Αναλυτικό κείμενο του Κώστα Λαλιώτη για το DNA του ΠΑΣΟΚ: το όνομα, τα σύμβολα, το πράσινο χρώμα, ο αριθμός 3, η ιστορική διαδρομή, οι εκλογικές μάχες και η «Μεγάλη Υπέρβαση» προς έναν αυτόνομο Δημοκρατικό–Προοδευτικό Πόλο
Σε αυτό το κείμενο–παρέμβαση, ο Κώστας Λαλιώτης ανατέμνει με οξυδέρκεια το «γενετικό κώδικα» του ΠΑΣΟΚ και αποδομεί τον μύθο ότι η παράταξη χρειάζεται «rebranding»: από τη γιγαντιαία συμβολική κληρονομιά του Ονόματος, του Πράσινου Ήλιου και του Χρώματος, έως τον Πυθαγόρειο συμβολισμό του αριθμού 3 που διατρέχει την ίδρυση της 3ης Σεπτεμβρίου 1974, ο Λαλιώτης προβάλλει την αυτο-οργάνωση και την ιδρυτική τόλμη του Ανδρέα Παπανδρέου ως θεμέλια μιας διαχρονικής ταυτότητας που δεν αντιγράφεται. Με αναφορές στο ιστορικό τόξο των εκλογικών οροσήμων, στην κρίσιμη περίοδο 2009–2015 και στις πολιτικές καμπές που στιγμάτισαν αλλά δεν λύγισαν την παράταξη, το κείμενο χαρτογραφεί την «Μεγάλη Υπέρβαση»: ένα αυτόνομο, αξιόπιστο Δημοκρατικό–Προοδευτικό Πόλο με πυξίδα τον πατριωτικό δημοκρατικό σοσιαλισμό, τη διαφάνεια, τη δικαιοσύνη και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Ο κεντρικός ισχυρισμός είναι καθαρός: όταν υπάρχει αυθεντικό brand, δεν χρειάζεσαι rebranding—χρειάζεσαι γέφυρες μεταξύ γενεών· γι’ αυτό και το μήνυμα επιστρέφει εμφατικά: «Το DNA του ΠΑΣΟΚ είναι εδώ, παντού και πάντα».
Γράφει ο Κώστας Λαλιώτης
Το άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στις 23/6/2023 (λίγες ημέρες πριν από μια καθοριστική εκλογική αναμέτρηση).
Το Όνομα, το Σύμβολο, το Χρώμα και ο Αριθμός 3
Στην Πολιτική και για την Πολιτική οι «επαγγελματίες επικοινωνιολόγοι και δημοσκόποι» οφείλουν πάντα και πρωταρχικά να ανακαλύψουν και να νοιώσουν το «γενετικό κώδικα» το DNA ενός πολιτικού σχηματισμού. Οφείλουν να ρίχνουν φως στο «branding» με τις σημειολογικές και συμβολικές του αναφορές και μετά να ασχοληθούν με το «rebranding».
Ας μιλήσουμε πρώτα και κύρια για το «branding» και έπειτα δευτερογενώς για το «rebranding». Άλλωστε αν δεν υπάρχει «branding» με ισχυρό γενετικό υλικό, κάθε φιλολογία και κάθε προσπάθεια για «rebranding» είναι ματαιοπονία.
Ας αναλύσουμε το ΠΑΣΟΚ ως «Φαινόμενο» με το όνομά του, τα σύμβολά του, το χρώμα του, τον αριθμητικό του συμβολισμό, τα διαχρονικά μηνύματά του με τις συναρτημένες μουσικές τους. (….Ζητώ συγγνώμη γιατί υιοθετώ δύο λέξεις του συρμού, αλλά το κάνω γιατί έχουν κυριαρχήσει στη Medio-σφαιρα και στο πολιτικό – επικοινωνιακό λεξιλόγιο….)
Στη Μεταπολίτευση του 1974 υπήρχε ένα θεμελιακό ερώτημα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου θα δημιουργούσε έναν νέο πολιτικό σχηματισμό ή θα συνέχιζε την παράδοση της Ένωσης Κέντρου; Αυτό βεβαίως το ερώτημα είχε απαντηθεί από το 1967 εως το 1974. Είχε προηγηθεί η ίδρυση του Π.Α.Κ. ως νέου και αυτόνομου Φορέα αντιδικτατορικής δράσης. Ήταν δεδομένη η επιλογή ο Ανδρέας ως χαρισματικός Ηγέτης να δημιουργήσει νέο πολιτικό σχηματισμό με ριζοσπαστική προοπτική για την Κεντροαριστερά, τη Νέα Αριστερά και τον Ευρωπαϊκό Δημοκρατικό Σοσιαλισμό.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, το ΠΑΣΟΚ με την Ιδρυτική Διακήρυξη στις 3 Σεπτεμβρίου 1974, προέκυψε ως λαογέννητος πολιτικός φορέας με όρους αυτο-οργάνωσης.
