Νέα μελέτη αποκαλύπτει το εύρος της κινεζικής οικονομικής διείσδυσης σε ανεπτυγμένες χώρες
Μια έκθεση που ανατρέπει σταθερές βεβαιότητες
Μια νέα, εξαιρετικά αναλυτική μελέτη του ερευνητικού κέντρου AidData του πανεπιστημίου William & Mary φέρνει στο φως ένα εύρημα με τεράστιες αναταράξεις στον παγκόσμιο οικονομικό χάρτη. Για πρώτη φορά καταγράφεται με πλήρη τεκμηρίωση ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες αποτελούν τον μεγαλύτερο αποδέκτη των επίσημων δανειακών δραστηριοτήτων της Κίνας, γεγονός που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την κυρίαρχη εικόνα μιας σχέσης γεμάτης αντιπαλότητα, κυρώσεις και στρατηγική αποσύνδεση. Η έκθεση καταγράφει ότι από το 2000 έως το 2023, το Πεκίνο έχει διοχετεύσει 2,2 τρισ. δολάρια σε δάνεια και επιχορηγήσεις προς 200 χώρες, αποκαλύπτοντας ένα χρηματοοικονομικό αποτύπωμα πολλαπλάσιο των προηγούμενων διεθνών εκτιμήσεων.
Η μετατόπιση της κινεζικής στρατηγικής προς τον ανεπτυγμένο κόσμο
Αν και για χρόνια η Κίνα είχε ταυτιστεί με τον χρηματοδοτικό πυλώνα των αναδυόμενων αγορών μέσω της πρωτοβουλίας «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος», τα νέα στοιχεία καταδεικνύουν μια εκ βάθρων αλλαγή στρατηγικής. Περισσότερο από το 76% των κινεζικών δανείων πλέον κατευθύνεται σε χώρες ανώτερου και υψηλού εισοδήματος, με την Κίνα να εστιάζει στην ενίσχυση κρίσιμων υποδομών, εφοδιαστικών αλυσίδων υψηλής τεχνολογίας και ευαίσθητων βιομηχανιών που διαμορφώνουν το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας. Η μεταβολή είναι εντυπωσιακή: το 2000, τα δάνεια προς φτωχές και χαμηλότερου μέσου εισοδήματος χώρες αποτελούσαν το 88% του χαρτοφυλακίου· το 2023, το ποσοστό αυτό έχει καταρρεύσει στο 12%.
Η αμερικανική οικονομία ως ο μεγαλύτερος ωφελούμενος των κινεζικών πιστώσεων
Το πλέον αποκαλυπτικό εύρημα είναι ότι οι ΗΠΑ, ο κατ’ εξοχήν γεωπολιτικός αντίπαλος του Πεκίνου, έχουν λάβει περισσότερα από 200 δισ. δολάρια κινεζικών πιστώσεων, χρηματοδοτώντας σχεδόν 2.500 έργα σε κάθε γωνιά της χώρας. Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι κινεζικές οντότητες, κυρίως κρατικής προέλευσης, έχουν εμπλακεί σε έργα που αφορούν τερματικούς σταθμούς μεγάλων αεροδρομίων, υποδομές υγροποιημένου φυσικού αερίου, αγωγούς μεταφοράς ενέργειας, data centers και ένα ευρύ φάσμα βιομηχανικών εγκαταστάσεων από τη Λουιζιάνα έως τη Βόρεια Βιρτζίνια. Η έκθεση αποτυπώνει ότι η κινεζική χρηματοδότηση έχει διεισδύσει σε στρατηγικούς τομείς της αμερικανικής οικονομίας σε βαθμό που έρχεται σε σύγκρουση με την εικόνα μιας σχέσης που κινείται μόνο στο επίπεδο της αντιπαράθεσης.
Η τεχνολογία στο επίκεντρο της σινοαμερικανικής οικονομικής σύζευξης
Ένα δεύτερο επίπεδο που καταγράφει η μελέτη αφορά την κινεζική στήριξη στις κορυφαίες επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας των ΗΠΑ. Το AidData επισημαίνει ότι κινεζικά κρατικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν παράσχει πιστωτικές διευκολύνσεις σε εταιρείες όπως Amazon, AT&T, Verizon, Tesla, General Motors, Ford, Boeing και Disney. Παράλληλα, το Πεκίνο έχει συμβάλει χρηματοδοτικά στην εξαγορά κρίσιμων τεχνολογικών επιχειρήσεων που σχετίζονται με ημιαγωγούς, συστήματα τεχνητής νοημοσύνης και βιομηχανίες καθαρής ενέργειας. Ο εκτελεστικός διευθυντής του AidData, Μπραντ Παρκς, σημειώνει χαρακτηριστικά ότι ο κινεζικός δανεισμός σε πλούσιες χώρες είναι προσανατολισμένος στην απόκτηση περιουσιακών στοιχείων υψηλής τεχνολογίας, που αποτελούν θεμέλιο λίθο της οικονομίας του μέλλοντος.
Η Ευρώπη σε τροχιά ανάλογης εξάρτησης
Η ίδια τάση αποτυπώνεται και στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Σύμφωνα με την έκθεση, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει λάβει 161 δισ. δολάρια, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο περίπου 60 δισ. δολάρια. Η κινεζική στρατηγική εμφανίζεται να στοχεύει την ενεργειακή ασφάλεια και τις υποδομές μεταφοράς σε ολόκληρο το δυτικό σύστημα, ενισχύοντας την ιδέα ότι η επιρροή του Πεκίνου οικοδομείται όχι μόνο στον αναπτυσσόμενο κόσμο, αλλά και στον πυρήνα των ανεπτυγμένων οικονομιών.
Η αθέατη πραγματικότητα μιας παγκόσμιας οικονομικής αλληλεξάρτησης
Τα δεδομένα της έκθεσης ανατρέπουν το συμβατικό αφήγημα που θέλει τις ΗΠΑ και την Κίνα σε μία αμιγώς ανταγωνιστική πορεία. Η πραγματικότητα, όπως την αποτυπώνει η AidData, είναι πολύ πιο σύνθετη: η γεωπολιτική αντιπαράθεση εξελίσσεται παράλληλα με μια βαθύτατη οικονομική αλληλεξάρτηση, η οποία εκτείνεται από την ενέργεια και τη βιομηχανία έως την τεχνητή νοημοσύνη και τους ημιαγωγούς. Η οικονομική συνεργασία δεν αναιρεί τις γεωπολιτικές εντάσεις, αλλά δημιουργεί ένα πολύπλοκο πλέγμα συμφερόντων το οποίο μεταβάλλει την ισορροπία ισχύος στο παγκόσμιο σύστημα.
