Φουντώνουν τα πολιτικά σενάρια έπειτα από την πρόταση για κυβέρνηση «ειδικού σκοπού» στην οποία αναφέρθηκε την Τρίτη ο Αλέξης Τσίπρας, στη διακαναλική συνέντευξη Τύπου. Ωστόσο, το σενάριο περί σχηματισμού κυβέρνησης με τη στήριξη του ΠΑΣΟΚ προκάλεσε έντονη ενόχληση και ανησυχία στο Μαξίμου. Το σίγουρο είναι πως η κάλπη της 21ης Μαΐου θα αποτελεί τον οδηγό για το πώς τα κόμματα θα κινηθούν την επόμενη ημέρα, ποια στρατηγική θα χαράξουν και αν θα αξιοποιήσουν τις διερευνητικές εντολές.
Αναλυτικά, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ρωτήθηκε αν θα εξέταζε τον σχηματισμό μιας βραχύβιας κυβέρνησης με στόχο την κάθαρση του πολιτικού συστήματος μετά την υπόθεση των παρακολουθήσεων: «Εμένα αυτό που με απασχολεί αυτή τη στιγμή είναι η νίκη. Γιατί η νίκη ξεκλειδώνει την προοπτική προοδευτικής κυβέρνησης μακράς πνοής και σταθερότητας. Από εκεί και πέρα ας δούμε τα αποτελέσματα και θα δούμε, θα έχουμε τη δυνατότητα να κουβεντιάσουμε να εκτιμήσουμε. Δεν αποκλείω εκ των προτέρων την πιθανότητα να προκύπτει μια τέτοια συζήτηση την επομένη των εκλογών, αλλά ο στόχος μου δεν είναι μια κυβέρνηση ειδικού σκοπού».
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, με τη σειρά του, τοποθετήθηκε την Τρίτη στον ΑΝΤ1 και υποστήριξε πως η Νέα Δημοκρατία δεν αφήνει περιθώρια για συνεννόηση με τον επικεφαλής της Χαριλάου Τρικούπη. Επίσης, σύμφωνα με τα όσα δήλωσε την Τρίτη, η ΝΔ κυνηγάει την αυτοδυναμία και ευελπιστεί να φτάσει ένα ποσοστό κοντά 38%. Αυτός είναι ο πήχης της αυτοδυναμίας για τις δεύτερες κάλπες με δεδομένο πως περίπου το 8% των κομμάτων που θα συμμετέχουν στις εκλογές θα μείνουν εκτός Βουλής. Παρά το ότι, σύμφωνα με τις έως τώρα μετρήσεις, η αριθμητική δείχνει να βγαίνει, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν φαίνεται να έχει λόγο να χρησιμοποιήσει την τριήμερη διερευνητική εντολή. Θα την λάβει, όπως επιτάσσει το Σύνταγμα, είναι αμφίβολο, όμως αν θα μπει έστω και για τυπικούς λόγους σε κάποια διαδικασία συζήτησης. «Αφήστε με να έχω και κάποια χαρτιά κλειστά», είπε ο κ. Μητσοτάκης απαντώντας για το συγκεκριμένο θέμα.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής, Νίκος Ανδρουλάκης, επίσης απέρριψε κατηγορηματικά την πρόταση του Αλέξη Τσίπρα για σχηματισμό κυβέρνησης ειδικού σκοπού με στόχο να διερευνηθούν οι υποκλοπές από Προανακριτική Επιτροπή. Παράλληλα, άσκησε δριμεία κριτική στον πρωθυπουργό, τον οποίο κατηγόρησε πως επιδιώκει να μονοπωλήσει την εξουσία. Μιλώντας στο Κεντρικό Δελτίο Ειδήσεων του Alpha, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ τόνισε ότι ο κ. Τσίπρας με όσα προτείνει επιβεβαιώνει ότι είναι χορηγός του κ. Μητσοτάκη. «Ο κ. Τσίπρας έχει πει τρία διαφορετικά πράγματα: Κυβέρνηση με ψήφο ανοχής, μετά πρότεινε κυβέρνηση με τον Βαρουφάκη, τώρα λέει κάτι καινούργιο. Η θέση μου είναι, ένα ισχυρό ΠΑΣΟΚ την Κυριακή το βράδυ οδηγεί σε μια κυβέρνηση σταθερή», είπε ο κ. Ανδρουλάκης.
