Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 19η θέση παγκοσμίως ως προς τον κίνδυνο εμφάνισης λειψυδρίας, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του World Resources Institute και έκθεση της Deloitte για λογαριασμό της ελληνικής κυβέρνησης. Ο κίνδυνος οφείλεται κυρίως στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, οι οποίες πλήττουν τόσο την προσφορά (μέσω μείωσης των βροχοπτώσεων) όσο και τη ζήτηση (λόγω αύξησης της κατανάλωσης για ύδρευση και άρδευση).
Η έκθεση της Deloitte, την οποία αποκάλυψε το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, αναδεικνύει το μέγεθος του προβλήματος, το οποίο επιδεινώνεται περαιτέρω από τις μεγάλες απώλειες στα δίκτυα ύδρευσης, που πολλαπλασιάζουν την κατανάλωση.
Βασικά ευρήματα της έκθεσης:
Υπερδιπλασιασμός της κατανάλωσης για ύδρευση
Την περίοδο 2001–2022, οι απολήψεις νερού για ύδρευση αυξήθηκαν κατά 139%, κυρίως λόγω της ανόδου της τουριστικής κίνησης, της κατά κεφαλήν κατανάλωσης, αλλά και των απωλειών άνω του 50% στα δίκτυα διανομής. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο σε νησιωτικές περιοχές με αυξημένο τουρισμό, όπως οι Κυκλάδες, όπου η ζήτηση κορυφώνεται το καλοκαίρι, περίοδο που η διαθεσιμότητα νερού είναι περιορισμένη και οι υποδομές επιβαρύνονται σημαντικά.
Υψηλότερη κατανάλωση νερού για άρδευση στην ΕΕ
Η Ελλάδα χρησιμοποιεί τον μεγαλύτερο όγκο νερού ανά εκτάριο αρδευόμενης γης στην Ε.Ε., ξεπερνώντας κατά πολύ άλλες μεσογειακές χώρες με παρόμοια κλιματικά χαρακτηριστικά. Παρά τη μείωση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, η κατανάλωση για άρδευση παραμένει υψηλή λόγω:
αυξημένων αναγκών ανά καλλιέργεια λόγω της ανόδου της θερμοκρασίας,
γερασμένων και διαρροών δικτύων (άνω των 20 ετών),
καλλιέργειας ποικιλιών με υψηλές απαιτήσεις σε νερό.
Η έκθεση σημειώνει επίσης ότι οι πολιτικές στήριξης του αγροτικού τομέα ενδέχεται να οδηγήσουν σε περαιτέρω αύξηση των αρδευόμενων εκτάσεων και κατ’ επέκταση της κατανάλωσης.
Υπερβολική χρήση υπόγειων υδάτων και υφαλμύριση
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, από το 2000 έως το 2022 η άντληση υπόγειων υδάτων αυξήθηκε κατά 80%, ενώ η χρήση επιφανειακών υδάτων μειώθηκε κατά 40%. Η υπερεκμετάλλευση των υπόγειων υδροφορέων οδηγεί σε υφαλμύριση, καθιστώντας πολλούς υδάτινους πόρους ακατάλληλους.
Ιστορικά χαμηλά αποθεμάτων στους ταμιευτήρες της ΔΕΗ
Παρά τις αυξημένες βροχοπτώσεις των τελευταίων μηνών, τα αποθέματα νερού στους υδροηλεκτρικούς ταμιευτήρες της ΔΕΗ βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Δεδομένου ότι τα φράγματα αυτά χρησιμοποιούνται τόσο για παραγωγή ενέργειας όσο και για άρδευση/ύδρευση, η μείωση των αποθεμάτων εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους όχι μόνο για την επάρκεια νερού, αλλά και για το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας.
