Του Κώστα Λαλιώτη
Στην Πολιτική και για την Πολιτική οι «επαγγελματίες επικοινωνιολόγοι και δημοσκόποι» οφείλουν πάντα και πρωταρχικά να ανακαλύψουν και να νοιώσουν το «γενετικό κώδικα» το DNA ενός πολιτικού σχηματισμού. Οφείλουν να ρίχνουν φως κυρίως στο «branding» με τις σημειολογικές και συμβολικές του αναφορές και μετά να ασχοληθούν με το «rebranding».
Ας μιλήσουμε πρώτα και κύρια για το «branding» και έπειτα δευτερογενώς για το «rebranding». Άλλωστε αν δεν υπάρχει «branding» με ισχυρό γενετικό υλικό, κάθε φιλολογία και κάθε προσπάθεια για «rebranding» είναι μία ματαιοπονία.
- Ας αναλύσουμε, λοιπόν, με τους κώδικες της Επικοινωνίας το ΠΑΣΟΚ ως «Φαινόμενο» με το όνομά του, τα σύμβολά του, το χρώμα του, τον αριθμητικό του συμβολισμό, τα διαχρονικά μηνύματά του με τις συναρτημένες μουσικές τους.
τους.
2. Στη Μεταπολίτευση του 1974 υπήρχε ένα θεμελιακό ερώτημα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου θα δημιουργούσε έναν νέο πολιτικό σχηματισμό, ως φυσική προέκταση της θετικής μετεξέλιξης, της δυναμικής ωρίμανσης, και της ριζοσπαστικής προοπτικής της Κεντροαριστεράς, ή θα συνέχιζε την παράδοση της Ένωσης Κέντρου; Αυτό βεβαίως το ερώτημα είχε απαντηθεί από το 1967 έως το 1974. Δεν μπορούσε να ξανατεθεί το 1974. Ήταν δεδομένη η επιλογή ο Ανδρέας ως χαρισματικός Ηγέτης να αναλάβει μία ιστορική πρωτοβουλία, να δημιουργήσει ένα νέο πολιτικό σχηματισμό, που θα έδινε μια σύγχρονη έκφραση, έναν ιδεολογικό και πολιτικό ριζοσπαστισμό στη Δημοκρατική – Προοδευτική Παράταξη, στην ευρύτατη Κεντρο-Αριστερά (….και όχι Κεντρο-Αντι-Αριστερά….), στη σύγχρονη αμφισβητησιακή Νέα Αριστερά, στον Ευρωπαϊκό Δημοκρατικό Σοσιαλισμό και Ουμανισμό. Αυτό και συνέβη.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, το ΠΑΣΟΚ με την Ιδρυτική του Διακήρυξη στις 3 του Σεπτέμβρη το 1974, προέκυψε με όρους αυτο-οργάνωσης ως ένας λαογέννητος πολιτικός φορέας.
3. Ας περάσουμε τώρα από την Πολιτική στην Επικοινωνία.
• Η ίδρυση του ΠΑΣΟΚ ήταν μία πολιτική αναγκαιότητα, ένα ιστορικό αποτύπωμα. Στην Ελλάδα τότε δεν υπήρχαν «επικοινωνιολόγοι», «ειδικοί σύμβουλοι», «δημοσκόποι», «σύγχρονες μέθοδοι» και «τεχνητά συμπληρωματικά μέσα» για να είναι ή να παριστάνουν τους πλοηγούς των Ηγετών και τους ιδιότυπους καθοδηγητές των Κομμάτων.
• Ευτυχώς τότε υπήρχε μόνο η πολιτική διορατικότητα, η αφυπνισμένη σκέψη, η πίστη, η φαντασία και η διαίσθηση του Ιδρυτή Ανδρέα Παπανδρέου, και της Ιδρυτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ, μια «χούφτα» άνθρωποι, όπου ο καθένας είχε τη δική του διαδρομή, τις δικές του αναφορές και τη δική του δημιουργική συμβολή.
«Εν αρχή» είναι ο λόγος, η διακήρυξη, οι αρχές, οι θέσεις σου. Όμως για να προχωρήσεις θέλεις ένα Όνομα, που να προσδιορίζει μία ταυτότητα στις ιδέες σου, στον λόγο σου, στο πρόγραμμα σου, στις επαγγελίες σου και στην προοπτική σου.
• Το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα είναι το Όνομα μας.
Οι Λέξεις έχουν τη δική τους σημασία, έχουν τη δική τους διαχρονική δυναμική, έχουν τη δική τους ανεπανάληπτη σημειολογική και συμβολική εγγραφή.
• Δεν επιλέξαμε τη λέξη Πανελλαδικό, αλλά επιλέξαμε τη λέξη Πανελλήνιο, για να έχουμε τις αναφορές μας στον Ελληνισμό.
• Δώσαμε σαφέστατη και μονοσήμαντη αναφορά στη λέξη Σοσιαλιστικό γιατί θέλαμε να εγγράψουμε μία υποθήκη για το μέλλον σε αντιστοιχία με τα ομόλογα Κόμματα στις χώρες της Ευρώπης και τα προοδευτικά Κόμματα στον Κόσμο.
• Δεν υιοθετήσαμε τη λέξη Κόμμα, αλλά υιοθετήσαμε τη λέξη Κίνημα.
