Για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά θα πραγματοποιηθεί η πανευρωπαϊκή εκστρατεία για την υποστήριξη της καταπολέμησης της Αφρικανικής Πανώλης των Χοίρων, μια συνεργασία ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και τον Ενιαίο Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (Ε.Φ.Ε.Τ.) ως εστιακό σημείο της EFSA στη χώρα.
Στόχος της καμπάνιας #StopASF είναι η ευαισθητοποίηση των κτηνοτρόφων, κυνηγών και κτηνιάτρων σε 18 ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων βρίσκεται και η Ελλάδα, σχετικά με την εξαιρετικά μεταδοτική αυτή ασθένεια και τους ενθαρρύνει να αναλάβουν δράση για να σταματήσουν την εξάπλωσή της.
Συγκεκριμένα, η εκστρατεία #StopASF ενθαρρύνει τους χοιροτρόφους, συστηματικών και μη εκτροφών, τους κτηνιάτρους και τους κυνηγούς να «εντοπίζουν, αποτρέπουν, αναφέρουν» περιπτώσεις ΑΠΧ σε χοίρους και αγριόχοιρους.
Μεγάλα προβλήματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Τα προβλήματα που έχουν προκληθεί από την εξάπλωση της Αφρικανικής Πανώλους των Χοίρων (ΑΠΧ) στην Ευρωπαϊκή Ένωση τα τελευταία χρόνια είναι μεγάλα. Η Ε.Ε. αποτελεί τον μεγαλύτερο εξαγωγέα χοιρινού και προϊόντων χοιρινού κρέατος στον κόσμο, με περίπου 5 εκατομμύρια τόνους να εξάγονται ετησίως, καθιστώντας τη χοιροτροφία μια από τις σημαντικότερες δραστηριότητες στον τομέα της κτηνοτροφίας στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, από την εκτροφή χοίρων παράγεται το 8,5% της συνολικής παραγωγής του γεωργικού τομέα στην Ευρωπαϊκή ένωση των 27 Κρατών-Μελών.
Ο κλάδος ωστόσο αντιμετωπίζει την απειλή της Αφρικανικής Πανώλους των Χοίρων (ΑΠΧ), η οποία προκαλεί σημαντική οικονομική ζημιά σε εθνικό επίπεδο στην Ευρώπη και όχι μόνο. Τα κρούσματα ΑΠΧ στην Ευρωπαϊκή Ένωση μειώθηκαν σημαντικά το περασμένο έτος σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), με την ασθένεια να κάνει την εμφάνισή της σε οκτώ χώρες της Ένωσης στους χοίρους και έντεκα χώρες της Ένωσης στους αγριόχοιρους.
Το περασμένο έτος καταγράφηκε μείωση κατά 79% μεταξύ των οικόσιτων χοίρων της Ε.Ε. σε σχέση με το 2021. Η χώρα της Ε.Ε. που δέχθηκε το μεγαλύτερο «πλήγμα» από τη νόσου ήταν η Ρουμανία, όπου καταγράφηκαν 327 κρούσματα, αριθμός που αντιπροσωπεύει το 87% του συνόλου της Ένωσης για το 2022.
Σε ό,τι αφορά χώρες εκτός Ε.Ε. η Σερβία επλήγει περισσότερο, καταγράφοντας 107 κρούσματα, ενώ η Αφρικανική Πανώλου των Χοίρων εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη Βόρεια Μακεδονία.
Το 2020 το πρώτο κρούσμα ΑΠΧ στη χώρα μας
Στη χώρα μας, το πρώτο κρούσμα ΑΠΧ επιβεβαιώθηκε στο χωριό Νικόκλεια του Δήμου Βισαλτίας, στην Περιφερειακή Ενότητα Σερρών το Φεβρουάριο του 2020, μετά την εξέταση δειγμάτων κατοικίδιου χοίρου από το Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για την ΑΠΧ.
Στη συνέχεια το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σε συνεργασία με όλους τους αρμόδιους φορείς έλαβε όλα τα απαραίτητα μέτρα που προέβλεπε το Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης για την αντιμετώπιση της νόσου, τα οποία διήρκησαν δύο μήνες.
Για τη χώρα μας, η γειτονική Βουλγαρία εξακολουθεί να συνιστά υψηλό κίνδυνο για την μετάδοση του «διασυνοριακού» νοσήματος, λόγω των πολλών κρουσμάτων ΑΠΧ τόσο στον πληθυσμό των αγριόχοιρων -που αποτελεί την αποθήκη του ιού- όσο και στους πληθυσμούς της συστηματικής και οικόσιτης χοιροτροφίας.
