Του Κώστα Βαξεβάνη
Ο Κάρολος Μαρξ πιθανόν να είχε διατυπώσει διαφορετικά τη ρήση περί επανάληψης της Ιστορίας σαν φάρσα αν είχε γνωρίσει την Οικογένεια Μητσοτάκη. Θα είχε ίσως προχωρήσει σε µια διαφορετική διατύπωση, ότι η επανάληψη της Ιστορίας έχει ενίοτε τη µορφή ανεκδότου ή κοροϊδίας. Αλλά για να µην µπλέκουµε τον Μαρξ, ο οποίος αναµφίβολα δεν θα αρέσει στον Κυριάκο Μητσοτάκη και στη σύζυγό του, ας µείνουµε στα πραγµατικά γεγονότα και σ’ ένα βασικό συµπέρασµα. Η Φαµίλια έχει το know-how, την τεχνογνωσία, όταν πρόκειται να µην απολογηθεί για τα περιουσιακά της στοιχεία, για τα οποία ο νόµος και οι κανόνες ηθικής απαιτούν διαφάνεια.
Την υπόθεση στην οποία αναφέροµαι µου τη θύµισε παλιός φίλος δηµοσιογράφος και επιβεβαιώθηκε πολύ γρήγορα µε µια έρευνα προς τα πίσω, προς το πρόσφατο παρελθόν.
Το 1990 η ελληνική πολιτική σκηνή συνταράχτηκε από το λεγόµενο «σκάνδαλο των οικοπέδων της Σαβοΐας». Στο επίκεντρο του σκανδάλου ήταν ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και η σύζυγός του Μαρίκα Μητσοτάκη. Η αξιωµατική αντιπολίτευση, το ΠΑΣΟΚ του Αντρέα Παπανδρέου, έφερε στη Βουλή το θέµα του ανακριβούς πόθεν έσχες του πρωθυπουργικού ζεύγους. Από το 1977 που θεσµοθετήθηκε η δήλωση περιουσιακής κατάστασης για τους πολιτικούς και τις συζύγου τους ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης απέκρυπτε από το πόθεν έσχες του ένα διαµέρισµα στο κέντρο του Παρισιού και ένα οικόπεδο πολλών στρεµµάτων στη Σαβοΐα. Αν η σύµπτωση σάς φαίνεται διαβολική, δεν έχετε δει τίποτε ακόµη.
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης απέφευγε να απαντήσει στην ουσία του ελέγχου από την αντιπολίτευση και περιοριζόταν να ψελλίζει πως επειδή είχε µια δυναµική γυναίκα (τι σας θυµίζει;) της είχε αναθέσει τη διαχείριση της περιουσίας. Υστερα από αλλεπάλληλες ερωτήσεις στη Βουλή (πρωτοστατούσαν τότε ο ∆ηµήτρης Τσοβόλας και ο Χρήστος Ροκόφυλλος), ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης έδωσε στη Βουλή και τη δηµοσιότητα ένα ιδιωτικό συµφωνητικό στο οποίο φαινόταν πως είχε µεταβιβάσει τα επίµαχα ακίνητα στην κόρη του και γι’ αυτό δεν τα δήλωσε στο πόθεν έσχες. Εδώ οι συµπτώσεις παίρνουν τη µορφή και του διαβόλου και όλης της ακολουθίας του.
Οπως ήταν φυσικό, το ΠΑΣΟΚ διαµαρτυρήθηκε χαρακτηρίζοντας το «ιδιωτικό συµφωνητικό» κοροϊδία και καραγκιοζιλίκι, ένα χαρτί που δεν έχει καµία δέσµευση απέναντι στις αρχές και στο κράτος.
Ενώ ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης υποστηρίζει πως η σύζυγός του έχει µεταβιβάσει τα ακίνητα µε το ιδιωτικό συµφωνητικό, αποκαλύπτεται πως το 1988 η Μαρίκα έχει παρασταθεί σε δίκη στη Γαλλία για το διαµέρισµα στο Παρίσι, διεκδικώντας αποζηµίωση από το γαλλικό κράτος για µια φωτιά. Το έχει κάνει γιατί είναι η νόµιµη ιδιοκτήτρια. Στο σηµείο αυτό η Μαρέβα Γκραµπόφσκι-Μητσοτάκη µπορεί να είναι περήφανη για µια ακόµη σύµπτωση που την εµφανίζει να µοιάζει µε την πεθερά της.
