Του Διογένη Λόππα
Η, δυστυχώς, άσχημη τροπή της υγείας της κ. Γεννηματά (περαστικά από καρδιάς, Φώφη) αρχίζει να μοιάζει με την πεταλούδα του Πεκίνου που προκαλεί απρόσμενες αναταράξεις στο πολιτικό μας σύστημα. Η συνεπής στάση της προέδρου του Κινήματος Αλλαγής δείχνει ακόμα πιο γενναία υπό το πρίσμα της δεδομένης επικράτησής της στις επικείμενες εκλογές:
Οι κατέχοντες των εσωτερικών συσχετισμών του κόμματος γνωρίζουν πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η κ. Γεννηματά θα ήταν ο αδιαμφισβήτητος νικητής της αναμέτρησης, πιθανότατα από τον πρώτο γύρο. Η πεποίθηση μάλιστα αυτή φαίνεται να ικανοποιούσε εξίσου, τόσο την κυβέρνηση όσο και την προοδευτική παράταξη, καθώς η αρχηγός του ΚΙΝΑΛ ήταν αρκούντως προβλέψιμη και σχετικώς ακίνδυνη, αφού η δυναμική της έμοιαζε να εξαντλείται στα αξιοπρεπή ποσοστά των τελευταίων εκλογών. Έτσι, υπό προϋποθέσεις, θα μπορούσαν να την υπολογίζουν και οι δύο ως έναν εν δυνάμει κυβερνητικό εταίρο.
Η πρόωρη απόσυρση της υποψηφιότητας Γεννηματά έφερε στην επιφάνεια έναν υπολογίσιμο υπαρξιακό κίνδυνο για το αειθαλές κίνημα, ήτοι να εκλεγεί αρχηγός, με τη βοήθεια των γνωστών ολιγαρχών, ο κ. Λοβέρδος, με συνέπεια να εξαερώσει ότι δεν πρόλαβε να κατεδαφίσει ήδη ο πλέον αποτυχημένος πολιτικός αρχηγός της νεότερης ελληνικής ιστορίας, με το »κατόρθωμα» για γκίνες της συρρίκνωσης ενός κόμματος κατά 40% (!!!) χαρίζοντας μια νέα λέξη στο παγκόσμιο λεξικό: Pasokization.
Αυτή η καθόλου αμελητέα πιθανότητα ξύπνησε εν υπνώσει πυρήνες της ιστορικής σοσιαλδημοκρατικής παράταξης και κινητοποίησε τον μοναδικό εναπομείναντα θεματοφύλακα με ένσημα προοδευτικής διακυβέρνησης. Ο κ. Παπανδρέου μοιάζει σαν να αναστήθηκε από τον πολιτικό του τάφο και να ετοιμάζεται για μια θριαμβευτική επιστροφή ή για μια τελευταία ηρωική έξοδο που είτε θα επαναφέρει το ΠΑΣΟΚ στη φυσική του θέση, είτε, ως μεταμοντέρνος καμικάζι, θα καρφώσει το φλεγόμενο κουφάρι του κινήματος στο κέντρο της προοδευτικής παράταξης τινάζοντας την στον αέρα, αλλά αυτό είναι κάτι που θα δείξει το άμεσο μέλλον.
