Του Μιχάλη Ψύλου
«Μου είπαν μια διαφορετική και μυστική ιστορία για την στροφή του Ερντογάν στο ΝΑΤΟ: ο Μπάιντεν υποσχέθηκε μια πιστωτική γραμμή 11-13 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στην Τουρκία, που τα χρειάζεται επειγόντως»: Αυτό υποστηρίζει ο Αμερικανός δημοσιογράφος Σέιμουρ Χερς.
Όπως λέει ο βραβευμένος με Πούλιτζερ δημοσιογράφος μια πηγή με εξαιρετικά κομματικά διαπιστευτήρια, που συνδέεται με τους Δημοκρατικούς, του εξήγησε τα πραγματικά κίνητρα πίσω από την ξαφνική αλλαγή του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και την υποστήριξη της ένταξης της Σουηδία στο ΝΑΤΟ. «’Ο Μπάιντεν χρειαζόταν μια νίκη και η Τουρκία βρίσκεται σε σοβαρή οικονομική πίεση’, μου είπε ένας αξιωματούχος με άμεση γνώση της συναλλαγής», γράφει ο Χερς και προσθέτει: «Τι καλύτερο από έναν Ερντογάν υπό την κηδεμονία του Μπάιντεν. Ο Τούρκος πρόεδρος τελικά είδε το φως και κατάλαβε ότι είναι καλύτερα με το ΝΑΤΟ και τη Δυτική Ευρώπη».
Ο Μπάιντεν πήρε αυτό που χρειαζόταν πριν από τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ αυτήν την εβδομάδα, στρέφοντας κατά κάποιον τρόπο τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από μέσα προς τα έξω και κάνοντας τον να αποκρούσει τον Βλαντιμίρ Πούτιν.
«Η ιστορία που διαδόθηκε δημόσια για να σώσει το πρόσωπο του Μπάιντεν ήταν η συζήτηση για τη συμφωνία για την πώληση αμερικανικών μαχητικών F-16 στην Τουρκία», γράφει ο Χερς. Αλλά σύμφωνα με τον διάσημο Αμερικανό δημοσιογράφο αυτό ήταν απλά προπέτασμα καπνού.
Δωροδοκία;
Σύμφωνα με τους New York Times, ο Μπάιντεν τηλεφώνησε στον Ερντογάν από το Air Force One, ενώ πετούσε στην προς την Ευρώπη την περασμένη Κυριακή. «Δεν γίνεται λόγος για δωροδοκία, αλλά για αξιοποίηση ή εκμετάλλευση του παράγοντα ‘τουρκική οικονομία’».
Όπως γράφει σε ανάλυσή του ο Μπραντ Σέτσερ, στέλεχος του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων, σε άρθρο με τίτλο «Οι αυξανόμενοι οικονομικοί κίνδυνοι της Τουρκίας», ο Ερντογάν μετά την επανεκλογή «πρέπει τώρα να βρει έναν τρόπο να αποφύγει αυτό που έρχεται: μια επικείμενη οικονομική κρίση». Το κρίσιμο γεγονός, γράφει ο Σέτσερ, είναι ότι η Τουρκία «είναι στο χείλος της πραγματικής εξάντλησης των χρησιμοποιήσιμων συναλλαγματικών αποθεμάτων — και αντιμετωπίζει μια επιλογή μεταξύ της πώλησης του χρυσού της για την αποφυγή της χρεοκοπίας ή να καταπιεί το πικρό χάπι μιας πλήρους αντιστροφής της πολιτικής και πιθανώς να ενταχθεί σε πρόγραμμα του ΔΝΤ».
Ένα άλλο βασικό στοιχείο των περίπλοκων οικονομικών ζητημάτων που αντιμετωπίζει η Τουρκία είναι ότι οι τράπεζες της χώρας έχουν δανείσει τόσα χρήματα στην κεντρική τράπεζα που «δεν μπορούν να στηρίξουν τις εγχώριες καταθέσεις τους σε δολάρια, εάν οι Τούρκοι πολίτες ζητήσουν ποτέ πίσω τα χρήματά τους».
Η ειρωνεία για τη Ρωσία είναι ότι ο Πούτιν παρείχε πολύ φθηνό και με πίστωση ρωσικό φυσικό αέριο στον Ερντογάν, για να τον αποσπάσει από τη Δύση, αλλά και να κερδίσει τις εκλογές.
Το μπαξίσι
«Η Ρωσία ήταν ήδη προετοιμασμένη για την αποδοχή της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ τελικά. Και η Ρωσία γνωρίζει ότι η Τουρκία δεν θα μπορούσε να το αποτρέψει από μόνη της», λέει ο πολιτικός επιστήμονας, ειδικός σε θέματα της ρωσικής οικονομίας Δρ. Κερίμ Χας.
Από οικονομική άποψη, υπάρχουν επίσης εξαρτήσεις που βαραίνουν πολύ. «Η Ρωσία χρειάζεται την Τουρκία. Οι Ρώσοι παίρνουν τώρα δυτικά αγαθά μέσω Τουρκίας. Η οικονομική εξάρτηση είναι πολύ μεγάλη», λέει ο Χας. Δεν πιστεύει μάλιστα ότι αυτό θα οδηγήσει σε κρίση μεταξύ των δύο χωρών. Ειδικά τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, η οικονομική εξάρτηση από την Τουρκία έχει αυξηθεί σημαντικά.
Αλλά ο Πούτιν λογάριαζε χωρίς τα δολάρια του «ξενοδόχου» Μπάιντεν. Ο Μπιλ Κλίντον συνήθιζε να λέει ότι «είναι η οικονομία ηλίθιε» για να εξηγήσει τις εξελίξεις σε όλους τους τομείς. Μόνο που στις σχέσεις με την Τουρκία κερδίζει όποιος δίνει το πιο γερό μπαξίσι…
