Της Mairead McGuinness
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας της Covid, επέστρεψα στο Βέλγιο από την Ιρλανδία και ανακάλυψα ότι είχα ξεχάσει εκεί το πορτοφόλι μου. Μετά τον συνήθη πανικό, συνειδητοποίησα ότι δεν θα είχα κανένα πρόβλημα να ψωνίσω ή να κάνω άλλες πληρωμές. Δεν είχα μετρητά και δεν είχα τις πιστωτικές ή χρεωστικές μου κάρτες – αλλά είχα το ψηφιακό πορτοφόλι στο smartphone μου.
Η οικονομική καθημερινότητα έχει γίνει ψηφιακή μέσα σε λίγα μόλις χρόνια. Ήταν μια σταδιακή αλλά βαθιά εξέλιξη, που επιταχύνθηκε από την πανδημία. Ξεχάσατε το πορτοφόλι σας, όπως εγώ; Χρησιμοποιήστε το smartphone ή το έξυπνο ρολόι σας. Μοιράζεστε ένα λογαριασμό; Σαρώστε έναν κωδικό QR στο τηλέφωνο ενός φίλου για να τον εξοφλήσετε. Ψωνίζετε online; Επιλέξτε από μυριάδες διαφορετικές επιλογές για να πληρώσετε.
Αλλά ενώ πραγματοποιούμε πληρωμές χρησιμοποιώντας τα ψηφιακά μας πορτοφόλια, αυτό που δεν έχουμε ακόμα είναι μια ψηφιακή μορφή μετρητών. Αυτό σημαίνει κάτι που μπορεί να χρησιμοποιηθεί όπως ακριβώς είναι τα μετρητά σήμερα: νόμιμο χρήμα, που μπορεί να γίνει αποδεκτό παντού και που μπορεί να ανταλλάσσεται ένα προς ένα με τα φυσικά μετρητά.
Υπάρχουν διάφορες μορφές crypto: αποκεντρωμένα κρυπτονομίσματα, όπως το bitcoin, ή τα λεγόμενα stablecoins, όπως το tether, με αξία συνήθως συνδεδεμένη με το δολάριο ΗΠΑ. Όμως, το περασμένο έτος έδειξε ξεκάθαρα ότι τα κρυπτονομίσματα είναι ευμετάβλητα και, σε αντίθεση με τα μετρητά σε ευρώ ή ένα ψηφιακό ευρώ, δεν υποστηρίζονται από μια κεντρική τράπεζα.
Οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία διερευνά ένα πιθανό ψηφιακό ευρώ, εξετάζουν το ενδεχόμενο να εκδώσουν τα δικά τους ψηφιακά νομίσματα. Θέτουν ερωτήματα όπως το πώς θα τα κάνουν να λειτουργήσουν, για ποιο λόγο θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν, πώς θα προστατεύσουν την ιδιωτική ζωή των ανθρώπων και πώς θα διασφαλίσουν τη διατήρηση της νομισματικής πολιτικής και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έλαβε δύο σημαντικές αποφάσεις αυτή την εβδομάδα. Πρώτον, μια πρόταση σχετικά με τη νόμιμη προσφορά μετρητών. Διασφαλίζουμε τα μετρητά ως αποδεκτή μορφή πληρωμής. Αλλά θέλουμε επίσης να προσφέρουμε στους πολίτες μια επιπλέον επιλογή. Έτσι, δεύτερον, θα προτείνουμε έναν νόμο που θα επιτρέπει στην ΕΚΤ να εκδίδει ένα ψηφιακό ευρώ, αν αποφασίσει ότι αυτό θα άξιζε και θα ήταν λειτουργικό. Το ψηφιακό ευρώ θα συμπληρώνει τα μετρητά, δεν θα αντικαθιστά.
Όπως και το φυσικό ευρώ, το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί οπουδήποτε στην ευρωζώνη. Θα είχε παρόμοια λειτουργία με τα μετρητά – παρέχοντας πρόσβαση σε μια αξιόπιστη και εύκολα προσβάσιμη μορφή πληρωμής, αλλά ψηφιακά.