Γιατί θέλαμε να δώσουμε τη δυναμική εξέλιξη ενός ανοιχτού και ελπιδοφόρου ρεύματος που στηρίχτηκε στην αυτο-οργάνωση Λαϊκών Δυνάμεων, γιατί εμείς καλέσαμε τους Πολίτες να αυτό-οργανωθούν σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, σε κάθε χωριό, πόλη και συνοικία, σε κάθε Περιφέρεια και σε κάθε Νομό, σε κάθε κοινωνικό χώρο. Η αυτό-οργάνωση αποτελούσε μια ριζική τομή, μια πολιτική καινοτομία, στα μέχρι τότε οργανωτικά πρότυπα, αποτελούσε μία ριζική διάκριση ανάμεσα σε ένα Πολιτικό Κόμμα και σε ένα Πολιτικό Κίνημα.
Το ΠΑΣΟΚ από την ίδρυσή του φιλοδοξούσε βήμα – βήμα να ενώσει, να διευρύνει και να δώσει μία νέα σύγχρονη ριζοσπαστική ταυτότητα στην Κεντρο-Αριστερά. Να αντιπαρατεθεί και να συγκρουστεί ιδεολογικά – πολιτικά και προγραμματικά με τη Δεξιά και τη Συντήρηση. Να οριοθετηθεί ιδεολογικά, πολιτικά και προγραμματικά με την Παραδοσιακή Αριστερά. Να αναδειχθεί ως ο ιστορικά αντίπαλος της Νέας Δημοκρατίας με ένα ισχυρό και ανανεωμένο ρεύμα κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας, με μια αναγεννητική και εναλλακτική πρόταση εξουσίας.
4. Έπρεπε να επιλέξουμε, εκτός από το «Όνομά μας», τα «Σύμβολά μας».
Υπήρξε σε εκείνη τη συγκυρία, ένας ζωηρός, γόνιμος και εποικοδομητικός διάλογος, αν και ορισμένες φορές έπαιρνε τη μορφή μιας άγονης και αφοριστικής αντιπαράθεσης. Κατατέθηκαν πολλές εναλλακτικές προτάσεις.
• Υπήρξε μια πρόταση για το σύμβολο που είχαν τα περισσότερα Σοσιαλιστικά και Εργατικά Κόμματα στις χώρες της Ευρώπης. Ήταν το «Τριαντάφυλλο με τη γροθιά». Μετά από διάλογο το απορρίψαμε.
• Υπήρξε μια άλλη πρόταση, όπου η κεντρική αναφορά της ήταν οι νέοι άνθρωποι με αυτονόητη παραπομπή στην Παιδεία, τον Πολιτισμό και στο πνεύμα της εποχής. Έδινε μία υπόσταση, μία έμφαση στα πρόσωπα και στα μέσα, που σχετίζονται με την παιδεία, τον πολιτισμό και την εκπαίδευση. Η απεικόνιση ήταν πρόσωπα νέων μαζί με σύμβολα της εκπαίδευσης όπως το βιβλίο και ο διαβήτης.
• Υπήρξε μία άλλη πρόταση με εικαστική περιγραφή της Ελληνικής Σημαίας και του «Ουράνιου Τόξου».
• Υπήρξαν και άλλες εκδοχές με έμφαση στα πρόσωπα. Ένα παζλ με ανθρώπους που έδιναν υπόσταση στις κοινωνικές αναφορές μας. Μισθωτοί, Εργαζόμενοι, Αγρότες, Επιστήμονες, Μικρομεσαίοι, Γυναίκες, Νέοι, Συνταξιούχοι. Αυτό το κοινωνικό φάσμα που στήριξε το ΠΑΣΟΚ και έγινε πρόσωπο του ΠΑΣΟΚ, με κοινωνικό και πολιτικό προσδιορισμό στους μη προνομιούχους.
Αλλά και αυτό ήταν μια δύσκολη σύνθεση, και δεν μπορούσε να γίνει.
• Υπήρξαν και άλλες σκέψεις που είχαν σχέση με μια εικαστική καταγραφή της Ελληνικής σημαίας και του χάρτη της Ελλάδας με ένα αστέρι.
• Τελικά σωστά και απολύτως προβλεπτικά επιλέξαμε τον «Ήλιο». Γιατί αρχετυπικά και συμβολικά στην εξέλιξη του ανθρώπινου γένους και σε όλους τους Πολιτισμούς, είναι ένα σύμβολο αδιαμφισβήτητης αναφοράς και καθολικής αναγνώρισης.
Ο «Ήλιος» ως ένα αιώνιο σύμβολο είναι συνυφασμένο με το Φως και τη λάμψη, με την ακτινοβολία και την αέναη κίνηση. Ένα σύμβολο συνυφασμένο με τη ζωή, τον άνθρωπο, τη φύση και την ατελείωτη ενέργεια.
Έτσι υιοθετήσαμε ένα ριζικά διαφορετικό σύμβολο, ένα νέο σύμβολο, που δεν είχε χρησιμοποιηθεί στην Πολιτική και δεν είχε συνταύτιση με άλλα Κόμματα.
• Θέλαμε να είμαστε ριζικά διαφορετικοί. Η επιλογή του Ήλιου ως σύμβολο σηματοδότησε μια μεγάλη υπέρβαση για να δημιουργηθεί το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα ως ένας νέος ελπιδοφόρος πολιτικός φορέας.
