Το πρώτο σοκ από το σήριαλ των διαπραγματεύσεων για το όριο χρέους των ΗΠΑ ήρθε από τον οίκο Fitch, ο οποίος έθεσε την αξιολόγηση “ΑΑΑ” των Ηνωμένων Πολιτειών σε Rating Watch Negative, δηλαδή υπό αναθεώρηση για πιθανή υποβάθμιση, επικαλούμενος την αυξημένη αβεβαιότητα σχετικά με το αν η χώρα θα αυξήσει το ανώτατο όριο του χρέους της.
Αν και ο οίκος αξιολόγησης εξακολουθεί να αναμένει ότι οι Αμερικανοί νομοθέτες θα καταλήξουν σε συμφωνία πριν από την προθεσμία των αρχών Ιουνίου, δήλωσε ότι οι πρόσφατες διαμάχες για την αύξηση του ανώτατου ορίου χρέους ανέδειξαν τους κινδύνους μιας πιθανής χρεοκοπίας των ΗΠΑ.
“Η διαμάχη για το ανώτατο όριο του χρέους, η αποτυχία των αμερικανικών αρχών να αντιμετωπίσουν ουσιαστικά τις μεσοπρόθεσμες δημοσιονομικές προκλήσεις που θα οδηγήσουν σε αυξανόμενα δημοσιονομικά ελλείμματα και ένα αυξανόμενο βάρος χρέους σηματοδοτούν καθοδικούς κινδύνους για την πιστοληπτική ικανότητα των ΗΠΑ”, ανέφερε ο Fitch σε ανακοίνωσή του.
Η Fitch ανέφερε ότι η κυβέρνηση θα καταγράψει έλλειμμα 6,5% το 2023 και 6,9% το 2024, έναντι 5,5% το 2024.
Μη αποτελεσματικά τα εναλλακτικά σενάρια
Ο οίκος πρόσθεσε ότι η αποφυγή μιας χρεοκοπίας με μη συμβατικά μέσα, τα οποία περιλαμβάνουν την κοπή νομίσματος τρισεκατομμυρίων δολαρίων ή την επίκληση της 14ης τροπολογίας, θα ήταν επίσης επιζήμια για την αξιολόγηση ΑΑΑ.
Αν και ο Fitch έδωσε έμφαση στη χαμηλή πιθανότητα χρεοκοπίας, ο οίκος αξιολόγησης δήλωσε ότι ένα τέτοιο σενάριο θα είχε ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση των ΗΠΑ σε περιορισμένη χρεοκοπία (RD) και ότι οι τίτλοι χρέους που επηρεάζονται από την χρεοκοπία θα υποβαθμίζονταν σε “D” – τη χαμηλότερη αξιολόγηση.
Άλλοι τίτλοι με πληρωμές εντός των επόμενων 30 ημερών θα υποβαθμιστούν σε “CCC”, ενώ τα βραχυπρόθεσμα κρατικά ομόλογα που λήγουν στις επόμενες 30 ημέρες θα υποβαθμιστούν σε “C”.
Παρόλα αυτά, ο οίκος αξιολόγησης δήλωσε ότι το ανώτατο όριο της χώρας των ΗΠΑ θα παραμείνει πιθανότατα στο “ΑΑΑ”, την υψηλότερη αξιολόγησή του, επικαλούμενος το καθεστώς αποθεματικού νομίσματος του δολαρίου.
Συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις
Η προειδοποίηση του Fitch έρχεται καθώς οι Δημοκρατικοί και οι Ρεπουμπλικανοί νομοθέτες διαπληκτίζονται για την αύξηση του ορίου χρέους των 31 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, μετά την κατάρριψή του τον Ιανουάριο.
Οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν ζητήσει περικοπές δαπανών και μεγαλύτερο έλεγχο της κρατικής βοήθειας, ενώ οι Δημοκρατικοί έχουν πιέσει για την αύξηση του ανώτατου ορίου χρέους με λίγες επιφυλάξεις.
Μια υποβάθμιση της αξιολόγησης των ΗΠΑ θα ήταν η πρώτη από μεγάλο οίκο αξιολόγησης από τότε που η S&P Global μείωσε την αξιολόγηση της χώρας σε “AA+” από “ΑΑΑ” το 2011, η οποία έγινε επίσης λόγω της αύξησης του ανώτατου ορίου χρέους των ΗΠΑ.
Η κίνηση αυτή είχε προκαλέσει εκτεταμένες επικρίσεις και είχε επίσης προκαλέσει έντονη πτώση στις παγκόσμιες αγορές.
Ο Fitch έχει προειδοποιήσει για πιθανές υποβαθμίσεις των ΗΠΑ με συνέπεια την τελευταία δεκαετία, με το μεγαλύτερο μέρος των προειδοποιήσεων να σχετίζεται με την αύξηση του ανώτατου ορίου χρέους των ΗΠΑ και τις κυβερνητικές δαπάνες.
