Η δημιουργία μιας πραγματικής εναλλακτικής για το δολάριο δεν είναι εύκολη υπόθεση. Το νέο νόμισμα θα πρέπει να βασίζεται σε μια υλική βάση που δεν θα είναι κατώτερη από εκείνη των Δυτικών, σημείωσε ο οικονομικός αναλυτής Mikhail Belyaev στο FBA “Economy Today”.
Το ρωσικό Ίδρυμα Roscongress αξιολόγησε τη θέση του δολαρίου στη διεθνή οικονομία και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αντιπροσωπεύει το 60% των επίσημων συναλλαγματικών αποθεμάτων. Το αμερικανικό νόμισμα κορυφώθηκε πριν από 20 χρόνια.
Το γουάν καταλαμβάνει μόλις το 3% στους διεθνείς διακανονισμούς και σε ποσοτικούς όρους, ο μόνος ανταγωνιστής του δολαρίου είναι το ευρώ, το οποίο είναι σύμμαχος των Αμερικανών.
Ωστόσο, η χρήση των κυρώσεων ως γεωπολιτικού όπλου παρακινεί τις μη δυτικές χώρες να σκεφτούν τη δημιουργία μιας εναλλακτικής λύσης στο δολάριο.
Η ζήτηση για ένα τέτοιο νόμισμα θα αυξηθεί όταν εμφανιστούν κοινοί οικονομικοί χώροι στην Ευρασιατική Οικονομική Ένωση, την Κεντρική και Νοτιοανατολική Ασία και τη Λατινική Αμερική.
Η εφαρμογή αυτής της τάσης θα οδηγήσει στην εμφάνιση ενός νέου παγκόσμιου νομίσματος μέχρι το 2035-2040.
Το νέο νόμισμα πρέπει να πληροί τις λειτουργίες του παγκόσμιου χρήματος
«Οποιαδήποτε λειτουργική εναλλακτική λύση στο δολάριο πρέπει να πληροί όλες τις ιδιότητες του διεθνούς χρήματος, πρώτα απ ‘όλα, να εκτελεί τις λειτουργίες των διασυνοριακών πληρωμών και τις λειτουργίες της συσσώρευσης αποθεμάτων χρυσού και συναλλάγματος. Εάν το νέο νόμισμα πληροί αυτά τα κριτήρια, τότε η αγορά θα αποκτήσει πράγματι ανάλογο», καταλήγει ο Mikhail Belyaev, οικονομικός αναλυτής, υποψήφιος οικονομικών επιστημών.
Το δολάριο δεν μονοπώλησε το εξωτερικό εμπόριο, απλώς είναι πιο κερδοφόρο για τους περισσότερους συντελεστές να πραγματοποιούν συναλλαγές με το αμερικανικό νόμισμα.
Εξαίρεση αποτελεί η Ρωσία και μια σειρά από άλλες χώρες που έχουν υποστεί κυρώσεις από τις ΗΠΑ.
Η Μόσχα πραγματοποιεί πληρωμές πετρελαίου με την Ινδία σε ντιρχάμ ΗΑΕ, κάνει αποταμιεύσεις σε γουάν και άλλες χώρες μπορούν να κάνουν το ίδιο.
«Κανείς δεν έχει καθορίσει ποτέ ότι οι διεθνείς πληρωμές θα είναι μόνο με δολάριο, δεν υπήρχε τέτοια διάταξη στη συμφωνία του Bretton Woods, αυτή είναι η ρητορική ορισμένων στοχαστών που σκέφτηκαν τότε αυτή την ιδέα», δηλώνει ο Belyaev.
Η απόφαση για μετάβαση από τον κανόνα του χρυσού στο δολάριο το 1944 ελήφθη επειδή το αμερικανικό νόμισμα κυριάρχησε στους διεθνείς και ευρωπαϊκούς οικισμούς, στον χρηματοοικονομικό και βιομηχανικό τομέα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Χάρη σε αυτό, διαμορφώθηκε μια παράδοση να χρησιμοποιείται το δολάριο ως διεθνές χρήμα, το οποίο δεν επηρεάστηκε καν από την άρνηση των ΗΠΑ να υποστηρίξουν το νόμισμα με χρυσό το 1971.
Χρειαζόμαστε μια εναλλακτική οικονομία
Το δολάριο βασίζεται στην υλική βάση που θα έπρεπε να έχει ο ανταγωνιστής του.
