Ευαίσθητη τεχνολογία από εταιρείες της ΕΕ κατάφερε να αποκτήσει δίκτυο κατασκόπων της Ρωσίας στην Ευρώπη, ακόμη και μετά την καταστολή του κυκλώματος μυστικού λαθρεμπορίου υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
Το δίκτυο -που δημιουργήθηκε για να προμηθεύεται αγαθά από μικροτσίπ έως πυρομαχικά- κατάφερε να αποκτήσει εξοπλισμό από τη Γερμανία και τη Φινλανδία παρά τις αμερικανικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν τον Μάρτιο του 2022, σύμφωνα με έρευνα των Financial Times.
Με τη συνεχιζόμενη ικανότητα του πυρήνα προμηθειών να λειτουργεί στην Ευρώπη, οι προσπάθειες των δυτικών κυβερνήσεων να αποκόψουν την προμήθεια κρίσιμης τεχνολογίας για το στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα της Ρωσίας έχουν πέσει στο κενό.
Το “δίκτυο Serniya” έχει κατηγορηθεί από το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ ότι εργάζεται σε “εξαιρετικά ευαίσθητες και διαβαθμισμένες δραστηριότητες προμηθειών” για λογαριασμό της ρωσικής κατασκοπευτικής υπηρεσίας FSB, μεταξύ άλλων για τη Διεύθυνση Επιστημονικών και Τεχνολογικών Πληροφοριών της, κοινώς γνωστή ως “Διεύθυνση Τ”.
Άλλοι πελάτες περιλαμβάνουν την Υπηρεσία Πληροφοριών Εξωτερικού του Κρεμλίνου, γνωστή ως SVR, τον κρατικό αμυντικό όμιλο Rostec, το Υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας και τη Rosatom, την κρατική εταιρεία ατομικής ενέργειας που είναι υπεύθυνη για το πυρηνικό οπλοστάσιο της χώρας.
Πως λειτουργεί το δίκτυο Serniya
Οι FT διαπίστωσαν ότι μια ρωσική εταιρεία, η οποία ελέγχεται από το ίδιο πρόσωπο που ελέγχει μια οντότητα του δικτύου Serniya που περιγράφεται από τις ΗΠΑ ως “εμπλεκόμενη σε δραστηριότητες διάδοσης υπό την καθοδήγηση των ρωσικών υπηρεσιών πληροφοριών”, συνέχισε να αγοράζει αντικείμενα από εταιρείες εντός της ΕΕ.
Τα εταιρικά αρχεία, οι δηλώσεις εισαγωγής και οι συνεντεύξεις αποκαλύπτουν ότι ο εμπορικός οίκος Treydtuls, που είναι εγγεγραμμένος σε διεύθυνση σε βιομηχανική περιοχή στη βόρεια Μόσχα, έχει αποκτήσει υλικά αξίας 900.000 δολαρίων από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων μικροτσίπ και ειδών για βιομηχανική κατασκευή, κυρίως από την ΕΕ.
Η Treydtuls είναι εγγεγραμμένη στην ίδια διεύθυνση με την Robin Trade, μέρος του δικτύου Serniya, και ανήκει στο ίδιο πρόσωπο, έναν Ρώσο υπήκοο που ονομάζεται Alexey Zibyrov.
Ένας δυτικός αξιωματούχος που εμπλέκεται με τα ευρήματα των FT επιβεβαίωσε ότι ο Zibyrov, ο οποίος δεν έχει κατονομαστεί ή κατηγορηθεί από τις αμερικανικές αρχές, θεωρείται πρόσωπο “ενδιαφέροντος” σε σχέση με τους δεσμούς του με την FSB.
Τα εμπορικά διαθέσιμα τελωνειακά αρχεία, τα οποία επιβεβαιώνονται με στοιχεία εισαγωγών που μοιράστηκε με τους FT ο Maxim Mironov, καθηγητής οικονομικών στο IE business school της Μαδρίτης, δείχνουν ότι η Robin Trade διακίνησε αγαθά αξίας 12,2 εκατ. δολαρίων στη Ρωσία μέχρι τον Απρίλιο του 2022, πριν τα έσοδά της καταρρεύσουν κατά 90% μετά την επιβολή των κυρώσεων.
Η “αγορά” της Γερμανίας
Καθώς άλλα τμήματα του δικτύου σταμάτησαν την αγοραστική τους δραστηριότητα στον απόηχο των κυρώσεων, η Treydtuls άρχισε να εισάγει εξοπλισμό από μια εταιρεία στη Γερμανία.
Τα τελωνειακά αρχεία δείχνουν ότι η Treydtuls έφερε 22 τόνους εξοπλισμού από τη Γερμανία στη Ρωσία, με δηλωθείσα αξία 554.000 δολάρια, μέχρι το τέλος του 2022.
Τα τελωνειακά αρχεία δείχνουν επίσης ότι η Treydtuls αγόρασε ταυτόχρονα πλακέτες ολοκληρωμένων κυκλωμάτων αξίας 253.000 δολαρίων από μια μικρή εταιρεία στη Σιγκαπούρη.
Τα είδη κατασκευάστηκαν από τους αμερικανικούς ομίλους ημιαγωγών Analog Devices, Texas Instruments και Altera, καθώς και από τη γερμανική εταιρεία IC-Haus.
Όλες αυτές οι εταιρείες έχουν σταματήσει τις εξαγωγές προς τη Ρωσία, αυξάνοντας την ανάγκη των ρωσικών κρατικών και στρατιωτικών φορέων να προμηθεύονται προηγμένα ηλεκτρονικά από τρίτες χώρες.
