Η Πυθία θυμάται
Η ιστορία του Χρήστου Μαυρίκη θυμίζει σενάριο πολιτικού θρίλερ, με συνωμοσίες, υποκλοπές και πολιτικές αναταράξεις. Από ένας απλός υπάλληλος του ΟΤΕ, βρέθηκε στο επίκεντρο ενός από τα μεγαλύτερα πολιτικά σκάνδαλα της μεταπολίτευσης, αφήνοντας ανεξίτηλο αποτύπωμα στη δημόσια ζωή της χώρας.
Η πορεία του χαρακτηρίστηκε από σκοτεινές διαδρομές και υπόγειες διασυνδέσεις. Ο Μαυρίκης έγινε γνωστός τον Απρίλιο του 1993, όταν αποκάλυψε δημοσίως πως, με εντολή του στρατηγού Νίκου Γρυλλάκη —στενού συνεργάτη του τότε Πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη— είχε στήσει εκτεταμένο δίκτυο υποκλοπών, καταγράφοντας συνομιλίες κορυφαίων πολιτικών προσώπων, συμπεριλαμβανομένου του Ανδρέα Παπανδρέου.
Η αποκάλυψη αυτή, η οποία έγινε λίγο πριν την πτώση της κυβέρνησης Μητσοτάκη, οδήγησε τη νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ να ξεκινήσει έρευνες στα ΚΑΦΑΟ του ΟΤΕ που είχε υποδείξει ο ίδιος ο Μαυρίκης. Τα πορίσματα της έρευνας έδειξαν τεχνικές παρεμβάσεις που επιβεβαίωσαν τις καταγγελίες περί παρακολουθήσεων.
Αφού είχαν προηγηθεί αποκαλύψεις στον Τύπο, ο Χρήστος Μαυρίκης εμφανίστηκε δημοσίως κρατώντας πλήθος κασετών με ηχογραφημένες τηλεφωνικές συνομιλίες πολιτικών προσώπων —στην πλειονότητά τους στελέχη του ΠΑΣΟΚ, μεταξύ των οποίων και ο Ανδρέας Παπανδρέου. Ο ίδιος, στις τηλεοπτικές του παρουσίες, όχι μόνο δεν αρνήθηκε την κατοχή τους, αλλά προχώρησε σε δηλώσεις που προκάλεσαν οργή: ανέφερε ότι απολάμβανε το περιεχόμενο των συνομιλιών, αφήνοντας να εννοηθεί ότι είχε στη διάθεσή του υλικό με το οποίο μπορούσε να εκβιάσει όσους γνώριζαν πλέον πως παρακολουθούνταν.
Τον Μάιο του 1993 συγκροτήθηκε ειδική κοινοβουλευτική επιτροπή για να διερευνήσει τις βαριές καταγγελίες Μαυρίκη περί υποκλοπών, που φέρονταν να γίνονταν κατ’ εντολή του τότε Πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Η έρευνα έβαλε στο μικροσκόπιο όχι μόνο τον ίδιο, αλλά και την κόρη του, Ντόρα Μπακογιάννη.
Τον Ιούλιο του ίδιου έτους, δώδεκα βουλευτές του ΠΑΣΟΚ —των οποίων οι τηλεφωνικές συνομιλίες είχαν παραβιαστεί— κατέθεσαν μηνυτήρια αναφορά. Το σχετικό πόρισμα των ανακριτικών αρχών δόθηκε στη δημοσιότητα τον Δεκέμβριο του 1993, όταν πλέον η Νέα Δημοκρατία είχε χάσει την εξουσία.
Ακολούθως, τον Ιανουάριο του 1994, οι Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και Ντόρα Μπακογιάννη παραπέμφθηκαν σε προανακριτική επιτροπή της Βουλής. Το πόρισμα της επιτροπής οδήγησε στην παραπομπή τους στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο, σηματοδοτώντας την κορύφωση της θεσμικής διερεύνησης.