Τότε κατ’ αρχήν εικαστικά είχε αποδοθεί ως μία συνάρτηση με το σύμβολο της ΕΠΟΝ και τον Ήλιο της, που συμβόλιζε την πιο αγνή επαγγελία της Εθνικής Αντίστασης και της Εθνικής Δημοκρατικής Ανάτασης και Αναγέννησης.
Όμως μετά από διαδοχικές εικαστικές παραλλαγές, τελικά επιλέξαμε ως σήμα και ως σύμβολο τον «Ήλιο» με τις 9 ακτίνες, παραπέμποντας συνδυαστικά σε μια ζώσα ιστορική μνήμη με μια αδιαμφισβήτητη πρόσθετη και πρόσφατη θετική εγγραφή.
5. Υιοθετήσαμε το «Πράσινο χρώμα», ως το χρώμα της Ελπίδας, σε μια ριζική αντίστιξη ανάμεσα στο μπλε της Δεξιάς και το κόκκινο της Παραδοσιακής Αριστεράς.
Βέβαια, για το χρώμα υπήρξαν ορισμένες ενστάσεις, ως προς τη «φαινομενική» αναντιστοιχία ανάμεσα στις πορτοκαλί και τις πράσινες αποχρώσεις. Όμως μέσα από τη συμβολική συσχέτιση με τον Ήλιο της ΕΠΟΝ, ξεπεράστηκαν αμέσως οι όποιες αμφιβολίες.
• Τέλος, τα συστατικά σύμβολα και τα εμβληματικά μηνύματα του ΠΑΣΟΚ έχουν «ηχόχρωμα». Είναι αλληλένδετα και σηματοδοτημένα με τη Μουσική και τα Τραγούδια κορυφαίων Συνθετών και Ποιητών Ελλήνων και Ξένων.
6. Έχει ιδιαίτερη σημασία και αξία ο χρονικός συμβολισμός της γέννησης, της ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ στις 3 του Σεπτέμβρη του 1974.
Μια ημερομηνία με ιστορικές συσχετίσεις και με πολιτικούς συνειρμούς.
Μια ημερομηνία που παραπέμπει στην εξέγερση, στην επανάσταση του 1843, που επέβαλλε στον Βασιλιά Όθωνα την αναγκαιότητα του Δημοκρατικού Συντάγματος και τη μετάβαση της Ελληνικής Πολιτείας μέσα από αγώνες του Ελληνικού Λαού από την απόλυτη Μοναρχία προς τη Συνταγματική Δημοκρατία.
• Συναφής με τη γενέθλια μέρα του ΠΑΣΟΚ είναι και τα «οδόσημα» της έδρας μας, που ταυτίζονται συμβολικά με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον Χαρίλαο Τρικούπη. Η πρώτη έδρα μας ήταν Πανεπιστημίου – Ελευθερίου Βενιζέλου 57 και η διαχρονική μας έδρα είναι Χαριλάου Τρικούπη 50.
• Βεβαίως αν κάποιος μυηθεί στην Πυθαγόρεια φιλοσοφική θεώρηση και στην «αριθμο-σοφία» μπορεί να ανακαλύψει τους πρωταρχικούς συμβολισμούς του αριθμού 3 με την αρμονία και τη συμμετρία. Αναμφίβολα ο αριθμός 3 αποτελεί τη λυδία λίθο του ιδρυτικού μας μύθου και της ιδρυτικής αλήθειας του ΠΑΣΟΚ.
Η γενέθλια ημέρα μας είναι τρίτη (3) στην αριθμητική σειρά του Σεπτέμβρη, δηλαδή του ένατου μήνα ως πολλαπλάσιου του 3 (3χ3=9), του έτους 1974 που το άθροισμά του (1+9+7+4=21=2+1=3) παραπέμπει και πάλι στο 3.
• Το όνομά μας έχει 3 Λέξεις, Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα.
• Ο Ήλιος ως σύμβολό μας έχει 9 ακτίνες (3χ3=9).
• Η ταυτοσημία του ΠΑΣΟΚ ως Κίνημα Αλλαγής παραπέμπει πάλι σε δύο Λέξεις, που και αυτές είναι 3σύλλαβες.
Το Πυθαγόρειο αριθμολογικό – φιλοσοφικό αποτύπωμα στο DNA του ΠΑΣΟΚ είναι ένα στοχαστικό και συναρπαστικό παίγνιο. Είναι μια πρόκληση για τους «Επικοινωνιολόγους» να ανακαλύψουν τα κρυφά νοήματα των λέξεων αλλά και των αριθμών, όπως και των άπειρων συνδυασμών τους.
Β. Το ισχυρό DNA του ΠΑΣΟΚ και το «Ιερό ΤΟΤΕΜ»
7. Είπαμε για τους συμβολισμούς και τώρα τι άλλο;
Το όνομά μας και τα σύμβολα μας, τα χρώματα και οι μουσικές μας, οι ιδέες και οι πολιτικές μας, οι αξίες, οι αρχές και οι Διακηρύξεις μας, τα «έργα και οι ημέρες μας», οι λέξεις και τα βασικά πολιτικά μας μηνύματα, έχουν μία διαχρονική αξία, έχουν ένα ξεχωριστό νόημα. Αποτελούν μία αδιαπραγμάτευτη παρακαταθήκη. Είναι το γενετικό μας υλικό, είναι το DNA μας.