Στο ζοφερό παρόν τα δεδομένα είναι πολύ συγκεκριμένα και οι προβλέψεις αρκετά ασφαλείς: Πρώτον, κανένας άλλος υποψήφιος δεν έχει τύχη απέναντι στον καλπάζοντα ΓΑΠ και, δεύτερον, η τύχη του όλου εγχειρήματος βρίσκεται στα χέρια του… κ. Τσίπρα και θα εξηγήσω αμέσως γιατί. Στην πορεία του αυτή ο κ. Παπανδρέου θα έχει πολλές και καλές ευκαιρίες αλλά θα αντιμετωπίσει και εξίσου πολλά και σοβαρά εμπόδια, με το μεγαλύτερο από αυτά την ολική και συντονισμένη επίθεση ταυτόχρονα από τους μιντιακούς πόλους κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Είναι προφανές ότι ελλείψει της κ. Γεννηματά ο αγαπημένος υποψήφιος (για διαφορετικούς λόγους) Μαξίμου και Κουμουνδούρου είναι ο κ. Λοβέρδος. Για το Μαξίμου, επειδή ο κ. Λοβέρδος θεωρείται σίγουρος κυβερνητικός εταίρος, τοξικά αντισύριζα και ιδεολογικά ταυτισμένος με το σύστημα Μητσοτάκη. Για την Κουμουνδούρου, επειδή υπολογίζουν (σωστά) ότι ο κ. Λοβέρδος θα συρρικνώσει τα ποσοστά του ΠΑΣΟΚ παραχωρώντας ζωτικό χώρο στην προοδευτική παράταξη και θα δώσει οριστικό τέλος στη σημερινή ασάφεια για το ακριβές στίγμα του κόμματος.
Αντίθετα η επερχόμενη εκλογή ΓΑΠ πανικοβάλλει την κυβέρνηση καθώς το στίγμα του κόμματος μετατίθεται αριστερά συμπίπτοντας ανατριχιαστικά με αυτό του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ πράγμα που ενδέχεται να δημιουργήσει κλυδωνισμούς σε μια σειρά από σταθερές σήμερα παραδοχές, από συγκροτήματα τύπου και φιλομητσοτακικούς γραφιάδες, έως στενούς συνεργάτες του ίδιου του πρωθυπουργού οι οποίοι θα αρχίσουν να αναρωτιούνται αν βρίσκονται στη σωστή πλευρά της ιστορίας. Αντίστοιχα στην αξιωματική αντιπολίτευση έχει σημάνει συναγερμός, καθώς η εκλογή ΓΑΠ δημιουργεί έναν άμεσα ανταγωνιστικό χώρο με σαφείς σοσιαλιστικές καταβολές που υπό προϋποθέσεις θα μπορούσε να απειλήσει το imperium του κ. Τσίπρα ακριβώς στο επίκεντρο της κεντροαριστεράς, ενός χώρου όπου όλοι γνωρίζουμε και παραδεχόμαστε ότι εκλέγει πρωθυπουργούς στην Ελλάδα.
Ο κ. Παπανδρέου »όμηρος» του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ
Αν η πορεία του κ. Παπανδρέου θα μοιάζει με εκτόξευση πυραύλου ή με πέρασμα κομήτη από την ατμόσφαιρα εξαρτάται αποκλειστικά από τις διαθέσεις του κ. Τσίπρα. Τη στιγμή αυτή δεν υπάρχει κανένα άλλο πρόσωπο στον ευρύτερο χώρο που θα μπορούσε να απειλήσει τη χαρισματική δημόσια παρουσία του ηγέτη της προοδευτικής παράταξης. Αυτό όμως δε σημαίνει σε καμία περίπτωση και εκχώρηση λευκής επιταγής του εκλογικού σώματος. Και αν μέχρι σήμερα με την άνευρη και αμφιταλαντευόμενη στάση της απερχόμενης προέδρου του ΚΙΝΑΛ η προοδευτική παράταξη μπορούσε να παραμένει αδρανής ως προς τη μετεξέλιξή της σε κυβερνώσα σοσιαλδημοκρατία, η εμφάνιση μιας προσωπικότητας που διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά που ο κόσμος θα ήθελε να δει στον κ. Τσίπρα, αλλά ο κ. Τσίπρας αρνείται να ενσωματώσει, προκαλεί δυνητικά κορυφαίες ανακατατάξεις.
