Του Νίκου Λακόπουλου
«Κανείς Έλληνας δεν διανοείται ότι, προκειμένου να ικανοποιηθεί η Τουρκία και να οδηγηθεί σε διαπραγμάτευση, θα κάναμε από μόνοι μας εκπτώσεις στην αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων μας» είπε ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, σε εκδήλωση για την 80ή επέτειο απελευθέρωσης της Καρπάθου, στο Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής.
Ο χρόνος που χρησιμοποίησε -θα κάναμε- δεν αφορά το μέλλον, αλλά το παρελθόν. Δεν θα κάναμε εκπτώσεις, αλλά κάναμε ήδη με πρόσχημα την καλή θέληση και την ανάγκη ειρήνης και συνεργασίας κι αυτές “διευκολύνουν την Τουρκία στην υλοποίηση του οράματός της για έλεγχο του μισού Αιγαίου και ηγεμονία στην Ανατολική Μεσόγειο».
Όπως ανέφερε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε τονίσει στον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζόρτζ Μπους, τον πρεσβύτερο, κατά την επίσκεψη του στην Ελλάδα τον Ιούλιο του 1991, πως αν η Τουρκία αποκτήσει υφαλοκρηπίδα δυτικά των νησιών, τότε τα νησιά μας σταδιακά θα περιέλθουν στον έλεγχο της Τουρκίας και θα διασπαστεί η ενότητα και η συνεκτικότητα της Ελληνικής επικράτειας.
Μια μέρα μετά, όπως μετέδωσε ο ανταποκριτής του ΣΚΑΪ στην Κωνσταντινούπολη, Μανώλης Κωστίδης, τα τουρκικά μέσα μιλώντας για την επίσκεψη του Νίκου Δένδια στα ακριτικά νησιά, τον περασμένο Σεπτέμβριο ισχυρίζονται ότι «ο Δένδιας παραβίασε τη Συνθήκη της Λωζάνης» όταν περιόδευσε με ελικόπτερα σε νησιά όπως στην Ψέριμο, στην Κίναρο και στα Λέβιθα. Τα νησιά αυτά είναι τουρκικά νησιά που βρίσκονται ‘’υπό κατοχή’’!
«Η επέκταση των χωρικών μας υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια είναι ένα μονομερές και αναφαίρετο δικαίωμά μας, κατοχυρωμένο από το Διεθνές Δίκαιο, που δεν υπόκειται σε διαπραγμάτευση με την Τουρκία” είπε ο Κώστας Καραμανλής επισημαίνοντας τον κίνδυνο να οδηγηθούμε σε μια οριοθέτηση που θα ακυρώνει τη δυνατότητα μελλοντικής επέκτασης εκ μέρους της Ελλάδας.
«Τι άλλο θα μπορούσαμε να συζητήσουμε ή να παραπέμψουμε στη Χάγη; Το αν ελληνικά νησιά και βραχονησίδες θα δοθούν στην Τουρκία; Πέρα από το παράλογο του πράγματος, αυτά έχουν λυθεί από Διεθνείς Συνθήκες δεκαετίες τώρα. Όμως, όσο η Τουρκία δεν λογικεύεται ως προς αυτό, πως θα καταλήξουμε σε συμφωνία για τις ΑΟΖ; Πού θα αποδοθεί η ΑΟΖ αυτών των νησιών;
Η κυβέρνηση συζητά “άλλες πτυχές” των σχέσεων με την Τουρκία, αλλά δεν είναι έτοιμη να συζητήσει για την ΑΟΖ – ούτε απαντά στο ερώτημα πώς θα πάει σε ένα διεθνές δικαστήριο κι αν σκοπεύει να ασκήσει το δικαίωμα στα δώδεκα μίλια πριν, μετά ή… ποτέ.
“Στην απίθανη περίπτωση που η Τουρκία δεχόταν και πηγαίναμε στο Δικαστήριο, θα μπορούσαμε να αυξήσουμε τα χωρικά μας ύδατα μετά την απόφαση του Δικαστηρίου; Η απάντηση είναι καταφατική αλλά μόνον για τις περιοχές εκείνες που δεν θα έχουν δοθεί ως υφαλοκρηπίδα στην Τουρκία. Άρα (σε τέτοια περίπτωση) μπορούν να αυξηθούν τα χωρικά ύδατα αλλά μόνον στο υπόλοιπο Αιγαίο» θα πει ο Άγγελος Συρίγος, σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Hellas Journal.
Αν η Ελλάδα προβεί σε οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ με την Τουρκία δίχως προηγούμενη επέκταση στα δώδεκα μίλια προφανώς έχει απωλέσει εθνική κυριαρχία, όπως φάνηκε στο πρόσφατο περιστατικό ανοιχτά της Κάσου. Η Τουρκία με πέντε πλοία εμπόδισε ιταλικό επιστημονικό σκάφος, αλλά τελικά του έδωσε άδεια (!) να συνεχίσει τις εργασίες του -εντός της ελληνικής ΑΟΖ που η γείτονας θεωρεί δική της -με βάση το τουρκολυβικό μνημόνιο.