• Όταν διαθέτεις αυτό το DNA, αυτό το «BRAND», δεν χρειάζεσαι «rebranding» και νέα λογότυπα. Προβάλλει όμως ως ζωτική ανάγκη μια γνήσια συσχέτιση, ένας γόνιμος δημιουργικός διάλογος, μία γόνιμη συνάφεια ανάμεσα σε διαφορετικές Γενιές για να δημιουργήσεις μία άρρηκτη κυτταρική, συνειρμική και συναισθηματική σχέση ανάμεσα στη «μνήμη του Παρελθόντος» και τη «μνήμη του Μέλλοντος».
Ας μην ξεχνάμε ποτέ ότι η μνήμη στην οποιαδήποτε εγγραφή της έχει άρρηκτη σχέση με την αλήθεια. Η αλήθεια ως λέξη σημαίνει άρνηση της λήθης.
• Ορισμένοι απορούν και άλλοι «δυσανασχετούν» πως και γιατί οι νέες Γενιές ανακαλύπτουν το ΠΑΣΟΚ, αν και δεν έχουν τις προσλαμβάνουσες παραστάσεις και βιώματα από την 50χρονη διαδρομή του. Η εξήγηση είναι απλή. Τις έχουν μέσα από τις αφηγήσεις των προηγούμενων Γενιών, μέσα από τις ιστορικές αναγνώσεις τους, μέσα από τις ζωντανές παραδόσεις της οικογένειάς τους. Τις έχουν μέσα από την αίσθηση μιας αλληλουχίας Προσώπων και γεγονότων, δεδομένων και καταστάσεων μιας 50χρονης ιστορικής εξέλιξης της Ελλάδας και της Κοινωνίας μας, της οικονομίας και των θεσμών μας, των οικογενειών μας και της ζωής μας.
• Το ΠΑΣΟΚ ως ιστορικό ιδεολογικό, πολιτικό, προγραμματικό, κοινωνικό ρεύμα έρχεται από πολύ μακριά και οφείλει να πάει ακόμα πιο μακριά μέσα από τη διαδοχή του χρόνου και την αλληλοτροφοδότηση των Γενιών. Οι νέες Γενιές αρχίζουν να ανακαλύπτουν και να εξοικειώνονται με το DNA του ΠΑΣΟΚ, με τον αξιακό, ιδεολογικό και προγραμματικό «γενετικό του κώδικα».
Αν καταλάβει κανείς ότι αξίζει να είναι περήφανος για το όνομά του, τις ιδέες και τα σύμβολά του, με την ανεπανάληπτη ιστορική, συναισθηματική, ψυχική και πολιτική φόρτισή τους, τότε γυρίζει σε αυτά.
Στην Πολιτική δεν χρειάζονται πειραματισμοί με το DNA ενός Κινήματος. Οι απόπειρες για πολιτικούς μεταμορφισμούς είναι αδιέξοδες, ατελέσφορες και μάταιες.
Το γενετικό σου κώδικα, το γονίδιο σου, όταν προσπαθείς να το μεταλλάξεις σε εκδικείται είτε με το θάνατό σου, είτε με την τερατογέννεσή σου.
• Επίσης ας μην ξεχνάμε ότι στη μακρά περίοδο της Μεταπολίτευσης δημιουργήθηκαν από επίδοξους, φιλόδοξους και ματαιόδοξους Αρχηγούς πολλά Κόμματα, με μηδαμινή απήχηση. Ορισμένα αν και είχαν μία υπαρκτή αξιοσημείωτη αλλά μικρή εκλογική επίδοση, δεν άντεξαν στο χρόνο. Είχαν ημερομηνία λήξης και έσβησαν σαν «διάττοντες αστέρες».
8. Σε όλες τις χώρες οι Εθνικές, Πολιτικές και Κοινωνικές εξελίξεις έχουν τους ιστορικούς τους κύκλους, οι εποχές αλλάζουν, οι άνθρωποι αλλάζουν, τα πολιτικά υποκείμενα μετασχηματίζονται και ανανεώνονται.
Aς μην ξεχνάμε ότι οι νέοι άνθρωποι, αρχίζουν και αναζητούν, το αυθεντικό. Επιθυμούν την επανασύνδεσή τους με το αυθεντικό και τις αλήθειές του, όχι μόνο με όρους νοσταλγίας για το πριν αλλά με τις απαιτήσεις στο τώρα και τις προσδοκίες για το μετά. Γιατί το πριν, το τώρα και το μετά στη ροή του χρόνου συνυπάρχουν διαλεκτικά και οργανικά.
• Την αδιάκοπη ροή του χρόνου την περιγράφει παραστατικά και γλαφυρά ο μέγιστος Ποιητής, Τ.Σ. ΕΛΙΟΤ με τους εξής στίχους :
(α.) «……Ο παρών χρόνος και ο παρελθών χρόνος
είναι ίσως και οι δύο παρόντες στον μέλλοντα χρόνο
και ο μέλλων χρόνος να περιέχεται στον παρελθόντα χρόνο……».
(β.) «……Ο παρελθών χρόνος και ο μέλλων χρόνος
ό,τι θα μπορούσε να είχε συμβεί και ό,τι συνέβη
δείχνουν σ’ ένα τέλος, που είναι πάντοτε παρόν…..».