Μετά τον κοινοβουλευτικό θόρυβο και τα δηµοσιεύµατα η Ν∆ δεσµεύτηκε πως θα γίνει έρευνα του πρωθυπουργικού πόθεν έσχες από τον αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου ∆ηµήτρη Ευθυµιάδη. Ο αντεισαγγελέας ολοκλήρωσε το πόρισµά του, αλλά επειδή δεν ήταν το επιθυµητό ο ∆. Ευθυµιάδης αποµακρύνεται προτού το υπογράψει και το καταθέσει και την έρευνα αναλαµβάνει ο πάρεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου (αργότερα αντιπρόεδρος) Γιώργος Σχοινιωτάκης. Το δεύτερο πόρισµα απαλλάσσει το ζεύγος Μητσοτάκη, αλλά δεν κατατίθεται στη Βουλή για να αποφανθεί µε το επιχείρηµα πως υπάρχει δέσµευση από το φορολογικό απόρρητο. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης δεν καταθέτει ούτε ο ίδιος το πόρισµα που τον αθωώνει για έλεγχο και έτσι έζησαν αυτοί καλά και οι Μητσοτάκηδες καλύτερα.
Οι οµοιότητες στις δύο ιστορίες της Φαµίλιας είναι σοκαριστικές. Είναι εντυπωσιακό πως στην επιχειρηµατολογία τότε και τώρα χρησιµοποιείται ακόµη και το ίδιο ιδιόµορφο λεκτικό. Είχε πει για παράδειγµα ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης στη Βουλή το 1990 ότι έχει «αποξενωθεί από τα περιουσιακά του στοιχεία». Στο εξώδικο που έστειλε η Μαρέβα Γκραµπόφσκι στο Documento χρησιµοποιεί τη φράση «έχω αποξενωθεί από τις µετοχές µου στην εταιρεία».
Σαν να υπάρχει ένα οικογενειακό manual, οι Μητσοτάκηδες ανοίγουν στο κεφάλαιο «Ανακριβές πόθεν έσχες» και αντιγράφουν µεθόδους και κόλπα. Οταν οι συµπτώσεις είναι επαναλαµβανόµενες δεν είναι ούτε συµπτώσεις ούτε εξαιρέσεις. Είναι ο κανόνας. Εχουν γραφτεί χιλιάδες σελίδες µε ρεπορτάζ και ερωτήµατα για το πώς δηµιουργήθηκε η περιουσία της Οικογένειας όταν όπως χαρακτηριστικά έλεγε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ορκίστηκε βουλευτής µε ένα τριµµένο σακάκι. Εχει γραφτεί ότι η Αποστασία του 1965 είχε το τίµηµά της και η Siemens τα δώρα της. Οι πολιτικές των Μητσοτάκηδων περιστρέφονται γύρω από τον πλούτο και την εξυπηρέτησή του δεκαετίες τώρα. Ιδιωτικοποιήσεις, εκποιήσεις, απευθείας αναθέσεις µοιάζουν µε συνταγές βγαλµένες και αυτές από το διαχρονικό manual της Φαµίλιας µε ευνοηµένους πάντα συγκεκριµένα τµήµατα των Ελλήνων.
Θα περίµενε κάποιος πως έπειτα από δεκαετίες όλα αυτά θα ήταν παρελθόν. Να όµως που ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης επικαιροποιεί την αµαρτωλή σχέση της Φαµίλιας µε την Ιστορία. Ισως στα χρόνια του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη η ανάγκη για διαφάνεια να µην ήταν µια τόσο ισχυρή και καθολική απαίτηση. Η σύγχρονη δηµοκρατία ήταν στα σπάργανα. Σήµερα, όµως, σε ολόκληρη την υφήλιο, ακόµη και στις όχι και τόσο δηµοκρατικές χώρες, υπουργοί και πρωθυπουργοί παραιτούνται όταν εντοπιστούν να κρύβουν περιουσιακά στοιχεία ή ακόµη και ευτελή δώρα.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσπαθεί να παγιώσει στην πολιτική καταστάσεις ανωµαλίας. Κάνει ταµείο, απολογισµό δηλαδή της επιτυχίας, µε έναν δικό του τρόπο και µε το δικό του σύστηµα αναφοράς. ∆εν τον ενδιαφέρει αν αποκαλυφθεί πως σπάει την καραντίνα για να πάει στην Πάρνηθα, πως αεροµεταφέρεται µε ελικόπτερα ολιγαρχών ή πως τρέφει εκτίµηση για τον Νίκο Γεωργιάδη και τον ∆ηµήτρη Λιγνάδη. ∆εν τον νοιάζει, απλώς τον εκνευρίζει να αποκαλύπτεται για παράδειγµα το ψευδές πόθεν έσχες του όχι γιατί του δηµιουργεί ντροπή, αλλά γιατί έτσι πρέπει να ασχολείται µε πράγµατα που δεν θέλει. Κάθε δηµοσιογραφικός ή πολιτικός έλεγχος του στερεί τη βεβαιότητα ότι κατέχει την εξουσία ως κληρονοµικό δικαίωµα. Αυτή η εξουσία οφείλει µάλιστα να έχει συγκεκριµένη µορφή. Και κυρίως να του αποδίδει επιθυµητά επίθετα. Μιλάµε πάντα για τον άνθρωπο που ρώτησε τους αγρότες αν µαζεύουν τα αγγούρια µε τα χέρια. Τι επίθετο να βρεις για να του αρέσει; Και τι απάντηση να του δώσεις που να µην είναι προσβλητική.
