Ιστορικές επιχειρηματικές μετατοπίσεις βρίσκονται σε εξέλιξη στη Ρωσία την τελευταία διετία, με τον πρόεδρο Vladimir Putin να ξανασχεδιάζει τον επιχειρηματικό χάρτη, μετά την αποχώρηση των Δυτικών.
Στην τελευταία απόφασή του, ο Putin διέταξε την κατάσχεση των ρωσικών δραστηριοτήτων της Danone και της Carlsberg, αφού επιχειρηματίες που πρόσκεινται στο Κρεμλίνο εξέφρασαν ενδιαφέρον για τα περιουσιακά στοιχεία.
Την Τρίτη 19/7 η κυβέρνηση διόρισε τον Yakub Zakriev, υπουργό Γεωργίας της Τσετσενίας, ως επικεφαλής της επιχείρησης Danone και τοποθέτησε τον Taimuraz Bolloev, παλιό φίλο του Putin, ως διευθυντή της θυγατρικής Baltika της Carlsberg.
Ο Zakriev, 34 ετών, είναι στενός σύμμαχος του ισχυρού ηγέτη της περιοχής Ramzan Kadyrov, ενώ ο Bolloev, ο οποίος προηγουμένως διηύθυνε τη Baltika τη δεκαετία του 1990, φέρεται να βρίσκεται κοντά στους δισεκατομμυριούχους Yuri και Mikhail Kovalchuk.
Οι αδελφοί Kovalchuk, οι οποίοι συγκαταλέγονται μεταξύ των στενότερων έμπιστων του Putin, είχαν προηγουμένως εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους για τη Baltika, η οποία εδρεύει στη γενέτειρά τους, την Αγία Πετρούπολη.
Και τα δύο αδέλφια βρίσκονται υπό δυτικές κυρώσεις, όπως και ο Kadyrov και το μεγαλύτερο μέρος του περιβάλλοντός του.
Σε διανομή… οι δραστηριότητες των ξένων
Οι απαλλοτριώσεις, που ανακοινώθηκαν την Κυριακή με τη μεταφορά των δραστηριοτήτων της Danone δύο ημέρες αργότερα, αποτελούν προοίμιο για περαιτέρω διανομές ξένων περιουσιακών στοιχείων σε «πιστούς» του καθεστώτος, δήλωσαν αναλυτές και γνώστες στους Financial Times, προσθέτοντας ότι πρόθεση του Κρεμλίνου είναι να προκαλέσει πόνο στη Δύση και να ανταμείψει με τα λάφυρα τους υποστηρικτές του Putin.
“Πρόκειται για μια νέα αναδιανομή πλούτου” στον κύκλο του Putin, δήλωσε ένας Ρώσος ολιγάρχης που γνωρίζει τον πρόεδρο εδώ και δεκαετίες.
Ο Dmitry Patrushev, υπουργός Γεωργίας της Ρωσίας και γιος του κορυφαίου αξιωματούχου ασφαλείας του Putin, Nikolai Patrushev, διαδραμάτισε ενεργό ρόλο στον τορπιλισμό των αποχωρήσεων της Danone και της Carlsberg.
Ο πατέρας του Patrushev γνώρισε τον Putin όταν και οι δύο εργάζονταν για την KGB τη δεκαετία του 1970.
“Ο υπουργός θέλει να τοποθετήσει τους δικούς του ανθρώπους εκεί για να πάρουν τον έλεγχο της επιχείρησης”, δήλωσε άτομο που βρίσκεται κοντά στον διαγωνισμό της Danone.
Η κίνηση του Κρεμλίνου στους δύο ομίλους δείχνει ότι “κανένα δυτικό περιουσιακό στοιχείο δεν είναι πλέον ασφαλές στη Ρωσία”, δήλωσε η Alexandra Prokopenko, μη μόνιμη ερευνήτρια στο Carnegie Russia Eurasia Center και πρώην αξιωματούχος της κεντρικής τράπεζας.
Η Μόσχα είναι πλέον σε θέση “να πάρει περιουσιακά στοιχεία από τους ξένους και να τα δώσει σε ιδιοκτήτες φιλικούς προς το καθεστώς .
Αυτό είναι ένα μήνυμα ότι όλα επιτρέπονται.
Αν μπορείτε να το κάνετε σε αυτούς, μπορείτε να το κάνετε και σε άλλους”, πρόσθεσε στους Financial Times.
Επαχθείς οι όροι της αποχώρησης
Η Danone και η Carlsberg ήταν μεταξύ των χιλιάδων δυτικών εταιρειών που επιδιώκουν να εγκαταλείψουν τη Ρωσία μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή του Putin στην Ουκρανία.