Ως γνωστόν, οι ερχόμενες εθνικές εκλογές, θα διεξαχθούν με απλή αναλογική – νόμο που είχε περάσει η προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ -, ενώ στην περίπτωση που δεν θα γίνει εφικτό ο σχηματισμός κυβέρνησης, οι επόμενες εκλογές θα λάβουν χώρα με τον νέο νόμο τον οποίο και ψήφισε η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, που παραπέμπει στο σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής και ευνοεί το πρώτο κόμμα επαναφέροντας το «μπόνους» των 50 εδρών.
Με το σύστημα της απλής αναλογικής, που θα εφαρμοστεί στις ερχόμενες πρώτες εκλογές, προκειμένου να υπάρξει πλειοψηφία 151 εδρών απαιτείται εκλογικό ποσοστό κοντά στο 50% για τον σχηματισμό κυβέρνησης, ανάλογα με τη μη αντιπροσωπευόμενη ψήφο (ανάλογα το ποσοστό των κομμάτων που έμειναν εκτός Βουλής).
Οι επαναληπτικές βουλευτικές εκλογές διεξάγονται μέσα σε 30 ημέρες από την αποτυχία σχηματισμού κυβέρνησης μέσω διερευνητικών εντολών μετά την προκήρυξή τους με διάταγμα της Προέδρου της Δημοκρατίας, που προσυπογράφεται από το μεταβατικό Υπουργικό Συμβούλιο (άρθρο 37 εδάφιο 3 του Συντάγματος). Στο μεσοδιάστημα, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ορίζει υπηρεσιακή κυβέρνηση, με υπηρεσιακό Πρωθυπουργό έναν από τους Προέδρους των τριών Ανωτάτων Δικαστηρίων της χώρας, του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Μετά την ολοκλήρωση καταμέτρησης των ψήφων της πρώτης εκλογικής αναμέτρησης, ακολουθεί η διαδικασία των διερευνητικών εντολών. Σύμφωνα με το άρθρο 37 του Συντάγματος που ορίζει τη διαδικασία, «αν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού Kυβέρνησης που να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Bουλής.
Aν δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος. Kάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες. Aν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού Kυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Bουλής, επιδιώκει το σχηματισμό Kυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Bουλής για τη διενέργεια εκλογών και σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Eπικρατείας ή του Aρείου Πάγου ή του Eλεγκτικού Συνεδρίου το σχηματισμό Kυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Bουλή».
Με την ενισχυμένη αναλογική, εάν το πρώτο κόμμα, έχει λάβει ποσοστό μεγαλύτερο ή ίσο του 25% των έγκυρων ψηφοδελτίων, τότε λαμβάνει μπόνους 20 έδρες, ενώ οι υπόλοιπες 280 έδρες κατανέμονται αναλογικά μεταξύ των δικαιούμενων εδρών κομμάτων. Από το 25% και μετά, για κάθε 0,5% το πρώτο κόμμα θα παίρνει επιπλέον μπόνους μία έδρα, ενώ το μάξιμουμ των 50 εδρών θα το λαμβάνει εάν το ποσοστό του είναι στο 40%. Αυτά ισχύουν και σε περίπτωση συνασπισμού κομμάτων, εφόσον ο μέσος όρος της δύναμης των κομμάτων που τον απαρτίζουν είναι μεγαλύτερος από την δύναμη του αυτοτελούς κόμματος, που συγκέντρωσε τον μεγαλύτερο αριθμό εγκύρων ψηφοδελτίων.
