εκλογές. Αυτοί που κέρδισαν τα περισσότερα ήταν αυτοί που τον ανέδειξαν δια των ΜΜΕ.
Στο τέλος δεν πήγε καν να λογοδοτήσει στο εκλογικό σώμα για την εντολή που πήγε το 2000. Καπηλεύτηκε την πολιτική παρακαταθήκη του Ανδρέα Παπανδρέου σε σύμπραξη με τον γιο του. Αποχώρησε από την Πρωθυπουργία, κρυπτόμενος πίσω από τον Γ. Παπανδρέου.
Ουδείς αμφιβάλει για την αγωνιστική φάση της διαδρομής του. Αλλά την άφησε πίσω ο ίδιος, όταν ετέθη στη διάθεση των «διαπλεκομένων συμφερόντων». Η «καλύτερη Ελλάδα», κατά τους προπαγανδιστές του, ήταν μια χώρα με διαπλοκή, διαφθορά, αναξιοκρατία, αθέμιτο πλουτισμό όσων συνέπραξαν με έναν κύκλο υπουργών του.
Στα εξωτερικά όσοι του αποδίδουν το φωτοστέφανο για την ένταξη της Κύπρου της Ευρωπαϊκής Ένωση. Ουδείς θα του τον αφαιρέσει. Αλλά ουδείς παραβλέπει ότι ως αντάλλαγμα πρόσφερε την άρση του βέτο στις ευρωτουρκική προσέγγιση και τις υποχωρήσεις στη Μαδρίτη και το Ελσίνκι.
Του πιστώνουν την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. Παραλείποντας ότι υπήρξε επιλογή της κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρεου το 1994. Ο ίδιος μάλλον την κακοποίησε, προκειμένου να εξασφαλίσει την ένταξη πριν τις εκλογές του 2000 για να επωφεληθεί.
Τελικά άφησε τη χώρα εκτεθειμένη στις κοινοτικές αρχές- που αξίωσαν το 2004 από την κυβέρνηση Καραμανλή δημοσιονομική απογραφή. Οι Βρυξέλλες αμφισβητούσαν τα στοιχεία που τους παρέδιδε η κυβέρνησή του, μετά το 1999, που κλείδωσε η ένταξη στην Ευρωζώνη.
Με το “έπος της ΟΝΕ”, προσπάθησαν κάποιοι να οικοδομήσουν τον πιο σημαντικό μύθο του. Αλλά μερικά χρόνια αργότερα ο Ολλανδός σοσιαλιστής- πρόεδρος του Γιούρογκρουπ Γερούν Ντάισελμπλουμ -θα έγραφε:
– «Στην Αθήνα όταν ξέσπασε η κρίση πρωθυπουργός ήταν ο Κώστα Καραμανλής. Όταν ανέλαβε την εξουσία το 2004 , οι προηγούμενες κυβερνήσεις, του είχαν κληροδοτήσει δημοσιονομικό έλλειμμα που διαρκώς αυξανόταν και δημόσιο χρέος που υπερέβαινε το 112%. Σ’ αυτά πρέπει να προστεθεί και το κόστος των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Η Ελλάδα πολύ πριν από την κρίση ήταν ήδη σε άθλια κατάσταση.
Ήδη από το 2004 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε εκφράσει τις ανησυχίες της για τα ακριβή στοιχεία των στατιστικών που αφορούσαν την Ελλαδα. Η Eurostat σε μια αξιολόγηση της εκείνο το χρόνο , κατέστησε σαφές ότι το έλλειμμά της Ελλάδας κατά το έτος ένταξης της στην Ευρωζώνη το 2001 δεν ήταν 3% όπως το είχε παρουσιάσει η κυβερνηση του Κώστα Σημίτη, αλλά πλησίαζε το 6%. Αλλά αυτή η εκτίμηση είχε ελάχιστον αντίκτυπο”…
Όσοι πήγαν να τον υπερασπιστούν μνημονεύοντας την Ευρώπη ,τον έκαψαν. Το game is over, του Γιούνγκερ το 2009, τον συμπεριλάμβανε.
Έγινε πολύς λόγος για τα «έργα υποδομής» των κυβερνήσεων του. Είναι τα έργα που σχεδιάσθηκαν η επισπευσθήκαν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004– που ήταν απόφαση επίσης του Παπανδρέου.
Κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει ότι υπήρχαν φυτώρια σκανδάλων, με διογκώσεις και υπερκοστολόγησεις. Όπως δεν μπορεί να μην σημειωθεί ότι η κυβέρνηση Σημίτη – οδηγούσε τη χώρα στην καταστροφή, με τις επιλογές του στη διοργάνωση των Αγώνων.
Αν δεν αναλάμβανε η Γιάννα Αγγελοπούλου το 2000 να σώσει την διοργάνωση και να την οδηγήσει σε θρίαμβο για την Ελλάδα– οι ελληνικοί Αγώνες θα κατέληγαν σε φιάσκο.
Ποιος οφείλει σε ποιον
Ο Σημίτης υπήρξε πολιτικός υπό προστασία. ΜΜΕ, διαπλεκόμενοι επιχειρηματίες και τα πιο τυχοδιωκτικά στοιχεία της χώρας στοιχήθηκαν πίσω του, τον στήριξαν και συνεχίζουν. Ένα σύστημα μιντιακής και οικονομικής ισχύος τον κάλυπτε από την εποχή που στρατολογήθηκε κατά του Ανδρέα Παπανδέου μέχρι τώρα με τον θάνατό του.
Άσκησε την πρωθυπουργία υπό τη σκέπη των “νταβατζήδων”. Άρθρογράφοι προσπαθούν πάντα να τον διασώσουν ως πολιτικό μέγεθος που του “οφείλει η χώρα”. Πρωτοφανές- γιατί της οφείλει -αυτό που δεν έκανε, ή όσα την έβλαψαν.
Σε κάποια ΜΜΕ περισσεύουν οι αναλύσεις για το πόσο καλός πρωθυπουργός ήταν, πόσο έντιμος και ηθικός πολιτικός, πόσο «μεγάλη Ελλάδα» δημιούργησε. Μόνο που η κοινή γνώμη δεν αγοράζει γουρούνι στο σακί. Εκτός από τον Σημίτη, υπάρχουν οι επιλογές του που έβλαψαν, οι «Σημιτικοί» που ξεσάλωσαν στην εξουσία και όσα πεπραγμένα του μπάζουν από πλευρά διαχείρισης.
Σε ό,τι τον αφορά, η αλήθεια είναι ότι ο Σημίτης πέτυχε όσα μπορεί να επιδιώξει ένας πολιτικός στη σταδιοδρομία του. Αλλά καθώς δεν έκανε καμιά αυτοκριτική, και δεν ανέλαβε καμία ευθύνη για τις εκτρωματικές πρακτικές του “εκσυγχρονισμού”, παρακαταθήκες στη Δημοκρατική Παράταξη δεν άφησε.
Διάδοχός του ο Μητσοτάκης
Ως “ιερή αγελάδα” του συστήματος ο Σημίτης άρχισε να κουτσαίνει μετά τη λήξη της πρωθυπουργικής θητείας του. Το φωτοστέφανο ξέφτισε όταν η Δικαιοσύνη άρχισε να κρεμάει στα μανταλάκια υπουργούς και συνεργάτες του.
Η σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ εκτός από την πολιτική του ξεπατικώνει την αφασία του, όταν πρόκειται να αναλάβει ευθύνες. Ανάμεσα στα δυο συστήματα υπάρχουν συγκοινωνούντα δοχεία: συνιστά ιστορική ανωμαλία ότι το «σημιτικό ΠΑΣΟΚ» εξελίχθηκε σε “λογαριασμό- τροφοδότη” πολιτικού προσωπικού της οικογένειας που πολέμησε το ΠΑΣΟΚ.
Ο Σημίτης, ως πολιτικός με αισθητή παρουσία στα πολιτικά πράγματα για πέντε δεκαετίες, είναι ιστορικό πρόσωπο και έχει οπαδούς και του αναγνωρίζονται πολλά. Αλλά του καταλογίζονται περισσότερα.
Αυτές τις μέρες ένας κύκλος πολιτικών- αναμεσά τους και όσοι μετακινήθηκαν στη Δεξιά από το ΠΑΣΟΚ- , προσπαθούν να κάνουν αυτό που τους δίδαξε: να εκμεταλλεύονται την ατμόσφαιρα που δημιουργούν τα ΜΜΕ. Αναφερόμενοι στην διαδρομή του προσπαθούν να ωφεληθούνε οι ίδιοι.
Περισσότερο όμως εντυπωσιάζει ότι πραγματικός διάδοχός του αναδεικνύεται ο… Κυριάκος Μητσοτάκης.