Η Treydtuls προμηθεύτηκε επίσης ενισχυμένους δίσκους λείανσης και κοπής αξίας 3.700 δολαρίων από μια εταιρεία στη Φινλανδία.
Αυτά τα είδη απαγορεύεται από την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου να εξάγονται στη Ρωσία, τη Βόρεια Κορέα και το Ιράν, αλλά δεν απαγορεύεται από την ΕΕ.
Δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες γνώριζαν ότι συναλλάσσονταν με εταιρεία που συνδέεται με τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες.
Ο κρίσιμος εξοπλισμός
Η εξασφάλιση προηγμένων ηλεκτρονικών και εργαλειομηχανών είναι ζωτικής σημασίας για τη Ρωσία προκειμένου να διατηρήσει το στρατιωτικο-βιομηχανικό της σύμπλεγμα.
Μια έκθεση του Κέντρου για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια τον περασμένο Οκτώβριο ανέφερε ότι η Ρωσία στρέφεται σε “γκρίζες εισαγωγές μέσω της μαύρης αγοράς ή μέσω μιας αλυσίδας εταιρειών που έχουν σχεδιαστεί για να αποκρύπτουν τον τελικό χρήστη”.
Αυτά μοιάζουν με τα προγράμματα λαθρεμπορίου που εφαρμόζουν η Βόρεια Κορέα και το Ιράν, τα οποία επίσης υπόκεινται σε εκτεταμένες κυρώσεις των ΗΠΑ.
Τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που υπέκλεψαν οι αμερικανικές αρχές και συμπεριλήφθηκαν στο κατηγορητήριο του DoJ, έδειξαν πώς τον Αύγουστο του 2020 μία εταιρεία του δικτύου προμηθειών είχε λάβει ανανέωση της άδειάς της από την FSB, η οποία της επέτρεπε να “εκτελεί εργασίες που σχετίζονται με τη χρήση πληροφοριών που συνιστούν κρατικό μυστικό έως και το επίπεδο του άκρως απόρρητου”.
Οι κατηγορίες
Το DoJ τον Δεκέμβριο απήγγειλε κατηγορίες σε πέντε Ρώσους υπηκόους που συνδέονται με τη Serniya για συνωμοσία με σκοπό την προμήθεια τεχνολογίας στρατιωτικού επιπέδου και διπλής χρήσης για ρωσικές αμυντικές εταιρείες.
Μεταξύ αυτών ήταν ο Vadim Konoshchenok, ο οποίος θεωρείται ύποπτος ως συνταγματάρχης της FSB και συνελήφθη από συνοριοφύλακες της Εσθονίας αφού επιχείρησε να περάσει στη Ρωσία με ηλεκτρονικά είδη, μικροτσίπ και πυρομαχικά αμερικανικής κατασκευής, σύμφωνα με το κατηγορητήριο των ΗΠΑ.
Ορισμένες από τις δραστηριότητες λαθρεμπορίου του δικτύου αφορούσαν τεχνολογία που σύμφωνα με τις ΗΠΑ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη υπερηχητικών όπλων.
Ενώ η Treydtuls έχει μέχρι στιγμής αποφύγει τις δυτικές κυρώσεις, οι πολλαπλοί δεσμοί της με το δίκτυο της FSB που κατηγορείται ήταν ορατοί μέσω των εμπορικών σχέσεων πριν από την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, εγείροντας περαιτέρω ερωτήματα σχετικά με το πώς της επετράπη να συνεχίσει να αγοράζει αντικείμενα από το εσωτερικό της ΕΕ.
Τα αρχεία δείχνουν ότι το 2019 η Treydtuls εισήγαγε αντικείμενα από δύο εταιρείες με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, τις Majory LLP και Photon Pro LLP, που είναι εγγεγραμμένες σε γραφεία στην περιοχή Shoreditch του Λονδίνου.
Και οι δύο είχαν πληγεί με κυρώσεις από τις ΗΠΑ πέρυσι επειδή λειτουργούσαν ως εταιρείες βιτρίνα στο δίκτυο FSB.
Ένας από τους δύο διευθυντές της Photon Pro, σύμφωνα με τα εταιρικά αρχεία της στο Ηνωμένο Βασίλειο, είναι ένας Ρώσος υπήκοος που ονομάζεται Yevgeniy Alexandrovich Grinin, ο οποίος τον περασμένο Δεκέμβριο κατηγορήθηκε από τις ΗΠΑ αλλά παραμένει ελεύθερος και καταζητείται από το FBI.
Η Majory LLP ελεγχόταν, μέχρι τη διάλυσή της τον Φεβρουάριο, από τον Andrey Georgiyevich Zakharov, τον οποίο οι ΗΠΑ έχουν επίσης κατηγορήσει ότι διοικούσε εταιρείες βιτρίνας για την εισαγωγή ευαίσθητης τεχνολογίας σε πείσμα των δυτικών κυρώσεων.
Η Treydtuls είναι επίσης εγγεγραμμένη στην ίδια διεύθυνση της Μόσχας με μια εταιρεία τεχνολογίας στην οποία συμμετέχει ο Zakharov, την NTS Wellink, σύμφωνα με τα ρωσικά αρχεία εταιρειών.
Η Wellink έχει συμμετάσχει σε ρωσικούς κυβερνητικούς διαγωνισμούς για εξαιρετικά ευαίσθητους κρατικά ελεγχόμενους φορείς, συμπεριλαμβανομένης της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Προστασίας που είναι υπεύθυνη για την προσωπική ασφάλεια του Putin.