Στις 12 Ιανουαρίου 1994, το ΠΑΣΟΚ σύστησε προανακριτική επιτροπή για την υπόθεση. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και η Ντόρα Μπακογιάννη βρέθηκαν στο στόχαστρο των ερευνών. Ο βουλευτής-εισηγητής του ΠΑΣΟΚ, Κώστας Μπρακατσούλας, ανακοίνωσε επίσημα τα ονόματα των πολιτικών και δημοσιογραφικών προσώπων που είχαν τεθεί υπό παρακολούθηση: μεταξύ άλλων, οι Μιλτιάδης Έβερτ, Ανδρέας Παπανδρέου, Γεράσιμος Κουρής, Γεώργιος Ράλλης, Αντώνης Λιβάνης, και το ίδιο το ΠΑΣΟΚ.
Στις 16 Ιουνίου 1994, η Ολομέλεια της Βουλής αποφάσισε την παραπομπή του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ως βασικού υπευθύνου για το σκάνδαλο των υποκλοπών. Η απόφαση ελήφθη με 164 ψήφους υπέρ, 6 κατά και 5 «παρών», ενώ οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας απείχαν. Σημαντικό είναι πως κανείς από τους φερόμενους συνεργούς του δεν παραπέμφθηκε.
Τον Νοέμβριο του 1994, το Ανώτατο Δικαστήριο προχώρησε στην παραπομπή μη πολιτικών προσώπων για εμπλοκή στην υπόθεση. Ωστόσο, στις 16 Ιανουαρίου 1995, ο Ανδρέας Παπανδρέου παρενέβη πολιτικά και πρότεινε την αναστολή των ποινικών διώξεων, επικαλούμενος την ανάγκη διασφάλισης πολιτικής ομαλότητας. Ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Μιλτιάδης Έβερτ, εξέφρασε τότε την αντίθεσή του, προειδοποιώντας για τον κίνδυνο να εκληφθεί η κίνηση αυτή ως απόπειρα συμψηφισμού.
Παρά τις αντιδράσεις, η πρόταση Παπανδρέου υπερψηφίστηκε σε μυστική ψηφοφορία, με αποτέλεσμα να μπει οριστικό φρένο στην ποινική δίωξη του πρώην Πρωθυπουργού και των συνεργατών του, κλείνοντας έτσι έναν από τους πιο θορυβώδεις φακέλους της Μεταπολίτευσης — χωρίς ποτέ να δοθεί πλήρης θεσμική απάντηση στο βάθος και την έκταση του παρακράτους που αποκαλύφθηκε.
Η τεχνική τεκμηρίωση των υποκλοπών ήρθε μέσα από τα πορίσματα εμπειρογνωμόνων του ΟΤΕ, που επιβεβαίωσαν τις παρεμβάσεις. Επρόκειτο για οργανωμένη επιχείρηση, με επτά ειδικούς να συντάσσονται ομόφωνα με τις καταγγελίες του Μαυρίκη.
Η υπόθεση, ωστόσο, πήρε αναπάντεχη τροπή. Παρά τις ενδείξεις και το πολιτικό βάρος της υπόθεσης, δεν οδηγήθηκε ποτέ σε ειδικό δικαστήριο. Η Νέα Δημοκρατία, δια στόματος της Άννας Ψαρούδα-Μπενάκη, κατήγγειλε την υπόθεση ως σκευωρία και εργαλειοποίηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών για πολιτική εκδίκηση.
Τον Ιανουάριο του 1995, ο Ανδρέας Παπανδρέου, σε μια κίνηση πολιτικής εξομάλυνσης, πρότεινε την αναστολή των διώξεων. Η πρόταση εγκρίθηκε από τη Βουλή μέσω ονομαστικής ψηφοφορίας, βάζοντας τέλος στην ποινική προέκταση ενός από τα πλέον θορυβώδη πολιτικά σκάνδαλα της εποχής.
Η σύλληψη του Χρήστου Μαυρίκη για απόπειρα δωροδοκίας Αρεοπαγίτη επανέφερε στο προσκήνιο μια μορφή ταυτισμένη με τη σκοτεινή πλευρά της εξουσίας και των θεσμών. Ο «εθνικός κοριός» επιστρέφει — όχι ως φάντασμα του παρελθόντος, αλλά ως υπενθύμιση ότι το παρακράτος ποτέ δεν απέχει πολύ από το προσκήνιο.