(γ.) «….Βήματα αντηχούν στη μνήμη
στο μονοπάτι που δεν πήραμε
προς την πόρτα που ποτέ δεν ανοίξαμε
του κήπου με τις τριανταφυλλιές.
Οι λέξεις μου αντηχούν επομένως, στο μυαλό σου…..».
• Το ΠΑΣΟΚ στην ιστορική διαδρομή του έχει δημιουργήσει το δικό του πολιτικό γονιδίωμα και χρωμόσωμα. Αυτό το DNA με το συνακόλουθο «brand» δεν μπορεί να το ακυρώσει κανείς, δεν μπορεί να το σβήσει κανείς γιατί τροφοδοτεί υπαρκτές αλήθειες, γιατί ξαναζωντανεύει ιδρυτικούς και λυτρωτικούς «μύθους», γιατί ανατροφοδοτεί βιώματα, αγώνες, αγωνίες και ελπίδες ανθρώπων.
• Είναι σίγουρο ότι οι νέες γενιές στην αέναη αναζήτησή τους πάντα θα αξιολογούν θετικά το αυθεντικό, με τη δύναμη, την έλξη και την αίγλη της γνησιότητας και θα απορρίπτουν τις κάλπικες μιμήσεις και τις ψευδεπίγραφες απομιμήσεις.
Το ίδιο συμβαίνει με την τζαζ, το ίδιο με το ροκ, το ίδιο με την κλασική μουσική. Το ίδιο έχει συμβεί με το Ρεμπέτικο, το ίδιο με το Λαϊκό τραγούδι, το ίδιο με το Δημοτικό τραγούδι, με τη Βυζαντινή Μουσική, με τις αναφορές στις ρίζες μας. Το ίδιο συμβαίνει σε όλα τα Κινήματα στην Τέχνη, στην Ποίηση, στη Λογοτεχνία, στο Θέατρο, στον Κινηματογράφο, στην Επιστήμη, παντού. Το ίδιο συμβαίνει και στην Πολιτική και στη Ζωή.
• Όπως στη ζωή και στον Πολιτισμό, έτσι και στην Πολιτική και την Ιστορία τα «αυθεντικά» και τα «Τοτεμικά» ρεύματα μπορεί να χάσουν πρόσκαιρα την αίγλη τους ή τη δυναμική τους, αλλά ποτέ δεν πεθαίνουν. Έχουν μέσα τους μια γενετική δύναμη και πάντα αναγεννιούνται, πάντα επιστρέφουν και κυριαρχούν. Σε αυτή την αλήθεια ενυπάρχει το μυστικό της ολικής επαναφοράς τους και της διαχρονίας τους.
• Για όσους επιθυμούν να καταλάβουν και να εξηγήσουν τόσο τον Ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ Ανδρέα Παπανδρέου ως «Φαινόμενο» και ως «Ιερό ΤΟΤΕΜ» στην Πολιτική, όσο και το διαχρονικό ΠΑΣΟΚ ως «Φαινόμενο» και ως «Ιερό ΤΟΤΕΜ» στην Ελληνική Κοινωνία αξίζει να διαβάσουν τη διεισδυτική και βαθυστόχαστη ανάλυση του τρισμέγιστου Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα για το «ΝΤΟΥΕΝΤΕ».
Γ. Η ολική επαναφορά του ΠΑΣΟΚ
9. Το ΠΑΣΟΚ εκφράζει ένα ρεύμα διακριτό και διαχρονικό, που έρχεται και επανέρχεται γιατί ανατροφοδοτεί, συμπυκνώνει και συνθέτει δημιουργικά τη μνήμη του Παρελθόντος, τα προτάγματα του Παρόντος και τη μνήμη του Μέλλοντος.
• Η διαχρονική πορεία και εξέλιξη του ΠΑΣΟΚ ενδεικτικά είναι σηματοδοτημένη με την παρουσία, τη θητεία και τη συμβολή των διαδοχικών του Προέδρων, του Ιδρυτή Ανδρέα Παπανδρέου, του Κώστα Σημίτη, του Γιώργου Παπανδρέου, του Ευάγγελου Βενιζέλου, της αείμνηστης Φώφης Γεννηματά και του Νίκου Ανδρουλάκη.
Σε αυτά τα 49 χρόνια έχουμε 19 κρίσιμα ορόσημα, 19 έχουμε κρίσιμους σταθμούς της πορείας μας που σηματοδοτούνται από τα αποτελέσματα των εκλογών μετά τη Μεταπολίτευση.
Το ΠΑΣΟΚ το έλαβε 1974 13% , το 1977 25%.
Το 1981 48%, το 1985 46%.
Το 1989 δύο αναμετρήσεις, τον Ιούνιο 39,1% και το Νοέμβριο 40,5% και το 1990 τον Απρίλιο 38,7 περίπου.
Το 1993 47%, το 1996 41,5%
Το 2000 43,5%, το 2004 40,55%, το 2007 38,1%.
Το 2009 43,92%, το 2012 δύο αναμετρήσεις, τον Μάιο 13,18%, τον Ιούνιο 12,28%.
Το 2015 δύο αναμετρήσεις, τον Ιανουάριο 4,68%, τον Σεπτέμβριο 6,29%.