Ας περάσουμε τώρα από την Πολιτική στην Επικοινωνία.
Η ίδρυση του ΠΑΣΟΚ ήταν πολιτική αναγκαιότητα. Δεν υπήρχαν «επικοινωνιολόγοι» και «δημοσκόποι» για να καθοδηγούν Ηγέτες και Κόμματα. Υπήρχαν η διορατικότητα, η πίστη, η φαντασία και η διαίσθηση του Ανδρέα Παπανδρέου και μιας μικρής ιδρυτικής ομάδας.
«Εν αρχή» είναι ο Λόγος: Ιδρυτική Διακήρυξη, ιδέες, αρχές, θέσεις, προτάσεις. Χρειάζεται όμως και ένα Όνομα που να προσδιορίζει ταυτότητα.
Το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα είναι το Όνομά μας.
Οι λέξεις έχουν σημασία και σημειολογία: επιλέξαμε «Πανελλήνιο» (όχι Πανελλαδικό), «Σοσιαλιστικό» για ευρωπαϊκή αναφορά, και «Κίνημα» (όχι Κόμμα) για να εκφράσουμε αυτο-οργάνωση λαϊκών δυνάμεων σε όλη τη χώρα. Το ΠΑΣΟΚ στόχευε να ενώσει και να ανανεώσει την Κεντροαριστερά, να αντιπαρατεθεί στη Δεξιά και να οριοθετηθεί από την Παραδοσιακή Αριστερά.
Έπρεπε να επιλέξουμε και «Σύμβολα».
Υπήρξε διάλογος με πολλές προτάσεις: το «Τριαντάφυλλο με τη γροθιά» απορρίφθηκε, σκέψεις για σύμβολα νέων/παιδείας, για σημαία/ουράνιο τόξο, για κοινωνικό παζλ προσώπων κ.ά. Τελικά επιλέξαμε τον «Ήλιο»: αρχετυπικό, καθολικό σύμβολο φωτός, λάμψης και ενέργειας, ριζικά διαφορετικό στην Πολιτική.
Αρχικά υπήρξε συσχέτιση με τον Ήλιο της ΕΠΟΝ, όμως μετά από παραλλαγές καταλήξαμε στον Ήλιο με 9 ακτίνες. Υιοθετήσαμε το «Πράσινο» ως χρώμα της Ελπίδας, σε αντίστιξη με μπλε και κόκκινο.
Τα σύμβολα και τα μηνύματα του ΠΑΣΟΚ έχουν «ηχόχρωμα»: συνδέονται με Μουσική και Τραγούδια κορυφαίων δημιουργών.
Σημαντικός ο χρονικός συμβολισμός της ίδρυσης στις 3/9/1974: παραπέμπει στην επανάσταση του 1843 και τη μετάβαση στη Συνταγματική Δημοκρατία. Συμβολικές και οι έδρες: Πανεπιστημίου – Ελευθερίου Βενιζέλου 57, Χαριλάου Τρικούπη 50.
Πυθαγόρεια σημειολογία του «3»: τρίτη ημέρα, Σεπτέμβριος (9 = 3×3), 1974 (1+9+7+4=21→3), Όνομα 3 λέξεων, Ήλιος 9 ακτίνων, συνάφειες τρισύλλαβων εννοιών. Ο αριθμός 3 ως «λυδία λίθος» του ιδρυτικού μύθου.
Το ισχυρό DNA του ΠΑΣΟΚ και το «Ιερό ΤΟΤΕΜ».
Το όνομα, τα σύμβολα, τα χρώματα, οι μουσικές, οι ιδέες και οι Διακηρύξεις, τα «έργα και οι ημέρες» του ΠΑΣΟΚ αποτελούν αδιαπραγμάτευτη παρακαταθήκη. Όταν έχεις τέτοιο DNA/brand, δεν χρειάζεσαι «rebranding»· χρειάζεται γόνιμος διάλογος γενεών για να ενωθεί η μνήμη του παρελθόντος με τη μνήμη του μέλλοντος.
Η αλήθεια = άρνηση της λήθης.