Για να το θέσουμε πιο απλά, ο μέσος ψηφοφόρος του προοδευτικού χώρου απαιτεί όχι μόνο συγκεκριμένες πολιτικές της σύγχρονης ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας που θα ακυρώσουν τις αναχρονιστικές απορρυθμίσεις του μητσοτακισμού, αλλά και συγκεκριμένα πρόσωπα που θα τις φέρουν σε πέρας: Πρόσωπα με σοβαρή δημόσια παρουσία, εμπειρία πολιτικής διαχείρισης, φρεσκάδα δημόσιας παρουσίας και βέβαια υπεράνω πάσης υποψίας όσον αφορά θέματα διαχείρισης. Αν λοιπόν συνεχίσει να παρακολουθεί το σημερινό πολιτικό αυτισμό του ΣΥΡΙΖΑ και την επικράτηση, αν όχι ενδυνάμωση, της γραφικής φιγούρας του »επαγγελματία αριστερού», είτε στη μορφή του αψύ Κρητικού, είτε στους φθαρμένους μηχανισμούς της εποχής του 3% , είναι παραπάνω από πιθανόν να κολακευτεί από τα δεκάδες πρόσωπα που με μαθηματική ακρίβεια θα συγκεντρώσει γύρω του ο κ. Παπανδρέου, εφόσον εκλεγεί. Και βέβαια δεν πρέπει να ξεχνάμε και ότι ο ίδιος ο πρώην πρωθυπουργός είναι ένας επικοινωνιακος killer με επιτελείο και διασυνδέσεις εφάμιλλες, αν όχι ανώτερες, του συστήματος Μητσοτάκη, πράγμα που ενδέχεται να συνθλίψει έναν ΣΥΡΙΖΑ που αρνείται πεισματικά να εξελιχθεί, ανάμεσα σε έναν νέο – αναδυόμενο δικομματισμό.
Έτσι το μέλλον της προοδευτικής παράταξης βρίσκεται εξ ολοκλήρου στα χέρια του κ. Τσίπρα: Αν ο ίδιος επιτέλους προχωρήσει σε αυτό για το οποίο πιέζει ο προοδευτικός χώρος, δηλαδή αν παραμερίσει ακραίους και φθαρμένους και χτίσει ένα σύγχρονο πολιτικό πρόγραμμα το οποίο θα κληθούν να μετουσιώσουν σε διακυβέρνηση στελέχη με τα χαρακτηριστικά που αναφέραμε πιο πάνω, τότε το εχγείρημα Παπανδρέου δεν θα έχει καμία τύχη απολύτως, καθώς τα πρότερα αμαρτήματα που κουβαλάει θα υπερισχύσουν και ο χώρος θα στραφεί μαζικά προς το προφανές και το άμεσα υλοποιήσιμο, υπό την καθοδήγηση ενός ηγέτη δοκιμασμένου στα δύσκολα.
Αν όμως ο κ. Τσίπρας αγνοήσει για μια ακόμα φορά την πλειοψηφία και αναλωθεί σε εσωκομματικές αψιμαχίες προσπαθώντας να ισορροπήσει ως πρώτος μεταξύ ίσων ανάμεσα σε γέφυρες, ομπρέλες, προεδρικούς και άλλες γραφικότητες, το τρένο δεν θα περιμένει για πάντα. Τόσο γιατί η δυστοπική καθημερινότητα που επιβάλλει η δεξιά αρχίζει να γίνεται ανυπόφορη, ιδιαίτερα μετά το τέλος της πανδημίας, όσο και επειδή το αντίστοιχο πακέτο που προφανώς θα προσφέρει ο πολύπειρος ΓΑΠ ενδέχεται να έχει ωραιότερο περιτύλιγμα, σοβαρότερη εκπροσώπηση και περισσότερο κέντρο, δηλαδή περισσότερη δυναμική εκεί που πραγματικά κερδίζονται οι εκλογές.
