Του Δημήτρη Μπεκιάρη
Την περίοδο της διακυβέρνησης της χώρας από τους ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, συζητώντας στο γραφείο του με έναν πολύ ισχυρό τότε υπουργό της κυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα, μου είχε πει το εξής επί λέξει: “Ο Αλέξης Τσίπρας είναι ο Ανδρέας Παπανδρέου της εποχής του”.
Θα μπορούσε, αλλά δεν συνέβη ποτέ. Το προσπάθησε πολύ ο Αλέξης Τσίπρας, αλλά δεν τα κατάφερε. Δεν ήταν τόσο τολμηρός ώστε να απεμπλακεί από τους ισχυρούς συναισθηματικούς δεσμούς που τον συνέδεαν και τον συνδέουν με την νεανική του παρέα. Ωστόσο, είχε πιστέψει κάπου βαθιά μέσα του ότι θα αντιστοίχιζε την πλατιά εκλογική βάση του ΣΥΡΙΖΑ, όπως εκείνη είχε προκύψει στις εθνικές εκλογές του 2012 και του 2015 και διατηρήθηκε το 2019, με την κομματική γραφειοκρατία. Ότι δηλαδή θα αντιστοίχιζε τον κοινωνικό ΣΥΡΙΖΑ με τον κομματικό ΣΥΡΙΖΑ. Δεν το πέτυχε ποτέ. Αν και ήταν ικανός και έντιμος πρωθυπουργός, υπήρξε ανεπαρκής και άτολμος ως πρόεδρος ενός κόμματος, το οποίο είχε τις προϋποθέσεις και το momentum της ιστορίας ώστε να μετεξελιχθεί σε προοδευτικό φορέα κυβερνητισμού και να διαδεχτεί ως μαζικός πολιτικός φορέας το ΠΑΣΟΚ, το πάλαι ποτέ Κραταιό Κίνημα που σφράγισε τη μεταπολιτευτική ιστορία της χώρας (έστω και αν σύμφωνα με μία πολύ σοβαρή άποψη η μεταπολίτευση ολοκληρώνεται περίπου στα 1985-86).
Η συνέχεια είναι γνωστή: Αδυναμία λήψης και επεξεργασίας του μηνύματος των ευρωεκλογών και των εθνικών εκλογών του 2019, εγκλωβισμός στο πλαίσιο των παθογενειών που χαρακτηρίζουν τους πολιτικούς φορείς της Αριστεράς, αδυναμία συγκρότησης σοβαρής ηγετικής ομάδας και αποτυχία πλαισίωσης της ηγεσίας από σοβαρούς συμβούλους που θα μπορούσαν να χαράξουν νικηφόρα, έναντι της Δεξιάς, στρατηγική, λανθασμένες εκτιμήσεις για την πραγματική επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ, μετά το 2019 στο κοινωνικό σώμα, καταστροφικοί τακτικισμοί ενόψει των εθνικών εκλογών του 2023 (βλέπε απλή αναλογική), διπλή εκλογική συντριβή το προηγούμενο καλοκαίρι και παραίτηση, παραίτηση του ιστορικού ηγέτη του ΣΥΡΙΖΑ, του Αλέξη Τσίπρα
Ο Αλέξης Τσίπρας προσπάθησε πολύ να μοιάσει στον Ανδρέα Παπανδρέου. Οραματίστηκε πιθανότατα τον ΣΥΡΙΖΑ, ως την ηγέτιδα δύναμη (Ο Ανδρέας δεν είπε ποτέ ότι το ΠΑΣΟΚ ήταν η “Δημοκρατική Παράταξη”, έλεγε ότι το ΠΑΣΟΚ ηγείτο της “Δημοκρατικής Παράταξης), του προοδευτικού, του δημοκρατικού πολιτικού χώρου ή αλλιώς ενός ευρύτατου αντιδεξιού μετώπου που θα χωρούσε όλες τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις, από τις παρυφές του Κέντρου μέχρι την άκρα Αριστερά, αλλά δεν κατάφερε να παγιώσει την δική του κυριαρχία και την κυριαρχία του ΣΥΡΙΖΑ στο ευρύτερο πλαίσιο της Δημοκρατικής Παράταξης με αποτέλεσμα στη συνέχεια ο ευρύτατος αυτός χώρος να κατακερματιστεί. Ο Ανδρέας, ακόμη και στις τρεις διαδοχικές εκλογικές ήττες την περίοδο 1989 – 1990 είχε διατηρήσει ποσοστά της τάξης του 39 με 40%. Ο ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα, τηρουμένων πάντοτε των αναλογιών, αποδείχθηκε μνημονιακο ή μεταμνημονιακό πυροτέχνημα. Αυτή είναι η αλήθεια.