Έτσι, πρώτον, θα εξασφάλιζε ότι το ευρώ θα εξακολουθούσε να διαδραματίζει βασικό ρόλο στη ζωή μας. Δεύτερον, ένα ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να στηρίξει την οικονομική ένταξη. Οι άνθρωποι χωρίς τραπεζικούς λογαριασμούς ή άλλες ευάλωτες ομάδες βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στα μετρητά, γεγονός που μπορεί να τους θέσει σε κίνδυνο καθώς τα μετρητά χρησιμοποιούνται λιγότερο. Το ψηφιακό ευρώ θα έδινε σε όλους μια ψηφιακή επιλογή πληρωμής – και θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ακόμη και χωρίς τραπεζικό λογαριασμό.
Τρίτον, ένα ψηφιακό ενιαίο νόμισμα θα μπορούσε να στηρίξει την καινοτομία. Τα σημερινά συστήματα πληρωμών της Ευρώπης είναι εθνικά ή διεθνή – δεν έχουμε πραγματικά ευρωπαϊκές επιλογές και εξαρτόμαστε υπερβολικά από εταιρείες όπως η Visa, η Mastercard ή η PayPal.
Η ύπαρξη ενός νέου τρόπου πληρωμής σε όλη την ευρωζώνη θα βοηθούσε σίγουρα τους καταναλωτές. Αλλά θα βοηθούσε επίσης τους ευρωπαίους παρόχους χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, επιτρέποντάς τους να επεκτείνουν τις λύσεις πληρωμών σε όλη την ενιαία αγορά. Και, καθώς οι υπάρχουσες επιλογές πληρωμών θα εξακολουθούσαν να είναι διαθέσιμες, δεν θα άλλαζε ο ρόλος των εμπορικών τραπεζών.
Αναγνωρίζω ότι ορισμένοι έχουν ανησυχίες σχετικά με τα ψηφιακά νομίσματα των κεντρικών τραπεζών, ιδίως όσον αφορά την προστασία της ιδιωτικής ζωής. Αλλά το ψηφιακό ευρώ δεν είναι ένα σχέδιο Big Brother. Η προστασία των δεδομένων θα είναι ενσωματωμένη στο ψηφιακό ευρώ από τον σχεδιασμό του. Όταν πληρώνετε, θα δίνετε τις ίδιες πληροφορίες στην τράπεζά σας όπως όταν χρησιμοποιείτε την κάρτα σας. Αν το χρησιμοποιείτε εκτός σύνδεσης, για παράδειγμα, για διαπροσωπικές πληρωμές, δεν θα δίνατε περισσότερες πληροφορίες από αυτές που δίνετε όταν κάνετε ανάληψη χρημάτων από ένα μηχάνημα ανάληψης μετρητών.
Φυσικά, πολλά ζητήματα που αφορούν ένα πιθανό ψηφιακό ευρώ δεν έχουν ακόμη επιλυθεί. Το επόμενο στάδιο της διαδικασίας νομοθέτησης θα είναι οι τροποποιήσεις από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη της ΕΕ. Ελπίζω ότι θα θέσουν περισσότερα ερωτήματα και θα συνεργαστούν με τους πολίτες για να αντιμετωπίσουν τις πιθανές ανησυχίες τους.
Αλλά, βασικά, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να δράσουμε για να διατηρήσουμε την πρόσβαση στο δημόσιο χρήμα σε έναν ψηφιακό κόσμο. Εάν δεν κάναμε αυτή την πρόταση, τότε θα μπορούσαμε να βρεθούμε ανεπαρκείς.
Η ανάληψη δράσης τώρα μπορεί να συμβάλει στον εκσυγχρονισμό των πληρωμών, προστατεύοντας παράλληλα την ιδιωτική ζωή των καταναλωτών και επιτρέποντας σε όσους το επιθυμούν να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν μετρητά. Εάν άλλα μέρη του κόσμου εισαγάγουν τα δικά τους ψηφιακά νομίσματα, όπως πολλά φαίνεται ότι θα κάνουν, πρέπει να διατηρήσουμε τη σημασία του ευρώ σε διεθνές επίπεδο. Και με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να συμβάλουμε στη διασφάλιση της σταθερότητας του νομισματικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος για τις μελλοντικές γενιές.