Το 2019 8,10% και το 2023 το Μάϊο 11,46%.
• Το 2009, μετά από μια μεγάλη Νίκη, το ΠΑΣΟΚ ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας μας. Μιας χώρας, που με βασική και κύρια ευθύνη της Νέας Δημοκρατίας, βρισκόταν στα πρόθυρα της οικονομικής χρεοκοπίας. Αυτή η αδιαμφισβήτητη χρεοκοπία με αποκλειστική ευθύνη της Νέας Δημοκρατίας κυοφόρησε και γέννησε τα Μνημόνια.
• Το ΠΑΣΟΚ με σθένος πρόταξε το εθνικό καθήκον να σωθεί η χώρα. Να βγει η Ελληνική κοινωνία από μια πρωτόγνωρη πολύμορφη κρίση, με όποιο πολιτικό και κομματικό κόστος. Δυστυχώς, για πολλά χρόνια, μέσα από λαθεμένους χειρισμούς και λαθεμένες επιλογές φέρει το «στίγμα» του Μνημονίου με έναν έντονο αρνητισμό.
• Αντίθετα η Νέα Δημοκρατία την περίοδο 2007 – 2009 και ως Κυβέρνηση και ως Κόμμα περιέφερε το ψέμα της «θωρακισμένης» οικονομίας και της συγκάλυψης της χρεοκοπίας (περίοδος Κώστα Καραμανλή). Μετά το 2010 ως το 2012 περιέφερε το «αγανακτισμένο» πρόγραμμά της «στο Ζάππειο Ι» και «Ζάππειο ΙΙ», που θα ακύρωνε το 1ο Μνημόνιο (περίοδος Αντώνη Σαμαρά). Όμως η Νέα Δημοκρατία υπέγραψε και υλοποίησε το 2ο Μνημόνιο αλλά το 2012 έριξε την «Κυβέρνηση Παπαδήμου». Προκάλεσε τυχοδιωκτικά δύο αλλεπάλληλες εκλογές για να γίνει μονοκομματική Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και για να ομολογήσει μπροστά στην Άγκελα Μέρκελ ο Αντώνης Σαμαράς ως Πρωθυπουργός την αλησμόνητη φράση «…. Ουδείς αναμάρτητος….».
• Την ίδια εποχή αλλά και μετά ο ΣΥΡΙΖΑ περιέφερε το «αγανακτισμένο» πρόγραμμά του «Θεσσαλονίκη» με τις επικίνδυνες «αυταπάτες» του, που θα ακύρωνε τα Μνημόνια «με ένα Νόμο και ένα άρθρο». Όμως μετά το 2015, η Κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα ως «πρώτη φορά Αριστερά» με τον Ακροδεξιό Πάνο Καμμένο αγκαλιά και μετά από τις επικίνδυνες ακροβασίες ενός ακατανόητου Δημοψηφίσματος, έφερε και εφάρμοσε το επαχθέστατο 3ο Μνημόνιο.
• Είναι σαφές ότι το ΠΑΣΟΚ, ανεξάρτητα από τις αδυναμίες και τα λάθη του, έσωσε τη χώρα από τη χρεοκοπία και κράτησε την κοινωνία όρθια, αλλά με δυσβάστακτο κόστος και θυσίες για τους Πολίτες. Σίγουρα με τα Μνημόνια συμπιέστηκε, λοιδορήθηκε, στιγματίστηκε. Έγιναν πολλαπλές προσπάθειες και από τη Νέα Δημοκρατία, από το ΣΥΡΙΖΑ και άλλους κύκλους να διαγραφεί από τον πολιτικό χάρτη και να ακυρωθεί ιστορικά.
Σε εκείνη την πολυτάραχη εθνικά, πολιτικά και οικονομικά εκρηκτική περίοδο, το ΠΑΣΟΚ πλήρωσε βαρύτατα ένα δυσανάλογο τίμημα, όπως και οι δύο Πρόεδροί του, ο Γιώργος Παπανδρέου και ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Όμως ο στιγματισμός και η απαξίωσή τους βρίσκονται σε πλήρη αναντιστοιχία με τη συμβολή τους να αποτραπεί μία ολοκληρωτική καταστροφική χρεοκοπία.
10. Το 2012 και κυρίως το 2015 το ΠΑΣΟΚ συρρικνώθηκε θεαματικά. Ηττήθηκε πολιτικά και εκλογικά με πρωτόφαντο και συντριπτικό τρόπο.
Το 2015 το ΠΑΣΟΚ έφτασε στα όρια του αφανισμού του. Όμως πάντα κάθε Πολιτικός σχηματισμός οφείλει να προχωράει σε μία σοβαρή και αξιόπιστη αυτοκριτική, με προσδιορισμό στα λάθη του και τις ευθύνες του και τη συνάρτησή τους με αποφάσεις και πρόσωπα.
Το ΠΑΣΟΚ μέσα σε συνθήκες κρίσης, αμφισβήτησης και απαξίωσης προσπάθησε και βρήκε πάλι το βηματισμό του. Έκανε αυτοκριτική για τα λάθη του. Προχώρησε σε ουσιαστικές τομές και ριζικές αλλαγές. Αποφάσισε να προχωρήσει μπροστά με ευθύνη, τόλμη και ανανέωση.