Προσπάθησε ακόμη και να μιμηθεί τον Ανδρέα Παπανδρέου στις κινήσεις και στη φωνή. Μάλιστα, ο αστικός μύθος αναφέρει ότι μαθήματα του έκανε ο Κώστας Σκανδαλίδης.
Ο Αλέξης Τσίπρας δεν ήθελε να παραιτηθεί το καλοκαίρι του 2023. Η αρχική του απόφαση ήταν να μην παραιτηθεί. Αμέσως μετά την δεύτερη εκλογική συντριβή και ενώ η Έφη Αχτσιόγλου περίμενε, ως έτοιμη από καιρό, για να αναλάβει τα ηνία του ΣΥΡΙΖΑ, ο Αλέξης είχε αποφασίσει να ανοίξει τη διαδικασία εκλογής προέδρου, αλλά να είναι και ο ίδιος υποψήφιος. Μάλιστα είχε δώσει εντολή σε κορυφαίο στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, που είχε επικοινωνήσει μαζί του, ώστε να προετοιμάσει ταχύτατα τον μηχανισμό για εσωκομματική εκλογική μάχη, προκειμένου να επανεκλεγεί πρόεδρος. Και αυτό θα το έπραττε, παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ήταν ο ιθύνων νους, από το 2021 (!) της προώθησης της Έφης Αχτσιόγλου στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, σε ένα πιθανό σχήμα διαρχίας κατά τα πρότυπα του γερμανικού SPD (Διαβάστε τις αποκαλύψεις που είχαμε κάνει το 2021 ΕΔΩ). Τελικά παραιτήθηκε κατόπιν ασφυκτικών και χυδαίων πιέσεων και εκβιασμών, ακόμη και στο σπίτι του στο Σούνιο. Ωστόσο, καθώς, έστω και καθυστερημένα, αντιλήφθηκε το υπονομευτικό παιχνίδι που είχαν παίξει στο παρασκήνιο οι επίδοξοι διάδοχοι, οι σημερινοί αποστάτες του ΣΥΡΙΖΑ που ίδρυσαν το μόρφωμα της Νέας Αριστεράς, δεν ενεπλάκη ανοιχτά στην διαδικασία της εσωκομματικής εκλογικής μάχης για τη διαδοχή του. Δεν μίλησε, παρά τις πιέσεις που δέχτηκε από το στρατόπεδο της Έφης Αχτσιόγλου. Αναμφίβολα στήριξε τον Στέφανο Κασσελάκη στο παρασκήνιο και πίστεψε ότι ο σημερινός πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν ορισμένου χρόνου, ως μεταβατικός αρχηγός. Πίστεψε ότι ο Στέφανος Κασσελάκης θα ήταν μία ενδιάμεση λύση. Πίστεψε ότι ο Στέφανος Κασσελάκης θα καθάριζε το κόμμα από τα βαρίδια και τους υπονομευτές. Πίστεψε ότι ο Στέφανος Κασσελάκης λόγω απειρίας θα εγκατέλειπε γρήγορα την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ καθώς σύμφωνα με το σενάριο που απεργάζονταν ο Τσίπρας και οι φίλοι του, ο σημερινός πρόεδρος του κόμματος θα υφίστατο συντριπτικές ήττες από τους μηχανισμούς – τη λειτουργία των οποίων ενορχήστρωνε και ενορχηστρώνει ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος έχει συγκροτήσει το δικό του σχέδιο υπονόμευσης του σημερινού προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ – και τελικά θα άνοιγε διάπλατα ο δρόμος της επιστροφής, ενώ υποτίθεται τα πλήθη των δημοκρατικών πολιτών που ελπίζουν ακόμη στην όποια προοπτική δίνει ο ΣΥΡΙΖΑ, θα αλάλαζαν.
