Στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο που ζούμε ολοένα αυξάνεται ο κίνδυνος οι ΗΠΑ εξαιτίας της πολιτικής αντιπαράθεσης για το όριο δανεισμού να παρασύρουν τον πλανήτη σε οικονομική καταστροφή.
Η κατάσταση στην Ουάσιγκτον σχετικά με το ανώτατο όριο του χρέους (δηλαδή οι περιορισμοί στο πόσο επιτρέπεται να δανειστεί η κυβέρνηση), ώθησε τον Λευκό Οίκο να αποδεχθεί ότι οι αντίπαλοι της Αμερικής τρίβουν τα χέρια τους εν αναμονή μιας έστω και τεχνικής χρεοκοπίας.
Ο Πρόεδρος Joe Biden εξαπέλυσε μια επίθεση γοητείας με στόχο τους Ρεπουμπλικάνους του Κογκρέσου εν μέσω της κρίσης του ανώτατου ορίου χρέους, χαιρετίζοντας τον αρχηγό της Βουλής των Ρεπουμπλικανών Kevin McCarthy ως «τίμιο άνθρωπο».
Σκληραίνουν οι Ρεπουμπλικανοί
Ο ηγέτης της μειοψηφίας της Γερουσίας Mitch McConnell έδειξε στον Λευκό Οίκο ότι είναι έτοιμος να τηρήσει σκληρή στάση, υπογράφοντας μια επιστολή μαζί με περισσότερους από 40 συναδέλφους του στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα που απευθυνόταν στον ηγέτη της πλειοψηφίας των Δημοκρατικών στη Γερουσία Chuck Schumer προειδοποιώντας ότι οι Ρεπουμπλικάνοι δεν θα υποστήριζαν «οποιοδήποτε νομοσχέδιο που αυξάνει το ανώτατο όριο στο χρέος χωρίς ουσιαστικές περικοπές στις δαπάνες και δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις».
Ο McConnell και ο McCarthy θέλουν βαθιές περικοπές στις δημοσιονομικές δαπάνες – συμπεριλαμβανομένων των ύψους τρισεκατομμυρίων δαπανών που θα αφαιρεθούν από τον προϋπολογισμό την επόμενη δεκαετία για μια σειρά προγραμμάτων, συμπεριλαμβανομένων εκατοντάδων δισεκατομμυρίων από την δαπανηρή κλιματική ατζέντα του Biden
«Ώρα μηδέν» η 1η Ιουνίου
Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ αναμένεται να ξεμείνει από χρήματα και να αθετήσει το χρέος της μόλις την 1η Ιουνίου, με την Υπουργό Οικονομικών Janet Yellen να προτρέπει τους γερουσιαστές να συνεννοηθούν πριν βυθίσουν τη χώρα σε οικονομική άβυσσο.
Ο Buden έχει βάλει στο στόχαστρο τη δεξιά πτέρυγα των Ρεπουμπλικανών και τους Δημοκρατικούς, κατηγορώντας τους ότι προκαλούν μια «οικονομική κρίση» κα βαθιά ύφεση και καταστρέφουν τις καλές επιδόσεις στην αγορά εργασίας.
. «Ας το ξεκαθαρίσουμε:
Προσπαθούν να κρατήσουν όμηρο το χρέος για να συμφωνήσουμε σε κάποιες δρακόντειες περικοπές, εξαιρετικά δύσκολες και επιζήμιες περικοπές.
Αλλά δυστυχώς, απειλούν να αναιρέσουν όλη αυτή την πρόοδο αφήνοντάς μας να χρεοκοπήσουμε», δήλωσε την Παρασκευή 5 Μαϊου.
Δημοσιονομικός εκτροχιασμός
Το δημοσιονομικό έλλειμμα αυξήθηκε κατά περισσότερο από 1,1 τρισεκατομμύρια δολάρια το πρώτο εξάμηνο του οικονομικού έτους 2023, 430 δισεκατομμύρια δολάρια πάνω από ό,τι ήταν κατά την ίδια περίοδο του 2022.
Οι ΗΠΑ δεν έχουν πετύχει δημοσιονομικό πλεόνασμα από το 2001.
Η αποτυχία αντιστοίχισης εσόδων και δαπανών έχει οδηγήσει σε αύξηση του εθνικού χρέους, από περίπου 3 τρισεκατομμύρια δολάρια το 1989 σε πάνω από 31,7 τρισεκατομμύρια δολάρια σήμερα – με το χρέος να προβλέπεται να εκτιναχθεί κατά περίπου 15 τρισεκατομμύρια δολάρια μόνο την περασμένη δεκαετία.
Το συνολικό ακαθάριστο χρέος – το οποίο περιλαμβάνει το εθνικό χρέος συν τις κρατικές, τοπικές και άλλες υποχρεώσεις, έχει ξεπεράσει τα 96 τρισεκατομμύρια δολάρια – λιγότερο από 10 τρισεκατομμύρια σε σχέση με ολόκληρο το παγκόσμιο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν των 103,8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων το 2022.