Όπως ανέφεραν στελέχη του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων «λόγω της γειτνίασης με τη Βουλγαρία, το Νοέμβριο του 2019 εντάχθηκαν σε καθεστώς “επιφυλακής” μεγάλα τμήματα των Περιφερειακών Ενοτήτων Σερρών, Ροδόπης, Δράμας, Ξάνθης και Έβρου». Και πρόσθεσαν ότι «η ένταξη των εν λόγω περιοχών ως “απαγορευμένες ζώνες” συνεπάγεται την αναγκαιότητα διενέργειας εντατικών κτηνιατρικών ελέγχων στο σύνολο των χοιροτροφικών εκμεταλλεύσεων των περιοχών αυτών καθώς και την εντατικοποίηση στην επιτήρηση (παθητική και ενεργητική) του νοσήματος στους αγριόχοιρους».
Κατόπιν της εμφάνισης εστιών ΑΠΧ στη χώρα μας στις 20 Ιανουαρίου 2023 έως και τις 25 Ιανουαρίου 2023 σε αγριόχοιρους, σύμφωνα με τις διατάξεις του Σχεδίου Αντιμετώπισης Έκτακτης Ανάγκης για την καταπολέμηση της ΑΠΧ, καθορίστηκε από την Εθνική Ομάδα Ειδικών για την αντιμετώπιση του νοσήματος μολυσμένη περιοχή γύρω από τις εστίες, όπου εφαρμόστηκαν αυστηρά μέτρα, με εντατικούς ελέγχους σε νεκρούς και θηρευμένους αγριόχοιρους εντός και εκτός αυτής.
Τέλος κατόπιν επιβεβαίωσης εστίας ΑΠΧ σε κατοικίδιους χοίρους συστηματικής εκτροφής αποτελούμενης από 675 χοίρους στο Δήμο Σιντικής της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών καθώς και εστίας σε κατοικίδιους χοίρους αγελαίας εκτροφής αποτελούμενης από 31 χοίρους στο Δήμο Ηράκλειας της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών, ελήφθησαν όλα τα απαραίτητα μέτρα που προβλέπει το Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης για την αντιμετώπιση της ΑΠΧ και ο Καν.687/2020 (Ε.Ε) (θανάτωση ζώων στις μολυσμένες εκτροφές, υγειονομική ταφή, καθαρισμός-απολύμανση σε αυτές προληπτικός καθαρισμός -απολύμανση στα σφαγεία της περιοχής, επιδημιολογική διερεύνηση, οριοθέτηση ζωνών προστασίας και επιτήρησης σε ακτίνα 3 χλμ και 10 χλμ γύρω από τις μολυσμένες εκτροφές, αυστηροί έλεγχοι τήρησης των μέτρων βιοασφάλειας στις μονάδες που βρίσκονται στις εν λόγω ζώνες).
Τι είναι η Αφρικανική Πανώλη των Χοίρων;
Η Αφρικανική Πανώλη των Χοίρων είναι μια καταστροφική ασθένεια που προσβάλλει ζώα της συστηματικής και οικόσιτης χοιροτροφίας και άγριους χοίρους. Όπως υπογραμμίζουν στελέχη του ΥΠΑΑΤ στο ΑΠΕ-ΜΠΕ «ο ιός είναι αβλαβής για τον άνθρωπο, αλλά προκαλεί σημαντική κοινωνικοοικονομική αναστάτωση σε πολλές χώρες». Οι περιοχές που πλήττονται από την ΑΠΧ υφίστανται σημαντικές οικονομικές απώλειες λόγω της απώλειας ζώων, των περιορισμών στις εξαγωγές ζώων και κρέατος και του κόστους των μέτρων ελέγχου. Η ασθένεια μπορεί να πάρει αρκετά χρόνια για να εξαλειφθεί.
Επί του παρόντος δεν υπάρχουν εγκεκριμένα εμβόλια για την ΑΠΧ στην Ευρώπη, επομένως μία εστία μπορεί να οδηγήσει στη σφαγή μεγάλου αριθμού χοίρων που εκτρέφονται σε μια πληγείσα περιοχή.
Η νόσος εξακολουθεί να υπάρχει σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Βουλγαρία, Ελλάδα, Τσεχία, Εσθονία, Γερμανία, Ουγγαρία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβακία) και σε τέσσερεις γειτονικές χώρες (Μολδαβία, Ουκρανία, Σερβία και Βόρεια Μακεδονία) επηρεάζοντας οικόσιτους χοίρους και αγριόχοιρους, αν και υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των διαφόρων περιοχών.