Τα πράγματα δεν έγιναν όπως τα είχε σχεδιάσει ή φανταστεί ο Αλέξης Τσίπρας. Τα πράγματα έγιναν αλλιώς. Ο Στέφανος Κασσελάκης αυτονομήθηκε γρήγορα. Απέκτησε αυτοπεποίθηση που πηγάζει από την στήριξη που του προσφέρει η εκλογική βάση του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και πολύ ισχυροί οικονομικοί και πολιτικοί παράγοντες εντός κι εκτός Ελλάδας. Στο πρώτο ραντεβού, στο τελευταίο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, ο Αλέξης Τσίπρας ενεργοποίησε τους μηχανισμούς του για να ανατρέψει την εκλεγμένη ηγεσία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ηττήθηκε. Συνετρίβη. Αποδείχθηκε ότι η επιρροή του σε επίπεδο κόμματος και εκλογικής βάση είναι πολύ μικρότερη από όσο υπολόγιζε. Ο Στέφανος Κασσελάκης νίκης. Ο Αλέξης Τσίπρας αποδέχτηκε την ήττα του και έδωσε ραντεβού για μετά τις ευρωεκλογές καθιστώντας απολύτως σαφές ότι θα προχωρούσε στις κινήσεις του αναλόγως με το αποτέλεσμα της κάλπης. Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών δεν ήταν καλό για τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν ήταν, όμως, και κακό για ένα κόμμα που είχε διασπαστεί ξανά πρόσφατα, που η ηγεσία του είναι νέα και που βγήκε μέσα ένα θυελλώδες συνέδριο αμφισβήτησης της νέας ηγεσίας πολύ πρόσφατα. Ο ΣΥΡΙΖΑ του Κασσελάκη κράτησε δυνάμεις και μετά το συνέδριο επιβεβαίωσε ότι είναι πιο ισχυρός από τον προκάτοχό του
Εν τω μεταξύ είχαν προηγηθεί οι υποκριτικές – προεκλογικές – αγκαλιές ανάμεσα σε Στέφανο και Αλέξη στο Σύνταγμα.
Πάμε, όμως, στο σήμερα. Στο ραντεβού που είχε δώσει ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος έβαλε μπροστά το ινστιτούτο του μετά τις ευρωεκλογές, μίλησε δημόσια για την ανάγκη συγκρότησης ενιαίου κεντροαριστερού φορέα, η ιδρυτική διακήρυξη του οποίου συντάσσεται στα γραφεία επιχειρηματικών ομίλων και δύο τραπεζών, και ενεργοποίησε και πάλι τους μηχανισμούς που ελέγχει μέσα στον κόμμα για να αποσταθεροποιήσει και να απομονώσει τη σημερινή του ηγεσία, δηλαδή τον Στέφανο Κασσελάκη. Παράλληλα, προκειμένου να δρομολογηθεί η δημιουργία του νέου, ενιαίου φορέα της Κεντροαριστεράς, έχουν αρχίσει τα όργανα και στο ΠΑΣΟΚ που οδεύει προς εσωκομματικές εκλογές για την ηγεσία του, με τον Χάρη Δούκα να είναι ο υποψήφιος – εκλεκτός των δομημένων συμφερόντων τα οποία τον έχουν εντάξει, ως μεταβατικό πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ που θα συζητήσει τους όρους συγχώνευσης με τους εκφραστές του μηχανισμού Τσίπρα στον ΣΥΡΙΖΑ, στο σχεδιασμό τους για την ίδρυση του κόμματος – μαριονέττα που θα αποτελέσει τον ελεγχόμενο, εναλλακτικό πόλο εξουσίας στο υπάρχον πολιτικό σύστημα, στον φορέα εκείνο που δήθεν θα αναμετρηθεί με το κόμμα Μητσοτάκη.
