Τεχνικά ναυάγια, διοικητικές επιλογές και το βάρος μιας στρατηγικής που δείχνει να εξαντλείται
Τα σοβαρά προβλήματα στις υπηρεσίες e-banking της Τράπεζα Πειραιώς δεν αποτέλεσαν ένα απλό τεχνικό επεισόδιο. Για πολίτες και επιχειρήσεις που εμπιστεύονται τις καταθέσεις και τις συναλλαγές τους στο ίδρυμα, λειτούργησαν ως καταλύτης απόγνωσης, επιβεβαιώνοντας μια αίσθηση διοικητικής και ψηφιακής αποδιοργάνωσης. Το σκηνικό χάους που καταγράφηκε πρόσφατα παρέπεμπε στην εικόνα μιας τράπεζας ψηφιακά αναλφάβητης, με την e-αναξιοπιστία να γεννά ανησυχίες και αμφιβολίες για τη στοιχειώδη λειτουργικότητα.
Η προσπάθεια υποβάθμισης του συμβάντος σε ένα «τεχνικό πρόβλημα» δεν λειτούργησε καθησυχαστικά. Αντιθέτως, ανέδειξε μια κρίση διαχείρισης που μετατράπηκε γρήγορα σε κρίση εμπιστοσύνης, σε έναν κλάδο όπου η εμπιστοσύνη αποτελεί τον θεμέλιο λίθο κάθε συναλλαγής.
Η εμπιστοσύνη ως προϋπόθεση επιβίωσης στο τραπεζικό σύστημα
Η οικονομία, στο σύνολό της, βασίζεται σε σχέσεις εμπιστοσύνης. Στον τραπεζικό τομέα, αυτή η παράμετρος αποκτά ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα, καθώς αφορά άμεσα αποταμιεύσεις, πληρωμές, χρηματοδοτήσεις και τη ρευστότητα της πραγματικής οικονομίας. Όταν μια συστημική τράπεζα εμφανίζεται ανίκανη να εγγυηθεί την απρόσκοπτη ψηφιακή λειτουργία της, το πρόβλημα δεν είναι επικοινωνιακό, αλλά δομικό.
Η Πειραιώς κληρονόμησε, από αυτό το επεισόδιο, μια διαρκή κρίση εμπιστοσύνης. Όσο ο χρόνος περνά, η κρίση αυτή ανατροφοδοτείται από τυχαία περιστατικά, φορτίζεται και βαθαίνει. Το αποτέλεσμα είναι μια τράπεζα που δείχνει να παρακολουθεί ανήμπορη την εξέλιξη του τραπεζικού κλάδου και της οικονομίας, χωρίς να μπορεί να επιβιβαστεί στο τρένο της ανάπτυξης.
Η εποχή Μεγάλου και οι τρικυμίες των «κόκκινων» δανείων
Ο σημερινός επικεφαλής της Τράπεζας Πειραιώς, Χρήστος Μεγάλου, παρουσιάζεται στα επίσημα βιογραφικά του ως διακεκριμένος τραπεζίτης. Ωστόσο, από την ανάληψη της ηγεσίας το 2017, η πορεία της τράπεζας δεν δικαιολογεί πανηγυρισμούς. Η περίοδος αυτή συνδέθηκε άρρηκτα με τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, των λεγόμενων «κόκκινων» δανείων, σε ένα περιβάλλον κοινωνικής και οικονομικής πίεσης.
Οι εισπρακτικές εταιρείες που ανέλαβαν τη διαχείριση αυτών των δανείων για λογαριασμό της Πειραιώς έχουν οδηγήσει σε απόγνωση χιλιάδες πολίτες, με την κοινωνική οργή να συσσωρεύεται. Την ίδια στιγμή, παρά το γεγονός ότι οι συστημικές τράπεζες ανακεφαλαιοποιήθηκαν με χρήματα των Ελλήνων πολιτών στην καρδιά της εθνικής κρίσης των Μνημονίων, το αναπτυξιακό μέρισμα αυτής της διάσωσης δεν επέστρεψε στην κοινωνία. Δεν καταγράφονται ουσιαστικές διευκολύνσεις σε δάνεια και επιτόκια, με την Τράπεζα Πειραιώς να πρωταγωνιστεί σε μια εικόνα κυνισμού.
Από τον Σάλλα στη σημερινή διοίκηση: Η απουσία στρατηγικής διορατικότητας
Η σύγκριση με το παρελθόν είναι αναπόφευκτη. Τις δεκαετίες πριν από την εθνική καταστροφή των Μνημονίων, την ηγεσία της Τράπεζας Πειραιώς είχε ο Μιχάλης Σάλλας. Ένας τραπεζίτης διαφορετικής κοπής, με πολιτική κρίση, διεθνή γνώση και αίσθηση της κοινωνίας. Η Πειραιώς εκείνης της περιόδου μπορούσε να ορίζει την ατζέντα, να διαβάζει τις μεγάλες εικόνες και να ευθυγραμμίζει τη στρατηγική της με τις ανάγκες των πολλών.
Με ποδοσφαιρικούς όρους, ο Μιχάλης Σάλλας ήταν επιπέδου Champions League. Η διορατική του ματιά δεν λείπει μόνο από την Τράπεζα Πειραιώς, αλλά και από ένα ευρύτερο σύστημα λήψης αποφάσεων που σήμερα δείχνει να λειτουργεί αμυντικά και χωρίς πυξίδα.
Μια κρίση που δεν είναι τεχνική αλλά πολιτικο-οικονομική
Η πρόσφατη αποτυχία του e-banking δεν ήταν η αιτία, αλλά το σύμπτωμα. Το πραγματικό πρόβλημα της Τράπεζας Πειραιώς είναι μια συσσωρευμένη κρίση στρατηγικής, κοινωνικής νομιμοποίησης και εμπιστοσύνης. Σε έναν κλάδο που αλλάζει ταχύτατα, η αδυναμία προσαρμογής δεν συγχωρείται.
Αν η τράπεζα δεν ανακτήσει αξιοπιστία, ψηφιακή επάρκεια και κοινωνικό ρόλο, ο κίνδυνος είναι σαφής: να παραμείνει θεατής των εξελίξεων, σε μια οικονομία που δεν περιμένει όσους έχασαν το εισιτήριο εγκαίρως.
