«Τέλος στα χρέη-παγίδες & διαθήκες-φαντάσματα»: Οι ιστορικές αλλαγές στο κληρονομικό δίκαιο που αλλάζουν τα πάντα μετά από 80 χρόνια
Ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης παρουσίασε το πιο εκτεταμένο «λίφτινγκ» στο κληρονομικό δίκαιο εδώ και οκτώ δεκαετίες, τονίζοντας ότι πλέον κανένας κληρονόμος δεν κινδυνεύει να χρεωθεί πάνω από την αξία της κληρονομιάς.
Όποιο χρέος υπερβαίνει την αξία της περιουσίας διαγράφεται αυτόματα — ένα μέτρο που έρχεται να λύσει χιλιάδες οικογενειακές τραγωδίες με υπέρογκες οφειλές και καθυστερημένες αποποιήσεις.
Κληρονομικές συμβάσεις: Το «όπλο» που σταματά διαμάχες και σώζει επιχειρήσεις
Για πρώτη φορά στην ιστορία, εισάγονται οι κληρονομικές συμβάσεις, με τις οποίες ο διαθέτης μπορεί εν ζωή να συμφωνεί με τους κληρονόμους για την κατανομή της περιουσίας.
Η συμφωνία γίνεται με συμβολαιογραφική πράξη και δεν ανακαλείται, εξασφαλίζοντας:
- αποφυγή συγκρούσεων μεταξύ συγγενών,
- συνέχεια οικογενειακών επιχειρήσεων,
- ομαλή μεταβίβαση περιουσίας.
Θεσπίζεται μάλιστα η δυνατότητα να δοθεί τώρα οικονομική ενίσχυση σε ένα παιδί με αντάλλαγμα παραίτηση από μελλοντικά κληρονομικά δικαιώματα, ώστε να σταματήσει το φαινόμενο «παίρνεις τώρα – ζητάς κι άλλα μετά».
Νέοι κανόνες στη νόμιμη μοίρα & στην κατανομή περιουσίας
Αλλάζει ο τρόπος κατανομής μεταξύ συζύγου και τέκνων:
- Με ένα παιδί, ο σύζυγος θα λαμβάνει 1/3 αντί 1/4, για κάλυψη αυξημένων αναγκών.
- Με περισσότερα παιδιά, διατηρείται η αναλογία 1/4 – 3/4.
Επιπλέον, ιδρύματα ή επιχειρήσεις που κληρονομούν περιουσία θα μπορούν να αποζημιώνουν τους δικαιούχους χωρίς να παγώνει η λειτουργία τους — ακόμα και μέσω πώλησης περιουσιακών στοιχείων.
Προστασία για ανύπαντρους συντρόφους & «φρένο» σε κακοποίηση διαθηκών
Για πρώτη φορά, ανύπαντροι συμβιούντες θα μπορούν να μείνουν στην κοινή κατοικία για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα μετά τον θάνατο του συντρόφου, ώστε να μη βρεθούν άστεγοι «την επόμενη μέρα».
Ταυτόχρονα:
- Απαγορεύονται διαθήκες υπέρ εργαζομένων σε δομές φροντίδας, για προστασία ευάλωτων ηλικιωμένων.
- Εξαιρέσεις προβλέπονται μόνο όταν υπάρχουν τεκμηριωμένες σχέσεις φροντίδας.
Τέλος στις «διαθήκες από το πουθενά» — Αυστηρή γραφολογική εξέταση
Οι ιδιόχειρες διαθήκες δεν καταργούνται, αλλά:
- θα πρέπει πλέον να κηρύσσονται κύριες από δικαστήριο,
- και όταν υπάρχουν αμφιβολίες, θα διατάσσεται υποχρεωτική γραφολογική πραγματογνωμοσύνη.
Σε περιπτώσεις θανάτου χωρίς κληρονόμους, δεν γίνεται δεκτή καμία «ύποπτη» ιδιόχειρη διαθήκη που εμφανίζεται ξαφνικά· η περιουσία πηγαίνει στο Δημόσιο, εκτός αν προηγείται ο συμβιών σύντροφος.
Δικαιοσύνη σε fast-track ρυθμούς: Από 400 ημέρες σε… 7
Σχετικά με τους χρόνους απονομής δικαιοσύνης, ο υπουργός τόνισε θεαματικές βελτιώσεις:
- Απόφαση που στην Αθήνα χρειαζόταν 4 χρόνια, τώρα εκδίδεται σε 1,5 χρόνο.
- Στην υπόλοιπη χώρα οι χρόνοι έπεσαν κάτω από 280 ημέρες.
- Οι δημοσιεύσεις διαθηκών από 400 ημέρες έγιναν… 7 ημέρες μέσω της νέας ψηφιακής πλατφόρμας.
Όπως σημείωσε ο κ. Φλωρίδης, «πιάσαμε τον στόχο του 2027 ήδη από το 2025».