Φταίει η … Ρωσία
Η κυβέρνηση Biden προσπάθησε να αποσπάσει την προσοχή των Αμερικανών από τη γιγάντια φούσκα χρέους που διαμορφώθηκε εδώ και δεκαετίες μέσα από τις ασύληπτες δημόσιες δαπάνες,… επικαλούμενος τον κίνδυνο της…. Ρώσικης Αρκούδας
Η διευθύντρια του Γραφείου Διαχείρισης και Προϋπολογισμού του Λευκού Οίκου Shalanda Young δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι συμφωνεί ολόψυχα με την εκτίμηση της Διευθύντριας της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών Avril Haines ότι η Ρωσία και η Κίνα θα ήθελαν οι ΗΠΑ να χρεοκοπήσουν και να ρίξουν την οικονομία στο χάος.
«Αυτό – αυτό είναι – αυτό δίνει στον παγκόσμιο ανταγωνιστή μας.
Τους αρέσει αυτό.
Τους αρέσει να βλέπουν χάος στο αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Τους αρέσει να βλέπουν ότι δεν επιτελέσουν τις βασικές μας λειτουργίες.
Δεν είναι τίποτα λιγότερο από μια απόδειξη του τι λειτουργεί σε αυτόν τον κόσμο.
Η δημοκρατία εξακολουθεί να λειτουργεί ή ο κινεζικός τρόπος;». ρώτησε ο αξιωματούχος.
Από την ύφεση του 1928 και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο στο σήμερα
Το 1929, ένα κραχ στη Wall Street πυροδότησε μια παγκόσμια ύφεση που επηρέασε το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη και τελικά κορυφώθηκε με τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ογδόντα χρόνια αργότερα, ένα άλλο κραχ της αμερικανικής αγοράς προκάλεσε μια παγκόσμια «μεγάλη ύφεση», αφαιρώντας τρισεκατομμύρια δολάρια από την αμερικανική και παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη και στερώντας από μια ολόκληρη γενιά νέων που εισέρχονται στο εργατικό δυναμικό αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας – με πολλούς εργαζομένους, νέους και ηλικιωμένους, στη συνέχεια να τίθενται εκτός αγοράς εργασίας.
Η Κίνα, η Ρωσία και άλλες οικονομίες των BRICS έχουν κάνει το καλύτερο δυνατό για να προετοιμαστούν για μια νέα οικονομική κατάρρευση των ΗΠΑ, εντείνοντας την οικονομική συνεργασία μεταξύ τους, συνάπτοντας νέες τραπεζικές συμφωνίες και καταβάλλοντας προσπάθειες να μειώσουν τις εξαρτήσεις από το πετροδολάριο, την αμερικανική τεχνολογία και να ξεφύγουν από τον έλεγχο των ΗΠΑ. ελεγχόμενα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
Κίνδυνος για παγκόσμιο ντόμινο συνεπειών
Όμως αυτή η διαδικασία παραμένει ημιτελής.
Όπως έχουν επισημάνει ορισμένοι παρατηρητές, μια χρεοκοπία των ΗΠΑ θα ήταν «καταστροφική» για τις παγκόσμιες αγορές, υπονομεύοντας την πίστη στο χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ – το δεύτερο μεγαλύτερο στον κόσμο μετά την Κίνα με βάση τα συνολικά περιουσιακά στοιχεία του τραπεζικού τομέα, και ενδεχομένως να πυροδοτήσει ένα πλανητικό φαινόμενο ντόμινο.
Η παγκόσμια μετάδοση μιας απότομης οικονομικής κατάρρευσης των ΗΠΑ θα εξαπλωθεί γρήγορα στις οικονομίες των συμμάχων και των κρατών-πελατών της Αμερικής, καθώς και σε μεγάλους εμπορικούς εταίρους στην Ασία και τη Μέση Ανατολή – ορισμένοι από τους οποίους επιδιώκουν ανεξαρτησία από την Ουάσιγκτον, αλλά συνεχίζουν να βασίζονται στις οικονομικές συναλαλγές με τη Δύση (το εμπόριο ΗΠΑ-Κίνας έφτασε τα 690 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022 παρά τις εντάσεις, για παράδειγμα), και το δολάριο.
Ενώ το παγκόσμιο μερίδιο των ΗΠΑ στην παγκόσμια οικονομική παραγωγή έχει μειωθεί από 32% το 1980 σε 24 % τό το 2020, και το μερίδιό τους στο παγκόσμιο εμπόριο μειώθηκε από 14 σε 11% κατά την ίδια περίοδο, το δολάριο παραμένει το βασικό μέσο των διαθνών συναλλαγών, που αντιπροσωπεύει περίπου το 59% των συναλλαγματικών των ξένων κεντρικών τραπεζών και το 74 έως 96 % του συνόλου των εμπορικών συναλλαγών στον κόσμο, ανάλογα με την οικονομική περιοχή.