Ενώ οι εκποιήσεις ήταν αρχικά σχετικά εύκολες, οι όροι έγιναν πιο επαχθείς και αυθαίρετοι.
Το Κρεμλίνο απαιτεί από τις εταιρείες να εξασφαλίζουν έγκριση από κυβερνητική υποεπιτροπή, να πωλούν με έκπτωση 50% σε σχέση με την αγοραία αξία και να συνεισφέρουν το 10% των εσόδων στον προϋπολογισμό της Ρωσίας.
Τον Απρίλιο, ο Putin διέταξε την κατάσχεση των θυγατρικών της γερμανικής Uniper και της φινλανδικής Fortum.
Η Ρωσία διόρισε γρήγορα στελέχη της Rosneft, της κρατικής εταιρείας πετρελαίου της οποίας ηγείται ο στενός σύμμαχος του Putin, ο Igor Sechin, για να διοικήσουν τα περιουσιακά στοιχεία.
Δύο μήνες αργότερα, ο Putin εξέδωσε νομοθεσία που επιτρέπει την αρπαγή περιουσιακών στοιχείων δυτικών εταιρειών που θεωρούνται “άτακτες”.
Οι εταιρείες που παραβιάζουν τους κανόνες της Ρωσίας “εντάσσονται στην κατηγορία των άτακτων εταιρειών”, δήλωσε τον περασμένο μήνα ο εκπρόσωπος του Putin, Dmitry Peskov.
“Αποχαιρετούμε αυτές τις εταιρείες.
Και το τι θα κάνουμε με τα περιουσιακά τους στοιχεία μετά από αυτό είναι δική μας δουλειά”.
Το Κρεμλίνο δεν έχει εξηγήσει γιατί κατέσχεσε περιουσιακά στοιχεία της Danone και της Carlsberg.
“Κάποιος αποφάσισε να πάρει αυτά τα περιουσιακά στοιχεία στα χέρια του”, δήλωσε ένας από τους ανθρώπους, σημειώνοντας ότι οι επιχειρήσεις ήταν τόσο κερδοφόρες και καλά διοικούμενες που “οποιοσδήποτε αγοραστής μπορεί απλά να απομυζήσει τη ροή μετρητών χωρίς να κάνει τίποτα”.
Η Danone δήλωσε ότι “ετοιμάζεται να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να προστατεύσει τα δικαιώματά της ως μέτοχος”.
Η Carlsberg χαρακτήρισε την απαλλοτρίωση “απροσδόκητη” και δήλωσε ότι διερευνά τη δυνατότητα νομικής προσφυγής.
Μια γαλλική εταιρεία παραγωγής γιαουρτιού βρισκόταν λίγες ημέρες πριν από την ολοκλήρωση της πώλησης της ρωσικής της επιχείρησης, της μεγαλύτερης γαλακτοβιομηχανίας της χώρας, και είχε προγραμματίσει να υποστεί ζημία έως και 1 δισ. ευρώ.
Ο όμιλος, ο οποίος είχε επιλέξει τρία ονόματα από περισσότερους από 40 πιθανούς πλειοδότες, προσέλκυσε επίσης μέλη της ρωσικής ελίτ που είχαν υποστεί κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένων τσετσενικών επιχειρηματικών συμφερόντων που συνδέονται με τον Kadyrov.
Ο πολέμαρχος – ο οποίος έχει ισχυριστεί ότι ο πλούσιος τρόπος ζωής του χρηματοδοτείται από τον Θεό και κάποτε χαρακτήρισε τον εαυτό του ως τον άνθρωπο με τις περισσότερες κυρώσεις στον κόσμο – έχει αναπτύξει ενδιαφέρον για τα δυτικά περιουσιακά στοιχεία τροφίμων, σύμφωνα με δύο άτομα που παρέχουν συμβουλές για την έξοδο επιχειρήσεων από τη Ρωσία.
“Γιατί τρόφιμα; Επειδή έχουν σταθερό όγκο πωλήσεων και περιθώρια κέρδους”, δήλωσε ένας από τους ανθρώπους.
Τον Οκτώβριο του περασμένου έτους, ο Τσετσένος επιχειρηματίας Valid Korchagin – κοντά στον σύμμαχο του Kadyrov, Adam Delimkhanov, σύμφωνα με τη ρωσική υπηρεσία του BBC – πήρε το 21% της Stars Coffee, της μάρκας της πρώην μονάδας της Starbucks στη Ρωσία.
Ο Timur Yunusov, ένας ράπερ γνωστός ως Timati που είναι φίλος του Kadyrov και του οποίου οι επιτυχίες περιλαμβάνουν το “My Best Friend is President Putin”, πήρε ένα αντίστοιχο μερίδιο και έγινε το δημόσιο πρόσωπο της αλυσίδας.