Γιώργος Παπανδρέου, ο μουντζούρης της κρίσης
Όλοι σχεδόν οι γραφιάδες, ολόκληρου του πολιτικού φάσματος μη εξαιρεταίου και του υπογράφοντος, αγαπάμε να μισούμε τον κ. Παπανδρέου για τις επιδόσεις του κατά την βραχεία πλην κρίσιμη περίοδο που καθοδήγησε τις τύχες της χώρας. Χωρίς να έχω πρόθεση να εξιδανικεύσω τίποτα, αλλά και χωρίς τα βαρίδια οποιουδήποτε payroll που θα με υποχρέωνε να συκοφαντήσω κόσμια τον πρώην πρωθυπουργό, προσπάθησα να κάνω την αυτοκριτική μου και με την εκ των υστέρων γνώση μιας δεκαετίας, να ξαναγνωριστώ νηφάλια με τα πεπραγμένα του και ιδιαίτερα με τις μοιραίες επιλογές για τις οποίες διαβάλλεται πανταχόθεν.
Λεφτά υπάρχουν
Όποιος σκοπίμως ή μη απομονώνει τη θρυλική αυτή φράση από τη συνέχειά της, αδικεί κατάφωρα τον τότε πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ. Αν θυμάμαι καλά, μετά το »λεφτά υπάρχουν» ακολούθησε η φράση »για τις τράπεζες». Ουσιαστικά ο τότε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης στηλίτευε την ευκολία με την οποία η κυβένρηση Καραμανλή, με ένα ήδη τερατώδες έλλειμμα στην πλάτη της, θυσίαζε πολύτιμη ρευστότητα στη μαύρη (όπως περίτρανα αποδείχθηκε) τρύπα των τραπεζών, αντί να τα προωθήσει στην πραγματική οικονομία που στέναζε για ρευστότητα και μοιραία στερούσε το κράτος από έσοδα, πυροδοτόντας έλλειμμα και χρέος. Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, μπορεί η φράση να ανήκει πράγματι στον κ. Παπανδρέου, όμως η ουσία της φράσης ανήκει εξ ολοκλήρου στην κυβέρνηση Καραμανλή και πολύ περισσότερο στη σημερινή κυβέρνηση που παρέλαβε σοβαρή ρευστότητα, πλεόνασμα και διαχειρίσιμη σχέση χρέους/ΑΕΠ και με διαχείριση επιπέδου »Κύρηκα Χανίων» έχει ήδη έλλειμμα, προβληματική ρευστότητα και εφιαλτικό χρέος στο 200% του ΑΕΠ.
ΔΝΤ – Μνημόνιο
Ως γνωστόν ο κ. Παπανδρέου δε συγκαταλέγεται στους λαϊκιστές πολιτικούς (αντιμνημονιακός Σαμαράς, Μητσοτάκης των Πρεσπών, Τσίπρας του πρώτου εξαμήνου), συνεπώς γνώριζε πολύ καλά πως οι επιλογές του ήταν πολύ περιορισμένες και μάλιστα σε μια εποχή που η Ε.Ε. δεν διέθετε κανέναν μηχανισμό διάσωσης. Έτσι, έχοντας εκ των υστέρων γνώση πρώτα της κωλοτούμπας Σαμαρά και έπειτα του εθνικά ολέθριου SWAP Παπαδήμου – Βενιζέλου αλλά και της νηφάλιας δεύτερης διακυβέρνησης Τσίπρα, μήπως η επιλογή ΓΑΠ ήταν απλά μονόδρομος; Και αν όχι, ποιά ήταν αλήθεια η εναλλακτική; Μήπως η έξοδος από το ευρώ και η στάση πληρωμών;
Δημοψήφισμα
Ως αριστερόστροφος και αποδεδειγμένα δημοκράτης, αρνούμενος να πάρει στους ώμους του μια τόσο δυσβάσταχτη απόφαση και καταφεύγοντας σε έναν διπλωματικό ελιγμό, αποφάσισε στην ιστορική σύνοδο της Νίκαιας (με τον Sarkozy πάνω στο τραπέζι και πιεζόμενος αφόρητα από τους αδίστακτους Γερμανούς) να καταφύγει σε ένα δημοψήφισμα από το οποίο ήλπιζε ότι θα κέρδιζε χάνοντας. Δηλαδή προφανώς αυτός θα υποστήριζε το »ναι» ως ευρωπαϊστής, οι ψηφοφόροι θα έβγαζαν »όχι» ως αγανακτισμένοι και τότε θα κατέφευγε σε εκλογές ή παραίτηση. Δε μάθαμε ποτέ, καθώς η κυβέρνησή του έπεσε ακαριαία και πραξικοπηματικά από τον κ. Βενιζέλο. Αν θυμάστε, ο κ. Βενιζέλος σε έκτακτες δηλώσεις του on camera ένα περίπου δίωρο μετά την εξαγγελία του δημοψηφίσματος, ακύρωσε de facto τις πρωθυπουργικές εξαγγελίες και στη συνέχεια, αποστατώντας, έριξε την κυβέρνηση για να καταντήσει τελικά ο ίδιος υπουργός μιας αδίστακτης δεξιάς και το κόμμα του απολίθωμα της ιστορίας.