• Κάτω από αντίξοες συνθήκες μαζί με την αείμνηστη Φώφη Γεννηματά δώσαμε με σταθερά βήματα την δύσκολη μάχη της ύπαρξης και της προοπτικής, τη μάχη του Τρίτου Κόμματος, του Τρίτου Πόλου.
Με το Νίκο Ανδρουλάκη μέσα σε ευνοϊκότερες συνθήκες, με συντεταγμένη και δημιουργική προσπάθεια διαμορφώνουμε προϋποθέσεις και δυνατότητες να κάνουμε μεγάλα βήματα και μεγάλα άλματα.
• Το ΠΑΣΟΚ στην εκλογική αναμέτρηση στις 21 Μαΐου του 2023, μέσα σε δύσκολες συνθήκες πολιτικής πόλωσης, τοξικού φανατισμού και ψευδεπίγραφων αλλά εκβιαστικών διλημμάτων, από τις ηγεσίες της Νέας Δημοκρατίας και του ΣΥΡΙΖΑ, έδωσε μία σκληρή μάχη. Στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία γιατί ξεφύγαμε από τις συμπληγάδες ενός ιστορικά παράδοξου, πολιτικά ιδιότυπου και εκλογικά καχεκτικού Δικομματισμού, που είχαν επιβάλλει για μια 10ετία η Νέα Δημοκρατία και ο ΣΥΡΙΖΑ.
• Το εκλογικό αποτέλεσμα με τη νίκη της Νέας Δημοκρατίας και τη διαφαινόμενη αυτοδυναμία της, με την εκλογική συντριβή και την πολιτικο-στρατηγική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ, η άνοδος του ΚΚΕ, όπως και οι διεργασίες των μικρότερων Κομμάτων στο χώρο της Ριζοσπαστικής Αριστεράς και στο χώρο της Δεξιάς και Ακροδεξιάς, έχουν δημιουργήσει ένα νέο σκηνικό, πολύ ρευστό, ιδιόμορφο και σύνθετο.
(Μετά τις εκλογές του Ιουνίου μία εκτεταμένη ανάλυση των αποτελεσμάτων και του νέου σκηνικού είναι αναγκαία και επιβεβλημένη).
• Το ποσοστό του ΠΑΣΟΚ (11,5%) ισοδυναμεί με μια δυναμική ώθηση, με ένα σαφές και ζωτικής σημασίας άλμα για την ύπαρξή μας, την προοπτική μας και τη στρατηγική μας. Ισοδυναμεί με μια μεγάλη υπέρβαση.
Για την ανάδειξή μας σε έναν ΑΛΛΟ Αυτόνομο ΠΟΛΟ πολιτικής και προγραμματικής αναφοράς.
Για την ανάδειξή μας σε έναν ΑΛΛΟ ΠΟΛΟ αξιόπιστης και μαχόμενης Αντιπολίτευσης με επιχειρήματα και προτάσεις, με πειστικές παρεμβάσεις και πρωτοβουλίες μέσα στη Βουλή και μέσα στην Κοινωνία.
Για την ανάδειξή μας σε έναν ΑΛΛΟ ΠΟΛΟ δυνητικής αλλαγής των συσχετισμών και δυνητικής εναλλακτικής διακυβέρνησης με αντίστιξη, με αντιπαράθεση και σύγκρουση με τη Νέα Δημοκρατία του Κυριάκου Μητσοτάκη, με τις πολιτικές που εκφράζει, με τα συμφέροντα που εκπροσωπεί και πιστά υπηρετεί.
• Αυτή η «Μεγάλη Υπέρβαση» βάζει οριστικό τέλος στις θεωρίες, που ήθελαν το ΠΑΣΟΚ και το Κίνημα Αλλαγής ένα ασπόνδυλο συμπλήρωμα, ένα βολικό Κυβερνητικό Εταίρο, που θα μετατρέπεται σε δεκανίκι και ουρά είτε της Νέας Δημοκρατίας είτε του ΣΥΡΙΖΑ.
Η «Μεγάλη Υπέρβαση» βάζει οριστικό τέλος στην «καλοσύνη των άλλων», που με τις Mediaκες σειρήνες τους καταδίκαζαν το ΠΑΣΟΚ και το Κίνημα Αλλαγής στο ρόλο του κομπάρσου, στο ρόλο του «χρήσιμου ηλίθιου», στο ρόλο του «ιδανικού αυτόχειρα».
11. Το ΠΑΣΟΚ στις 25 Ιουνίου δίνει μία κρίσιμη μάχη με αυτοπεποίθηση, με αισιοδοξία, με στόχο να επαναλάβει τη δυναμική του ώθηση με μια ακόμη νίκη του.
Σε κάθε περίπτωση μέσα στους 12 επόμενους μήνες θα δοθούν κρίσιμες μάχες, τον Οκτώβριο του 2023, για τις Δημοτικές και Περιφερειακές Εκλογές και την άνοιξη του 2024 για τις Ευρωεκλογές.
Για το ΠΑΣΟΚ αυτές οι σημαντικές και κρίσιμες αναμετρήσεις αποτελούν εγερτήριες και θετικές προκλήσεις να κλιμακώσει τις προσπάθειές του με μεγάλα βήματα, με μακριά και μεγάλα άλματα, με νικηφόρες και ελπιδοφόρες προοπτικές.