Κάποιος, με αφορμή όσα έγιναν στο ινστιτούτο Τσίπρα, είπε ότι ο Αλέξης Τσίπρας ξεκίνησε για να γίνει Ανδρέας Παπανδρέου και τελικά έγινε Κώστας Σημίτης. Μάλλον υπερεκτίμησε τις δυνατότητες και το ρόλο που μπορεί να διαδραματίζει ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος έχει φροντίσει να κάψει το πολιτικό του κεφάλαιο πολύ γρήγορα. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος είχε δίκιο όταν είχε μιλήσει για την ανεπάρκεια των συνεργατών του Αλέξη Τσίπρα. Αυτή είναι μία συνθήκη που δεν τροποποιήθηκε, δεν μεταβλήθηκε ποτέ. Και αν μεταβλήθηκε λόγω των συγκυριών, αυτό συνέβη προς το χειρότερο και όχι προς το καλύτερο. Δεν τον βοήθησαν. Ο Αλέξης Τσίπρας θα μπορούσε, ακόμη και ως μετανιωμένος που είναι για την παραίτησή του, να ΜΗΝ επιλέξει τον δρόμο της απροκάλυπτης συμμετοχής στην ίντριγκα της διαπλοκής, με την οποία έχει συνθηκολογήσει πριν από τις εθνικές εκλογές του 2023. Θα μπορούσε να περιμένει τον κατάλληλο χρόνο για την επιστροφή του, η οποία θα γινόταν μετά βαΐων και κλάδων. Πήρε τις λάθος αποφάσεις. Καθοριστικό ρόλο σε αυτές τις αποφάσεις – ας μην γελιόμαστε – διαδραματίζουν οι ισχυροί παράγοντες των δομημένων συμφερόντων που φιλοδοξούν να ρυθμίζουν το πολιτικό σκηνικό σύμφωνα με τα συμφέροντά τους. Υπό αυτή την έννοια, οι αποφάσεις του Αλέξη Τσίπρα είναι προϊόν ετεροπροσδιορισμού από το πλαίσιο που διαμορφώνουν και τους στόχους που θέτουν ευρύτερης κλίμακας συμφέροντα.
Επομένως, ο Αλέξης Τσίπρας θυμίζει περισσότερο τον Φώτη Κουβέλη, τον οποίο συγκεκριμένες δυνάμεις του επιχειρηματικού – πολιτικού συμπλέγματος εξουσίας είχαν κατευθύνει προς την άνευ όρων συμμετοχή του στην εκτρωματική συγκυβέρνηση με του Αντώνη Σαμαρά και Ευάγγελο Βενιζέλο. Άρα το σωστό είναι να λέμε σήμερα ότι ο Αλέξης Τσίπρας ξεκίνησε για να γίνει ο νέος Ανδρέας Παπανδρέου, αλλά τελικά, αν και πολύ πιο νέος, έγινε ο νέος Φώτης Κουβέλης.
Από πανίσχυρος – υπό την έννοια της λαϊκής αποδοχής που είχε κάποτε – τι έγινε τελικά ο Αλέξης Τσίπρας; Μία “χρυσή εφεδρεία” του συστήματος που δρομολόγησε τη συντριβή του. Τέτοια εφεδρεία ήταν και ο Φώτης Κουβέλης. Κατάντια.