Οι νέες γενιές ανακαλύπτουν το ΠΑΣΟΚ μέσα από αφηγήσεις, ιστορία και ζωντανές παραδόσεις. Η υπερηφάνεια για όνομα, ιδέες και σύμβολα οδηγεί στην επιστροφή στο αυθεντικό. Μεταλλάξεις στο DNA ενός Κινήματος τιμωρούνται: πολιτικός αφανισμός ή τερατογένεση.
Πολλά «νέα» κόμματα έσβησαν ως διάττοντες αστέρες. Οι κύκλοι αλλάζουν, τα αυθεντικά ρεύματα αντέχουν.
Οι νέοι αναζητούν το αυθεντικό. Το πριν–τώρα–μετά συνυπάρχουν διαλεκτικά.
Παράθεμα Τ.Σ. Έλιοτ (τηρούνται ακριβώς τα εισαγωγικά):
«……Ο παρών χρόνος και ο παρελθών χρόνος είναι ίσως και οι δύο παρόντες στον μέλλοντα χρόνο και ο μέλλων χρόνος να περιέχεται στον παρελθόντα χρόνος……».
«……Ο παρελθών χρόνος και ο μέλλων χρόνος ό,τι θα μπορούσε να είχε συμβεί και ό,τι συνέβη δείχνουν σ’ ένα τέλος, που είναι πάντοτε παρόν…..».
«….Βήματα αντηχούν στη μνήμη στο μονοπάτι που δεν πήραμε προς την πόρτα που ποτέ δεν ανοίξαμε του κήπου με τις τριανταφυλλιές. Οι λέξεις μου αντηχούν επομένως, στο μυαλό σου…..».
Το ΠΑΣΟΚ έχει πολιτικό «γονιδίωμα» που δεν σβήνεται: ανατροφοδοτεί αλήθειες, μύθους, βιώματα, αγώνες και ελπίδες. Οι νέες γενιές θα προτιμούν το αυθεντικό και θα απορρίπτουν απομιμήσεις.
Όπως στις τέχνες, έτσι και στην Πολιτική: τα «τοτεμικά» ρεύματα μπορεί να ατονήσουν πρόσκαιρα αλλά δεν πεθαίνουν—αναγεννώνται και επιστρέφουν.
Για κατανόηση του Ανδρέα Παπανδρέου και του ΠΑΣΟΚ ως «Φαινόμενα» και «Ιερά ΤΟΤΕΜ» αξίζει η ανάγνωση του Λόρκα για το «ΝΤΟΥΕΝΤΕ».
Η ολική επαναφορά του ΠΑΣΟΚ.
Το ΠΑΣΟΚ είναι διακριτό και διαχρονικό ρεύμα που συνθέτει μνήμη παρελθόντος–παρόντος–μέλλοντος. Πρόεδροι-ορόσημα: Ανδρέας Παπανδρέου, Κώστας Σημίτης, Γιώργος Παπανδρέου, Ευάγγελος Βενιζέλος, Φώφη Γεννηματά, Νίκος Ανδρουλάκης.
49 χρόνια – 19 κρίσιμα εκλογικά ορόσημα (ενδεικτικά ποσοστά):
1974: 13% · 1977: 25% · 1981: 48% · 1985: 46% · 1989: 39,1% & 40,5% · 1990: ~38,7% · 1993: 47% · 1996: 41,5% · 2000: 43,5% · 2004: 40,55% · 2007: 38,1% · 2009: 43,92% · 2012: 13,18% & 12,28% · 2015: 4,68% & 6,29% · 2019: 8,10% · 2023: 11,46%.
Το 2009 το ΠΑΣΟΚ ανέλαβε διακυβέρνηση για να αποτρέψει χρεοκοπία (ευθύνη ΝΔ). Τα Μνημόνια γεννήθηκαν από αυτή την πραγματικότητα. Το ΠΑΣΟΚ επέλεξε το εθνικό καθήκον με πολιτικό κόστος.
Η ΝΔ (2007–2009) μίλησε για «θωρακισμένη» οικονομία· μετά 2010 παρουσίασε «Ζάππειο Ι–ΙΙ», υπέγραψε και εφάρμοσε 2ο Μνημόνιο, έριξε την κυβέρνηση Παπαδήμου.
Ο ΣΥΡΙΖΑ με το «Πρόγραμμα Θεσσαλονίκης» υποσχέθηκε κατάργηση μνημονίων «με ένα νόμο», αλλά το 2015 έφερε το 3ο Μνημόνιο.
Συμπέρασμα: παρά αδυναμίες και λάθη, το ΠΑΣΟΚ έσωσε τη χώρα με βαρύ κοινωνικό κόστος και πολιτικό στιγματισμό. Απόπειρες διαγραφής του από τον χάρτη απέτυχαν.