ΚΙΔΗΣΟ
Χάνοντας την προεδρία και τους μηχανισμούς του ΠΑΣΟΚ ξαφνικά βρέθηκε μέσα σε ένα αλλοιωμένο μέχρι αποσύνθεσης πολιτικό μόρφωμα που συγκυβερνούσε με την πιο τοξική δεξιά που γνώρισε ο τόπος μέχρι τότε. Αν παρέμενε στη σιγουριά της κομματικής θαλπωρής, θα έπρεπε να συναινεί σε πολιτικές καταστροφικές και για τους πολίτες και για τη χώρα. Επέλεξε να απέχει από τη διαδικασία αυτή κατηγορούμενος στη συνέχεια για προδοσία, πατροκτονία, αποστασία και το μισό ηθικό κώδικα. Την ίδια ώρα απέφυγε συστηματικά τον εύκολο αντιμνημονιακό λαϊκισμό και, αντιπολιτευόμενος, ήταν ίσως ο πρώτος αριστερός πολιτικός που επέμενε στην ανάγκη ενός έντιμου συμβιβασμού με την Ε.Ε., πράγμα που τελικά έγινε πράξη έπειτα από έξι ολέθρια χρόνια, είτε δεξιού φανατισμού στα όρια του δωσιλογισμού, είτε αριστερού φονταμενταλιστικού αντιευρωπαϊσμού με αποκορύφωμα το Βαρουφάκειο »wow» και τα capital controls. Μήπως τελικά η ιστορία δικαίωσε την έγκαιρη αποχώρησή του από εκείνο το υβριδικό ΠΑΣΟΚ;
Παραμένω ιδιαίτερα σκεπτικιστής ως προς τις προθέσεις του κ. Παπανδρέου και δεν θα ήθελα οι παραπάνω διατυπώσεις να εκληφθούν ως υποστήριξη ή προσπάθεια ωραιοποίησης. Όμως πιστεύω ειλικρινά ότι ως κοινωνία οφείλουμε τουλάχιστον μια τίμια ανασκόπηση των όσων έγιναν, με τη σοφία των δώδεκα χρόνων που μεσολάβησαν. Άλλωστε, θέλω ακόμα να πιστεύω ότι η προοδευτική παράταξη θα τολμήσει το μετέωρο βήμα, θα διαβεί τον Ρουβίκωνα του τυφλού αριστερισμού και θα προελάσει προς τις εύφορες κοιλάδες της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας. Και πιστεύω ακράδαντα ότι ο μοιραίος αυτός πολιτικός θα αποτελέσει τον καταλύτη, καθώς η επανεφάνισή του στην κεντρική πολιτική σκηνή θα εξαναγκάσει την αξιωματική αντιπολίτευση να κινηθεί πιο γρήγορα, πιο αποφασιστικά και κυρίως πιο τολμηρά.
