Κυριαρχεί το στέλεχος A(H3N2) Κ, αυξημένη μετάδοση και πίεση στα συστήματα υγείας ενόψει γιορτών
Ραγδαία αύξηση παρουσιάζουν τα κρούσματα εποχικής γρίπης σε ολόκληρη την Ευρώπη, με τις υγειονομικές αρχές να καταγράφουν έναρξη της φετινής περιόδου περίπου τέσσερις εβδομάδες νωρίτερα σε σύγκριση με προηγούμενα έτη. Κομβικό ρόλο στην επιτάχυνση της διασποράς διαδραματίζει η κυριαρχία του υποκλάδου Κ του ιού A(H3N2), ο οποίος χαρακτηρίζεται από ταχύτερη μετάδοση, χωρίς –μέχρι στιγμής– να συνδέεται με βαρύτερη νόσο στον γενικό πληθυσμό.
Η εικόνα αυτή αποτελεί σαφή προειδοποίηση και για την Ελλάδα, καθώς η εμπειρία άλλων ευρωπαϊκών χωρών δείχνει ότι η ταχεία αύξηση των κρουσμάτων προηγείται χρονικά της πίεσης στα νοσοκομεία, η οποία ακολουθεί με καθυστέρηση λίγων εβδομάδων.
Το στέλεχος A(H3N2) Κ και η ταχεία διασπορά
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα επιδημιολογικά δεδομένα, το στέλεχος A(H3N2) Κ αντιπροσωπεύει έως και το 90% των κρουσμάτων γρίπης στην Ευρώπη, όπως αναφέρει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Η αυξημένη μεταδοτικότητα του συγκεκριμένου υποστελέχους επιταχύνει την κυκλοφορία του ιού στον πληθυσμό, ιδίως σε ηλικιακές ομάδες με έντονη κοινωνική αλληλεπίδραση.
Η καθηγήτρια Επιδημιολογίας του Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, επισημαίνει ότι η ταχύτερη μετάδοση οδηγεί σε απότομη αύξηση των κρουσμάτων, γεγονός που επιβαρύνει σημαντικά τα συστήματα υγείας, ακόμη και αν δεν παρατηρείται αυξημένη βαρύτητα της νόσου στον γενικό πληθυσμό.
Πίεση στα ευρωπαϊκά συστήματα υγείας
Η εικόνα που καταγράφεται σε χώρες της Βόρειας και Δυτικής Ευρώπης αναδεικνύει τις συνέπειες της πρόωρης έξαρσης. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η αυξημένη κυκλοφορία της γρίπης συμπίπτει με την παρουσία και άλλων αναπνευστικών ιών, δημιουργώντας πολλαπλό φορτίο για το NHS. Το αποτέλεσμα είναι ελλείψεις διαθέσιμων κλινών, καθυστερήσεις στα τμήματα επειγόντων περιστατικών και αυξημένες εισαγωγές ηλικιωμένων ασθενών.
Ιδιαίτερα ανησυχητικό στοιχείο είναι ότι η υψηλή κυκλοφορία εντοπίζεται κυρίως σε παιδιά ηλικίας 5 έως 14 ετών, τα οποία λειτουργούν ως πολλαπλασιαστές της μετάδοσης, ενώ οι σοβαρότερες επιπλοκές και οι νοσηλείες παρατηρούνται στους ηλικιωμένους.
Τι αναμένεται στην Ελλάδα την περίοδο των γιορτών
Οι ελληνικές υγειονομικές αρχές βρίσκονται σε καθεστώς αυξημένης επαγρύπνησης, καθώς η εορταστική περίοδος δημιουργεί ιδανικές συνθήκες για τη διασπορά του ιού. Ταξίδια, συγκεντρώσεις σε κλειστούς χώρους, οικογενειακά τραπέζια και αυξημένη κοινωνική κινητικότητα αναμένεται να οδηγήσουν σε απότομη αύξηση των κρουσμάτων τις επόμενες εβδομάδες.
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι οι νοσηλείες θα αυξηθούν με καθυστέρηση, κυρίως μετά το τέλος των εορτών, όταν τα πρώτα ήπια περιστατικά θα εξελιχθούν σε σοβαρότερες επιπλοκές σε ευάλωτα άτομα.
Ομάδες υψηλού κινδύνου και επιπλοκές
Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται για τις ομάδες υψηλού κινδύνου, στις οποίες περιλαμβάνονται οι ηλικιωμένοι, τα άτομα με χρόνια νοσήματα, οι ανοσοκατεσταλμένοι, οι έγκυες και τα παιδιά ηλικίας έως 5 ετών. Όπως τονίζει η κ. Ψαλτοπούλου, η εποχική γρίπη μπορεί να οδηγήσει σε πνευμονία, επιδείνωση υποκείμενων νοσημάτων και ανάγκη νοσηλείας, ακόμη και σε περιπτώσεις που αρχικά εμφανίζονται ήπιες.
Η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων και η αποφυγή έκθεσης ευπαθών ατόμων αποτελούν κρίσιμους παράγοντες περιορισμού των σοβαρών επιπτώσεων.
Εμβολιασμός και προληπτικά μέτρα
Ο ετήσιος αντιγριπικός εμβολιασμός παραμένει το πιο αποτελεσματικό μέτρο πρόληψης, καθώς μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο σοβαρής νόσησης και θανάτου. Στην Ελλάδα, η δωρεάν εμβολιαστική κάλυψη περιλαμβάνει ειδικά εμβόλια για ηλικιωμένους, καθώς και παιδικό ρινικό εμβόλιο.
Παράλληλα, βασικά μέτρα προστασίας όπως η συχνή υγιεινή των χεριών, ο καλός αερισμός των χώρων, η χρήση μάσκας σε κλειστούς χώρους με συνωστισμό και η παραμονή στο σπίτι σε περίπτωση συμπτωμάτων συμβάλλουν ουσιαστικά στον περιορισμό της διασποράς.
Ένα σαφές μήνυμα δημόσιας υγείας
«Η φετινή έξαρση υπενθυμίζει ότι η γρίπη παραμένει σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία», καταλήγει η καθηγήτρια Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, υπογραμμίζοντας ότι η τήρηση των διεθνών οδηγιών κατά τη διάρκεια των γιορτών μπορεί να προστατεύσει τόσο τις ευπαθείς ομάδες όσο και την κοινωνία συνολικά. Η πρόωρη έξαρση λειτουργεί ως έγκαιρο καμπανάκι, δίνοντας στην Ελλάδα το χρονικό περιθώριο να προετοιμαστεί πριν η πίεση μεταφερθεί στα νοσοκομεία.