Το 2015 άγγιξε τον αφανισμό· ακολούθησε αυτοκριτική, τομές και αλλαγές. Με τη Φώφη Γεννηματά δόθηκε η μάχη του Τρίτου Πόλου. Με τον Νίκο Ανδρουλάκη διαμορφώνονται προϋποθέσεις μεγάλων αλμάτων.
21 Μαΐου 2023: σε πόλωση και τοξικότητα, το ΠΑΣΟΚ απέδρασε από τον διπολισμό. Το 11,5% είναι δυναμική ώθηση και μεγάλη υπέρβαση:
— Αυτόνομος πόλος αναφοράς.
— Αξιόπιστη, μαχόμενη αντιπολίτευση με προτάσεις.
— Δυνητική εναλλακτική διακυβέρνηση απέναντι στη ΝΔ και σε αντιπαράθεση με ΣΥΡΙΖΑ όπου χρειάζεται.
Τέλος στις θεωρίες περί «δεκανικιού».
Η «Μεγάλη Υπέρβαση» ακυρώνει τον ρόλο του «χρήσιμου ηλίθιου» και του «ιδανικού αυτόχειρα». Στις 25 Ιουνίου δίνεται κρίσιμη μάχη για επανάληψη της ώθησης.
Οι επόμενοι 12 μήνες: Οκτώβριος 2023 (αυτοδιοικητικές), Άνοιξη 2024 (Ευρωεκλογές). Ευκαιρίες κλιμάκωσης.
Το ΠΑΣΟΚ/Κίνημα Αλλαγής κατοχυρώνει ρόλο Δημοκρατικού–Προοδευτικού Πόλου με:
— Αυτόνομη στρατηγική και πορεία
— Αυτόνομο πολιτικό/προγραμματικό λόγο
— Σύγχρονη ταυτότητα
— Καταλυτικό, πρωταγωνιστικό ρόλο
Αυτό προϋποθέτει σαφείς οριοθετήσεις και μέτωπα κυρίως προς ΝΔ, αλλά και προς ΣΥΡΙΖΑ και λοιπά κόμματα.
Η σταδιακή ολική επαναφορά εδράζεται σε ανάπτυξη, θεσμούς, δικαιώματα, στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό, και στην ανοιχτή, ελεύθερη, δημοκρατική κοινωνία.
Το ΠΑΣΟΚ, το Κίνημα Αλλαγής και η Δημοκρατική Προοδευτική Παράταξη (Κεντροαριστερά, Σοσιαλδημοκρατία, Δημοκρατικός Σοσιαλισμός) οφείλουν να υπερασπιστούν:
— Ιδέες, αρχές, αξίες
— Προγραμματικές προτάσεις
— Δημοκρατικές κατακτήσεις, θεσμικές μεταρρυθμίσεις
— Κοινωνικό κράτος, δικαιοσύνη, διαφάνεια, λογοδοσία
— Βιώσιμη ανάπτυξη, απασχόληση, έργα και υποδομές
— Δίκτυα Παιδείας–Πολιτισμού–Περιβάλλοντος, Υγείας–Πρόνοιας–Εκπαίδευσης
Η «Πυξίδα» του σύγχρονου Δημοκρατικού–Πατριωτικού Σοσιαλιστικού Κινήματος:
— Ελλάδα κυρίαρχη, ακέραιη, ασφαλής
— Ευρώπη δημοκρατική και αλληλέγγυα
— Ανοιχτή κοινωνία με ίσες ευκαιρίες, διαφάνεια, αξιοκρατία
— Ισχυρή, εξωστρεφής οικονομία και αποτελεσματικό κράτος
— Κοινωνία χωρίς ανισότητες, με σεβασμό στο περιβάλλον
— Δικαιοσύνη, αλληλεγγύη, ανθρώπινο πρόσωπο
Το ιδεολογικό–αξιακό, πολιτικό–προγραμματικό και ιστορικό DNA του ΠΑΣΟΚ είναι συνυφασμένο με τα παραπάνω.
Το DNA του ΠΑΣΟΚ ΕΙΝΑΙ ΕΔΩ, ΠΑΝΤΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΤΑ.
Η Αλλαγή προς το καλύτερο είναι εδώ. Η Ελπίδα είναι και πάλι ΕΔΩ.
Από αυτά τα κεκτημένα και τις προτάσεις πηγάζει η δύναμη και η προοπτική μας. Θέλω να απλά να μπολντάρεις τα βασικά σημεία