Μη βιώσιμο μοντέλο
Η άφρων οικονομική πολιτική της Ουάσιγκτον και η πολιτική συσσώρευσης χρέους απειλούν τόσο τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά χωρίς την ανάληψη πολιτικής ευθύνης, δεν υπάρχει εύκολη λύση στο πρόβλημα.
«Ακόμη κι αν το Κογκρέσο καταφέρει να αυξήσει το ανώτατο όριο του χρέους πριν συμβεί κάτι τόσο τρομερό, το φλερτ του με την καταστροφή χρησιμεύει ως προειδοποίηση για την επιδείνωση της δημοσιονομικής ‘’υγείας’’ της Αμερικής και τη δυσκολία ανάκτησής της», επεσήμανε η μελέτη του ινστιτούτου Βruegel.
Ο λαϊκισμός των κομμάτων
Το βασικό θέμα, σύμφωνα με τον πρώην επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου, Doug Elmendorf, είναι ότι κανένα από τα μεγάλα κόμματα δεν είναι διατεθειμένο να θυσιάσει τη λαϊκή υποστήριξη για να κάνει επώδυνες, αλλά απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που θα μπορούσαν να επιλύσουν το ζήτημα του χρέους.
«Το βασικό μέτρο της ευπάθειας της οικονομίας δεν είναι, κατ’ αρχήν, το επίπεδο χρέους της Αμερικής, αλλά το αυξανόμενο δημοσιονομικό της έλλειμμα», σημείωσαν τα βρετανικά οικονομικά μέσα.
Επισημαίνοντας τις προβλέψεις για ‘ανοδο του δημοσιονομικού ελλείμματος κατά μέσο όρο 7%-8% την επόμενη δεκαετία, ναδεικνύεται ότι τα διαδοχικά ελλείμματα χρόνια με το τέλος θα έχουν ως αποτέλεσμα το εθνικό χρέος να εκτιναχθεί στο 250% του ΑΕΠ έως το 2050 (είναι ήδη 123%).
Η εξωτερική πολιτική
Ένας άλλος παράγοντας, που δεν λαμβάνεται υπόψη από τους περισσότερους Αμερικανούς αξιωματούχους και οικονομολόγους, αλλά αναμφίβολα παίζει βασικό ρόλο στην κρίση χρέους της Αμερικής, είναι η εξωτερική πολιτική της Ουάσιγκτον – με το στρατιωτικό-βιομηχανικό συγκρότημα, το οποίο καταναλώνει πάνω από το 12% των ομοσπονδιακών δαπανών και σχεδόν το ήμισυ των δαπανών εκτάκτου χαρακτήρα , ξεκίνησαν τις τελευταίες δύο δεκαετίες οικοδόμησης « αυτοκρατοριών» στην Ευρώπη, το Αφγανιστάν και τη Μέση Ανατολή.
Δεν είναι μεγάλο μυστήριο γιατί η κυβέρνηση Clinton μπόρεσε να παρουσιάσει μέτρια δημοσιονομικά πλεονάσματα της τάξης του 0,8-1,2% μεταξύ 1998 και 2001, δεδομένου ότι το τέλος του Ψυχρού Πολέμου το 1991 επέτρεψε στο κράτος να απολαύσει ένα άνευ προηγουμένου «μέρισμα ειρήνης» και να χρηματοδοτηθεί ο δαπανηρός στρατιωτικός τυχοδιωκτισμός στο εξωτερικό.
Δυστυχώς, η σημερινή κυβέρνηση φαίνεται απίθανο να στραφεί στη λογική του απομονωτισμού για να μειώσει το χρέος και το έλλειμμα.
Αντίθετα, φαίνεται να επιδιώκει να τροφοδοτήσει ταυτόχρονα συγκρούσεις με αντιπάλους που κυμαίνονται από τη Ρωσία και την Κίνα μέχρι το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα – με όλα αυτά τα κέντρα κρίσης να απαιτούν χρήματα – και πολλά από αυτά.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μπορεί κάλλιστα να είναι ότι οι ΗΠΑ που αντιμετωπίζουν οικονομική κρίση θα μπορούσε να στραφεί στη χρήση της τεράστιας στρατιωτικής της μηχανής για να εκμεταλλευτών ακόμη πιο άμεσα εξαρτώμενους και πελάτες για να αποκτήσει κρίσιμους πόρους ή αγορές ή να εμπλακεί σε επιχειρήσεις στρατιωτικής καταστολής για να αποτρέψει τα κράτη από την αλλαγή πλευράς σε μια σύγκρουση και την ένταξη σε αντίπαλα αναδυόμενα οικονομικά ή πολιτικά μπλοκ, όπως οι BRICS.
