Η ανησυχία που γεννά η ολοένα μεγαλύτερη ενεργειακή και γεωπολιτική εξάρτηση από τις ΗΠΑ
Οι τελευταίες τοποθετήσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Σιγκαπούρη επανέφεραν στο επίκεντρο ένα δεδομένο που προβληματίζει όλο και περισσότερο στην Αθήνα: η ενεργειακή στρατηγική της Ελλάδας αποκτά χαρακτηριστικά μονοσήμαντης πρόσδεσης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Πρωθυπουργός, συνομιλώντας στο «Bloomberg New Economy Forum», υπογράμμισε ότι η Ελλάδα εξελίσσεται σε «ενεργειακό κόμβο» για την περιοχή, με την είσοδο αμερικανικού LNG στην Ευρώπη μέσω ελληνικών υποδομών. Όπως σημείωσε, «τώρα γινόμαστε πύλη εισόδου για το αμερικανικό LNG», θέση που αναδεικνύει τον αναβαθμισμένο ρόλο της χώρας, αλλά ταυτόχρονα προκαλεί εύλογη συζήτηση για τα ανταλλάγματα και τα όρια αυτής της πορείας.
Ο ίδιος τόνισε ότι «πολλές από τις συμφωνίες που έχουν ήδη υπογραφεί αποδεικνύουν πως μπορούμε να καταλήξουμε σε αμοιβαία επωφελείς ρυθμίσεις», προσθέτοντας ότι υπάρχουν κι άλλα λιμάνια που μπορούν να φιλοξενήσουν αμερικανικά κεφάλαια. Ωστόσο, στη δημόσια συζήτηση γίνονται πλέον αισθητές οι επιφυλάξεις για το πόσο επωφελής μπορεί να αποδειχθεί η στρατηγική που αναβαθμίζει τη θέση της χώρας μεν, αλλά ταυτόχρονα την τοποθετεί σε μια όλο και πιο στενή γραμμή ευθυγράμμισης με έναν μόνο πόλο ισχύος.
Θέματα ασφάλειας και η λεπτή ισορροπία με την Τουρκία
Στη συζήτηση για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ο Πρωθυπουργός ανέδειξε την ανάγκη για ψυχραιμία και αποφυγή της κλιμάκωσης, παρουσιάζοντας ως κεντρική επιδίωξη την επίλυση της διαφοράς με την Τουρκία ως προς τις θαλάσσιες ζώνες. Υπογράμμισε ότι «έχουμε ενισχύσει τις Ένοπλες Δυνάμεις μας», επενδύοντας σε αποτρεπτική ισχύ. Ωστόσο, η διαρκής σύμπλευση της Αθήνας με την Ουάσιγκτον δημιουργεί ερωτήματα για το κατά πόσο αφήνει ανοικτό χώρο για πολυμερείς ισορροπίες που απαιτούνται σε ένα ευαίσθητο γεωπολιτικό περιβάλλον όπως η Ανατολική Μεσόγειος.
Η δημόσια ρητορική περί «μη ανόδου του θερμομέτρου» είναι ισορροπημένη∙ η πραγματική όμως πρόκληση θα φανεί την ώρα που τα ελληνοτουρκικά θα απαιτήσουν σύνθετες διαβαθμίσεις αποφάσεων και όχι μονοδιάστατη στήριξη από έναν σύμμαχο. Η κυβέρνηση εμμένει στη θέση ότι η ενίσχυση των συμμαχιών λειτουργεί υπέρ της σταθερότητας. Ωστόσο, δεν είναι λίγοι όσοι θεωρούν ότι η στενή ευθυγράμμιση με τις ΗΠΑ ενδέχεται να περιορίσει το εύρος των ελιγμών της Αθήνας σε κρίσιμες συγκυρίες, σε μια περίοδο που η Τουρκία επιδιώκει δική της πολυδιάστατη στρατηγική.
Ευρωπαϊκές ισορροπίες και ο ρόλος της Ελλάδας
Εστιάζοντας στην ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική, ο Κυριάκος Μητσοτάκης χαρακτήρισε το 2025 κομβικό έτος, με τον νέο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό να αποτελεί την πιο δύσκολη συζήτηση. Η επιμονή του Πρωθυπουργού ότι «πρέπει να πείσουμε τις φειδωλές χώρες» για υψηλότερες δαπάνες αποτυπώνει τη φιλοδοξία της Ελλάδας να βρεθεί στην πρώτη γραμμή των συζητήσεων. Ωστόσο, η συμβατότητα αυτής της επιδίωξης με την παράλληλη εντονότατη σύμπλευση με τις ΗΠΑ αποτελεί εύλογο σημείο προβληματισμού στην ευρωπαϊκή σκηνή.
Η Αθήνα στηρίζει την άποψη ότι ο ενεργειακός ρόλος της χώρας ενισχύει τη συνολική ευρωπαϊκή ανθεκτικότητα. Όμως, η επιλογή να καταστεί ουσιαστικά η κύρια ευρωπαϊκή «πύλη» για το αμερικανικό LNG δημιουργεί συζητήσεις για το πώς επηρεάζεται η αυτονομία της ΕΕ σε μια εποχή όπου η Ευρώπη επιχειρεί να μειώσει εξαρτήσεις και όχι να αντικαταστήσει μία εξάρτηση με μια άλλη.
Οικονομικά μεγέθη και το ζητούμενο της αξιοπιστίας
Για την ελληνική οικονομία, ο Πρωθυπουργός προέβαλε μια εικόνα ισχυρής ανάκαμψης: «Το χρέος μειώνεται ταχύτερα από κάθε άλλη χώρα του ΟΟΣΑ και η οικονομία αναπτύσσεται σταθερά». Παράλληλα, διαβεβαίωσε ότι οι εκλογές δεν πρόκειται να γίνουν πριν από το 2027, τονίζοντας ότι η κυβέρνηση διατηρεί ισχυρό προβάδισμα.
Το ζήτημα που παραμένει ανοικτό είναι κατά πόσο η ακραιφνής στήριξη στη συνεργασία με τις ΗΠΑ θα αποδειχθεί παράγοντας σταθερότητας ή αντίθετα παράγοντας μακροπρόθεσμου κινδύνου, σε μια περίοδο που το διεθνές περιβάλλον χαρακτηρίζεται από ανακατατάξεις και αβεβαιότητες.
Τι συμβαίνει τελικά;
Η Ελλάδα αναμφίβολα ενισχύει τον ενεργειακό και γεωπολιτικό ρόλο της. Όμως η πολιτική που παρουσιάστηκε στη Σιγκαπούρη —και η οποία εδράζεται σχεδόν αποκλειστικά στην αμερικανική στήριξη— δημιουργεί ένα πλαίσιο όπου η χώρα καλείται να ισορροπήσει μεταξύ νέων ευκαιριών και πιθανών περιορισμών. Η Αθήνα επιδιώκει να προβληθεί ως πυλώνας σταθερότητας, όμως η πραγματική δοκιμασία για το κατά πόσο η στρατηγική αυτή είναι βιώσιμη θα έρθει όταν απαιτηθούν αποφάσεις που δεν θα είναι μονοδιάστατες ούτε χωρίς κόστος.