Έτσι, ένα κόμμα που θα κινείται κοντά στο 37% θα μπορεί να έχει αυτοδυναμία, σε συνάρτηση και με άλλους παράγοντες, όπως ο αριθμός των κομμάτων που θα εισέλθουν στη Βουλή. Εφόσον αποσπάσει το 40% της λαϊκής ψήφου, θα λαμβάνει τις επιπρόσθετες 50 έδρες, αριθμό που μέχρι τώρα λάμβανε το πρώτο κόμμα ανεξαρτήτως του ποσοστού του.
Με βάση τα δημοσκοπικά δεδομένα οι δεύτερες κάλπες είναι πολύ δύσκολο να αποφευχθούν. Η επιμονή του Νίκου Ανδρουλάκη να μην θέλει πρωθυπουργό, είτε τον Κυριάκο Μητσοτάκη, είτε τον Αλέξη Τσίπρα, έχει οδηγήσει τη ΝΔ σε άλλες πολιτικές οδούς, οι οποίες δεν οδηγούν στη Χαριλάου Τρικούπη, σε περίπτωση που είναι πρώτο κόμμα. Ενώ αντίστοιχη είναι και η άρνηση του Κυριάκου Βελόπουλου για σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας. Η «γαλάζια παράταξη» κυνηγάει την αυτοδυναμία και δεν έχει κανέναν λόγο να μην το κάνει από τη στιγμή που με την ενισχυμένη αναλογική, ευελπιστεί να φτάσει ένα ποσοστό κοντά 38%. Αυτός είναι ο πήχης της αυτοδυναμίας για τις 2 Ιουλίου (πιθανή ημερομηνία για τις δεύτερες κάλπες) με δεδομένο πως περίπου το 8% των κομμάτων που θα συμμετέχουν στις εκλογές θα μείνουν εκτός Βουλής. Αντίστοιχα για την πρώτη αναμέτρηση της απλής αναλογικής αυτό το ποσοστό «εκτινάσσεται» στο 46%.
Στην Κουμουνδούρου η οποία έφερε και την απλή αναλογική – ως διαχρονικό αίτημα της Αριστεράς για κυβέρνηση συνεργασιών -, αν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πρώτο κόμμα, ο Αλέξης Τσίπρας θα προσπαθήσει μέσω της διερευνητικής εντολής που θα λάβει να σχηματίσει κυβέρνηση με τον Νίκο Ανδρουλάκη και πολύ πιθανό να ζητήσει να συμμετάσχει σε αυτήν και ο Γιάνης Βαρουφάκης. Στην περίπτωση που ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι πρώτο κόμμα και λάβει τη δεύτερη διερευνητική εντολή, αναμένεται να την επιστρέψει πίσω καθώς δεν υπάρχει στο τραπέζι ο σχηματισμός «κυβέρνησης ηττημένων», ενώ τα σενάρια για την κυβέρνηση «ειδικού σκοπού» που ανέφερε χθες ο Τσίπρας στη διακαναλική συνέντευξη αφορούν πάλι στην περίπτωση που ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πρώτο κόμμα.
Η τρίτη διερευνητική εντολή που θα πάει στο ΠΑΣΟΚ αν είναι τρίτο κόμμα, πολύ πιθανό είναι να επιστραφεί πίσω καθώς ούτε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αλλά ούτε και ο Αλέξης Τσίπρας δεν αποδέχονται τις προτάσεις του. Στα απολύτως διαδικαστικά τη Δευτέρα 22 Μαΐου η υπηρεσιακή υπουργός Εσωτερικών, Καλλιόπη Σπανού, θα επισκεφθεί τον Κώστα Τασούλα για να του επιδώσει τα επίσημα αποτελέσματα των εκλογών. Ο πρόεδρος της Βουλής θα επισκεφθεί την πρόεδρο της Δημοκρατίας προκειμένου να της ανακοινώσει το αποτέλεσμα και να ξεκινήσουν οι απαιτούμενες κατά το Σύνταγμα διαδικασίες.