Αποδυνάμωση των δημοσιονομικών αποτελεσμάτων
Τα ασθενέστερα του αναμενόμενου φορολογικά έσοδα και τα υψηλότερα επιτόκια οδήγησαν τα δημόσια οικονομικά σε μικρή υστέρηση σε σχέση με τις προσδοκίες της Fitch κατά την τελευταία αξιολόγηση.
Η Fitch προβλέπει τώρα έλλειμμα γενικής κυβέρνησης στο 6,5% του ΑΕΠ το 2023 και 6,9% του ΑΕΠ το 2024, από 5,5% το 2022.
Τα συνολικά πλεονάσματα των πολιτειών και των τοπικών κυβερνήσεων το 2021-22 έχουν αρχίσει να μετατρέπονται σε ελλείμματα, γεγονός που εξηγεί μέρος της αναμενόμενης επιδείνωσης της γενικής κυβέρνησης.
Η αυξανόμενη επιβάρυνση από τόκους και οι αυξανόμενες δαπάνες για δικαιώματα κατά την επόμενη δεκαετία θα διατηρήσουν τα ελλείμματα σε επίπεδα άνω του 7% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο.
Μεταξύ του 2023 και του 2033 το βασικό σενάριο του Μαΐου 2023 του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου των ΗΠΑ (CBO) περιλαμβάνει αύξηση των δαπανών για τόκους, υγειονομική περίθαλψη και κοινωνική ασφάλιση κατά 2,2 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, η οποία συνδέεται με τα δημογραφικά στοιχεία, την αυξανόμενη επιβάρυνση από τόκους και το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης.
Προκλήσεις διακυβέρνησης
Η διακυβέρνηση αποτελεί αδυναμία σε σχέση με άλλες χώρες που έχουν αξιολογηθεί με “ΑΑΑ” και η μελλοντική κατεύθυνση της αξιολόγησης είναι ευαίσθητη στην κατεύθυνση που θα πάρει.
Οι αμφισβητούμενες προεδρικές εκλογές του 2020, το μπρα ντε φερ σχετικά με το όριο του χρέους για την προώθηση πολιτικών προγραμμάτων και η αποτυχία επίτευξης συναίνεσης σχετικά με τις δημοσιονομικές προκλήσεις της χώρας αποτελούν πρόσφατα σημάδια της επιδείνωσης της διακυβέρνησης.
Επιπλέον, η απουσία ενός μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού πλαισίου και μια πολύπλοκη διαδικασία κατάρτισης του προϋπολογισμού συνέβαλαν στην αποτυχία να αντιστραφούν οι διαδοχικές αυξήσεις του χρέους που προκλήθηκαν από οικονομικά σοκ και άλλες δημοσιονομικές προσαρμογές.
Ο πολιτικός κομματισμός έχει επιφέρει επανειλημμένες προκλήσεις όσον αφορά το όριο του χρέους και έχει οδηγήσει σε επεισόδια παραλίγο χρεοκοπίας που θα μπορούσαν να διαβρώσουν την εμπιστοσύνη στην ικανότητα αποπληρωμής της κυβέρνησης.
Υψηλή και αυξανόμενη επιβάρυνση του δημόσιου χρέους
Το χρέος της γενικής κυβέρνησης μειώθηκε στο 112,5% του ΑΕΠ στο τέλος του 2022 (σε σύγκριση με 36,1% για τη διάμεση τιμή “ΑΑΑ”), μειωμένο από το μέγιστο επίπεδο της πανδημίας του 2020, το 122,3%.
Ωστόσο, ο δείκτης παραμένει πάνω από 12 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τα προ της πανδημίας επίπεδα το 2019.
Η Fitch προβλέπει ότι το χρέος θα αυξηθεί στο 117% μέχρι το τέλος του 2024.
Η δυναμική του χρέους σύμφωνα με τις βασικές παραδοχές του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO) προβλέπει ότι ο λόγος του ομοσπονδιακού χρέους που κατέχει το δημόσιο προς το ΑΕΠ θα προσεγγίσει το 119% εντός μιας δεκαετίας υπό την τρέχουσα πολιτική, μια αύξηση άνω των 20 ποσοστιαίων μονάδων.
Τα επιτόκια έχουν αυξηθεί σημαντικά το τελευταίο έτος με την απόδοση του 10ετούς κρατικού ομολόγου να προσεγγίζει το 3,7% (έναντι 2,8% πριν από ένα χρόνο).
Το μέγεθος της οικονομίας της χώρας, το υψηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ και το δυναμικό επιχειρηματικό περιβάλλον στηρίζουν όμως τις αξιολογήσεις των ΗΠΑ.
Το δολάριο ΗΠΑ είναι το κατεξοχήν αποθεματικό νόμισμα στον κόσμο, γεγονός που παρέχει στην κυβέρνηση εξαιρετική ευελιξία χρηματοδότησης.
