Από τα μεσάνυχτα, δέκα από τις μεγαλύτερες πλατφόρμες υποχρεώνονται να μπλοκάρουν την πρόσβαση σε χρήστες κάτω των 16 ετών, με πρόστιμα έως 49,5 εκατ. δολάρια Αυστρ. – Οι εταιρείες επιστρατεύουν έγγραφα, selfies, αλγορίθμους και ανάλυση συμπεριφοράς, ενώ οι αρχές παραδέχονται ότι καμία μέθοδος δεν είναι αλάνθαστη
Η Αυστραλία γίνεται η πρώτη χώρα παγκοσμίως που επιβάλλει καθολική απαγόρευση χρήσης μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε άτομα κάτω των 16 ετών, επιβάλλοντας στις μεγαλύτερες πλατφόρμες — Instagram, Snapchat, TikTok, YouTube και άλλες — την υποχρέωση να μπλοκάρουν την πρόσβαση ανηλίκων. Από τα μεσάνυχτα, οι εταιρείες οφείλουν να λάβουν «εύλογα μέτρα» επαλήθευσης ηλικίας, άλλως απειλούνται με πρόστιμα έως 49,5 εκατ. δολάρια Αυστραλίας.
Η οδηγία καθιστά τη χώρα επίσημα πρωτοπόρο στη διεθνή ρύθμιση της διαδικτυακής ανηλικότητας, προκαλώντας παγκόσμιο ενδιαφέρον, αλλά και έντονες συζητήσεις για ζητήματα απορρήτου και αποτελεσματικότητας.
Μέθοδος 1: Προσωπικά έγγραφα – απλή στην πράξη, περίπλοκη στον νόμο
Οι πλατφόρμες είχαν αρχικά τη δυνατότητα να ζητήσουν διαβατήριο, άδεια οδήγησης ή άλλα επίσημα έγγραφα για επαλήθευση ηλικίας. Ωστόσο, οι αυστραλιανές αρχές ξεκαθάρισαν ότι δεν επιτρέπεται στις εταιρείες να ζητούν έγγραφα ταυτότητας απευθείας από χρήστες, λόγω ζητημάτων απορρήτου και κινδύνου κατάχρησης.
Ως λύση, επιτρέπεται η χρήση εξωτερικών υπηρεσιών επαλήθευσης. Το Snapchat, για παράδειγμα, χρησιμοποιεί τη k-ID στη Σιγκαπούρη, η οποία επιβεβαιώνει την ηλικία του χρήστη και στέλνει πίσω μόνο ένα «ναι/όχι» στην πλατφόρμα. Παράλληλα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και τραπεζικός λογαριασμός για επαλήθευση.
Οι αρχές έχουν συνείδηση των αδυναμιών της μεθόδου — από τη χρήση εγγράφων τρίτων μέχρι την απροθυμία ενηλίκων να παραχωρήσουν τα στοιχεία τους.
Μέθοδος 2: Selfies και τεχνητή νοημοσύνη
Πολύ πιο διαδεδομένη γίνεται η χρήση selfie ως εργαλείο προσδιορισμού ηλικίας. Το Snapchat χρησιμοποιεί επίσης την k-ID για εκτίμηση προσώπου, ενώ η Meta έχει αναθέσει το έργο στην Yoti, μια εταιρεία που ειδικεύεται στη σχετική τεχνολογία.
Ο CEO της Yoti, Ρόμπιν Τομπς, εξηγεί ότι ο αλγόριθμος αναλύει χαρακτηριστικά προσώπου και μπορεί να εκτιμήσει αν κάποιος «μοιάζει 17 ή 28 χρονών», με τη διαδικασία να διαρκεί λιγότερο από ένα λεπτό. Μόλις ολοκληρωθεί η ανάλυση, η εταιρεία διαγράφει όλα τα δεδομένα, όπως διαβεβαιώνει.
Παρά την τεχνολογική πρόοδο, ειδικοί προειδοποιούν για ψευδώς θετικά/αρνητικά αποτελέσματα, ιδιαίτερα σε ηλικίες πολύ κοντά στο όριο των 16 ετών. Επιπλέον, οι αρχές αναμένουν ότι οι έφηβοι θα επιχειρήσουν να παρακάμψουν τα συστήματα.
Μέθοδος 3: Ανάλυση συμπεριφοράς μέσα στην πλατφόρμα
Οι έλεγχοι δεν θα επιβληθούν σε όλους τους χρήστες, αλλά μόνο σε όσους το σύστημα «υποψιαστεί» ότι μπορεί να είναι μικρότεροι των 16. Η ανάλυση συμπεριφοράς γίνεται ήδη από πολλές εταιρείες για εμπορικούς σκοπούς και τώρα αξιοποιείται για ηλικιακό φιλτράρισμα.
Η πλατφόρμες λαμβάνουν υπόψη στοιχεία όπως:
– το περιεχόμενο που παρακολουθεί ο χρήστης,
– τα μηνύματα γενεθλίων,
– τα μοτίβα χρήσης (π.χ. απουσία κατά τις σχολικές ώρες).
Η πρακτική θεωρείται αποτελεσματική, αλλά εγείρει ζητήματα ακρίβειας και ιδιωτικότητας, καθώς βασίζεται σε ανάλυση συμπεριφοράς και όχι σε επίσημη ταυτοποίηση.
«Πλημμυρίδα τεχνικών» – Καμία μέθοδος δεν είναι αλάνθαστη
Η Αυστραλή Επίτροπος για την Ασφάλεια στο Διαδίκτυο, Τζούλι Ίνμαν Γκραντ, δήλωσε ότι απαιτείται συνδυασμός πολλαπλών εργαλείων και όχι μία μόνο μέθοδος. «Καμία λύση δεν θα είναι 100% αποτελεσματική», ανέφερε χαρακτηριστικά, προειδοποιώντας ότι οι έφηβοι είναι εξαιρετικά επινοητικοί στην προσπάθεια παράκαμψης περιορισμών.
Αντίστοιχα, ο Άντι Λούλχαμ από την εταιρεία Verifymy ανέδειξε το πρόβλημα των 16χρονων που δεν διαθέτουν επίσημα έγγραφα, σημειώνοντας ότι ίσως χρειαστεί «βεβαίωση ηλικίας από υπεύθυνο ενήλικο» σε ορισμένες περιπτώσεις.