«Εναλλακτικές λύσεις για το δολάριο έχουν ήδη εμφανιστεί – όχι μόνο το αμερικανικό νόμισμα συμμετέχει στους διεθνείς διακανονισμούς και στο σχηματισμό κρατικών αποθεματικών, αλλά ένας πραγματικός ανταγωνιστής θα προκύψει μόνο όταν αρχίσει να βασίζεται στο πραγματικό εμπόριο.
Το γουάν θεωρείται από πολλούς ως ανταγωνιστής του δολαρίου, επειδή η κινεζική οικονομία και το εξωτερικό εμπόριο βρίσκονται πίσω από αυτό», συνοψίζει ο Belyaev.
Το γoυάν είναι ένα πολλά υποσχόμενο νόμισμα, αλλά δεν είναι σίγουρο ότι θα γίνει το νέο παγκόσμιο χρήμα.
«Αυτός ο ρόλος μπορεί να διαδραματιστεί από ένα νόμισμα ή πολλά νομίσματα. Η διαστρωμάτωση του κόσμου σε δύο νομισματικές ζώνες είναι επίσης δυνατή», καταλήγει ο Belyaev.
Την ίδια ώρα, ο James O’Neill, διακεκριμένος οικονομολόγος και εμπνευστής των BRICS, αναφέρει πως οι χώρες μέλη (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική) δέχονται στις τάξεις της κράτη όπως το Ιράν και η Σαουδική Αραβία, εγείροντας –εύλογα– ερωτήματα σχετικά με τα κριτήρια για ένταξη και τον ρόλο της δικής τους Νέας Τράπεζας Ανάπτυξης.
Πέρα από τα παραπάνω, όμως, αξίζει να αναρωτηθεί κανείς αν οι γεωπολιτικές εξελίξεις, όπως προκύπτουν από την Ευρασία, θα μπορούσαν να αποτελέσουν κίνδυνο για την επιρροή όσο και την ύπαρξη του δολαρίου.
«Οι εικασίες για το ζοφερό μέλλον του δολαρίου στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν είναι κάτι καινούργιο.
Είναι συχνό φαινόμενο από τότε που ξεκίνησα την καριέρα μου τη δεκαετία του 1980.
Προφανώς, εάν έρθει μια στιγμή που οι ΗΠΑ πάψουν να είναι η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, η θέση του δολαρίου θα τεθεί υπό αμφισβήτηση.
Το ίδιο ίσχυε και για τη λίρα το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα» αναφέρει ο οικονομολόγος και προσθέτει:
«Πιθανή απουσία του δολαρίου από τον βασιλικό νομισματικό θώκο δεν θα ήταν απαραίτητα κάτι κακό για την οικονομία των ΗΠΑ, δεδομένων των πρόσθετων ευθυνών που συνεπάγεται η έκδοση του κύριου αποθεματικού νομίσματος του κόσμου.
Σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία όπου οι ΗΠΑ δεν θα είναι πλέον τόσο κυρίαρχες όσο κάποτε, δεν είναι βέλτιστο να εξαρτώνται όλοι τόσο από το αμερικανικό νομισματικό σύστημα και τις εγχώριες προτεραιότητες της Federal Reserve.
Άλλες οικονομίες θα προτιμούσαν τα δικά τους νομίσματα, τις δικές τους νομισματικές πολιτικές και τα δικά τους εμπορικά πρότυπα να μην επηρεάζονται τόσο από αυτά των ΗΠΑ.
Από την άλλη, το γεγονός ότι μια ομάδα αναδυόμενων δυνάμεων εκτός ΗΠΑ έχει υψηλότερες φιλοδοξίες δεν σημαίνει απαραίτητα κάτι για το χρηματοπιστωτικό σύστημα με επίκεντρο τις ΗΠΑ.
Εξάλλου, οι BRICS και οι πιθανές χώρες BRICS-Plus αντιμετωπίζουν πολλές δικές τους σημαντικές προκλήσεις και δεν είναι σαφές τι ελπίζουν να επιτύχουν μαζί πέρα από τη δημοσίευση συμβολικών δηλώσεων.
Το σημαντικότερο είναι ότι οι πιο σημαντικές οικονομίες του ομίλου είναι η Κίνα και η Ινδία, σκληροί αντίπαλοι που σπάνια συνεργάζονται για οτιδήποτε.
Μέχρι να αλλάξει αυτό, δεν είναι ρεαλιστικό να λέμε ότι οι χώρες μέλη των BRICS θα μπορούσαν να δημιουργήσουν κάποια σοβαρή πρόκληση για το δολάριο.