• Το ΠΑΣΟΚ ως Κίνημα Αλλαγής μετά τη δυναμική ώθησή του κατοχυρώνει τη δεδομένη θέση του να αναδειχτεί στον αξιόπιστο Δημοκρατικό – Προοδευτικό Πόλο, στον Εναλλακτικό Πόλο, που συνδέεται άρρηκτα και αδιαπραγμάτευτα:
με την αυτοδύναμη στρατηγική του και την αυτόνομη πορεία του,
με τον αυτόνομο πολιτικό και προγραμματικό Λόγο του,
με τη Σύγχρονη Δημοκρατική – Προοδευτική ταυτότητά του,
με τον καταλυτικό και διακριτό πρωταγωνιστικό ρόλο του.
Αυτές οι παραδοχές προϋποθέτουν οριστικά, αμετάκλητα και αταλάντευτα σαφείς ιδεολογικές και πολιτικές οριοθετήσεις, σαφείς προγραμματικές θέσεις και αντιπαραθέσεις με βασικό και κύριο μέτωπο προς την Κυβέρνηση και το Κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, αλλά συνδυαστικά και με το ΣΥΡΙΖΑ και τα άλλα Πολιτικά Κόμματα.
12. Η σταδιακή ολική επαναφορά του ΠΑΣΟΚ έχει αρχίσει και κλιμακώνεται με τις σταθερές αναφορές του στην ανάπτυξη, στους δημοκρατικούς θεσμούς, στα δημοκρατικά δικαιώματα και τις ελευθερίες των Πολιτών, με τον καταλυτικό του ρόλο στην ανάδειξη της Ελλάδας σε μία σύγχρονη Δημοκρατική χώρα οργανικά ενταγμένη στο γίγνεσθαι της Ευρώπης, με την αδιαπραγμάτευτη πίστη του για την κατοχύρωση μιας ανοιχτής, ελεύθερης, σύγχρονης και δημοκρατικής Κοινωνίας.
• Το ΠΑΣΟΚ, το Κίνημα Αλλαγής και η Δημοκρατική Προοδευτική Παράταξη με αταλάντευτη αναφορά τους και συνταύτισή τους με την Κεντροαριστερά, τη Σοσιαλδημοκρατία και το Δημοκρατικό Σοσιαλισμό, οφείλουν να υπερασπιστούν με θάρρος και τόλμη την ιστορικό-πολιτική διαχρονική τους διαδρομή.
Να υπερασπιστούν τις ιδέες, τις αρχές και τις αξίες τους, τις προγραμματικές προτάσεις τους και τα «έργα και τις ημέρες» τους, με τις ανεξίτηλες δημοκρατικές κοινωνικές και οικονομικές κατακτήσεις, με τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις, με την κοινωνική δικαιοσύνη, με τη διαφάνεια και τους αναγκαίους εκσυγχρονισμούς, με τη βιώσιμη ανάπτυξη και την απασχόληση, με τα μεγάλα έργα, τις σύγχρονες υποδομές και την ποιότητα ζωής, με τα σύγχρονα Δίκτυα στην Παιδεία, στον Πολιτισμό και στο Περιβάλλον, με τις υποδομές και τα δίκτυα στο Κοινωνικό Κράτος, στην Υγεία, την Πρόνοια και την Εκπαίδευση.
• Η «Πυξίδα» ενός σύγχρονου Δημοκρατικού και Πατριωτικού Σοσιαλιστικού Κινήματος για την Ελλάδα και την Ευρώπη οφείλει να δείχνει πάντα την πορεία μας για μία Ελλάδα κυρίαρχη, ακέραιη και ασφαλή, για μία Ευρώπη δημοκρατική και αλληλέγγυα, για μία ανοιχτή Κοινωνία με ίσες ευκαιρίες και χωρίς διακρίσεις, με διαφάνεια και αξιοκρατία, για μία σύγχρονη κοινωνία με ελευθερίες, δικαιώματα και ευθύνες.
Η «Πυξίδα» ενός σύγχρονου Πατριωτικού – Δημοκρατικού – Σοσιαλιστικού Κινήματος οφείλει να δείχνει πάντα την πορεία μας για μία οικονομία ισχυρή, εξωστρεφή και ανταγωνιστική, για ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό Κράτος, με ισονομία και ισοπολιτεία προς όλους τους Πολίτες, για μια δημιουργική κοινωνία χωρίς ανισότητες με βιώσιμη και ισόρροπη ανάπτυξη, με σεβασμό στο περιβάλλον και στον πολιτισμό, για μια κοινωνία με δικαιοσύνη, με αλληλεγγύη, με ανθρώπινο πρόσωπο.
• Το ιδεολογικό και αξιακό, το πολιτικό, το προγραμματικό, το ιστορικό και δημιουργικό DNA του ΠΑΣΟΚ είναι συνυφασμένο με όλα αυτά.
Το DNA του ΠΑΣΟΚ ΕΙΝΑΙ ΕΔΩ,ΠΑΝΤΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΤΑ.
Η Αλλαγή προς το καλύτερο είναι Εδώ. Η Ελπίδα είναι και πάλι ΕΔΩ.
Από όλα αυτά τα κεκτημένα, από όλες αυτές τις επαγγελίες και τις εναλλακτικές προτάσεις μας, πηγάζει η αστείρευτη δύναμή μας και η προοπτική μας.