Η Αθήνα δηλαδή αποδέχτηκε πως το ιταλικό σκάφος έπρεπε να πάρει άδεια από τις τουρκικές και ο Γιώργος Γεραπετρίτης πως στην θαλάσσια περιοχή αφού “επικαλείται δικαιώματα η Τουρκία με βάση το νομικά άκυρο και ανυπόστατο τουρκολυβικό μνημόνιο” είναι λογικό να βρίσκονται τουρκικά πλοία “σε διεθνή ύδατα ελληνικής ΑΟΖ”.
“Είναι μια απόδειξη επί του πεδίου ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο παραμένει σε ισχύ. Αυτό είναι το ένα που πρέπει να κρατήσουμε, θα πει ο Πιέρρος Τζανετάκος. “Στην ουσία με αυτή την κίνηση η Άγκυρα αμφισβήτησε και την ισχύ της οριοθετημένης ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, όπως αυτή είχε συμφωνηθεί είχε υπογραφεί στις 6 Αυγούστου του 2020».
Διατηρούμε το δικαίωμα, αλλά δεν το ασκούμε
“Η Τουρκία παραβίασε χθες την ελληνική ΑΟΖ και η ελληνική κυβέρνηση κοιμάται” θα γράψει ο καθηγητής Θεόδωρος Καρυώτης στο Hellas Journal. Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης στα «Παραπολιτικά» μιλάει για “διεθνή ύδατα”, έχοντας να παραιτηθεί από τα δώδεκα μίλια και αποδεχθεί τη διευθέτηση με την Τουρκία της οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ υπό το status quo των 6 ναυτικών μιλίων. Κατά τα άλλα η κυβέρνηση διατηρεί ένα δικαίωμα που δεν πρόκειται να ασκήσει.
Όπως παρατηρεί ο Νίκος Κοτζιάς σε παλιότερο άρθρο του η συμφωνία με την Αίγυπτο δεν φτάνει μέχρι τα σύνορα Αιγύπτου και Λιβύης. “Αυτό σημαίνει ότι είναι κουτσουρεμένη προς τα δυτικά, όπως έγινε και στην ΑΟΖ με την Ιταλία. Η τελευταία δεν έφτασε μέχρι το νότο, εκεί που νοητά ξεκινά η ΑΟΖ της Λιβύης”.
“Στα νότια του νομού Λασιθίου ανήκει συστάδα νησιών και βραχονησίδων. Τρία από αυτά, Τρόχιλος, Στρογγυλό και Κουφονήσι, έχουν μεγάλη σημασία ως σημεία βάσης καθορισμού της ΑΟΖ με την Αίγυπτο (το ίδιο ισχύει για το Γαϊδουρονήσι ή, αλλιώς, Χρυσή) . Το μεγαλύτερο από αυτά, το Κουφονήσι, έχει δική του οικονομική ζωή. Όπως διαβάζω τους χάρτες που δημοσιεύτηκαν, δεν αποδόθηκε επήρεια σε αυτή τη συστάδα νησιών, ούτε καν στο Κουφονήσι”.
Μετά τον περιορισμό των διαπόντιων νησιών πάνω από Κέρκυρα σε επήρεια 70% και στις Στροφάδες στο 32%, και για το Κουφονήσι στο 0%, τα μεγάλα ελληνικά νησιά, όπως η Κάρπαθος και η Κάσος, ακόμα και η Ρόδος έχουν περιορισμένη επήρεια -όπως παρατηρεί ο Νίκος Κοτζιάς: ” Είναι ολοφάνερο ότι πρόκειται για μια υποχώρηση άνευ αρχών και στοιχειώδη διαπραγμάτευση”.
Το πιο σημαντικό και προβληματικό: “Προς ανατολάς, η χάραξη της ΑΟΖ γίνεται μέχρι τον 28ο μεσημβρινό. Τι πειράζει που δεν συμπεριλαμβάνει και ολόκληρη τη Ρόδο; Η απάντηση είναι απλή: Η Τουρκία πάντα αμφισβητούσε ότι υπάρχουν ελληνικά δικαιώματα από τον 28ο μεσημβρινό μέχρι τον 32ο. Κατά συνέπεια η Ελλάδα ντε φάκτο αποδέχεται ότι πρόκειται για αμφισβητούμενη περιοχή, με την δική της υπογραφή”.
Η εθνική κυριαρχία και η δικαστική κρίση
Η τελευταία παρέμβαση Καραμανλή είναι ηχηρή όταν λέει ¨κανένα κράτος που σέβεται στοιχειωδώς τον εαυτό του δεν διανοείται να θέσει υπό δικαστική κρίση την εθνική του κυριαρχία και την εδαφική του ακεραιότητα” και καταλήγει:
“Θα πρέπει να καταθέσουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό της χώρας, συμμορφούμενοι με την αντίστοιχη κοινοτική οδηγία. Είμαστε υποχρεωμένοι να το κάνουμε αυτό και είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να αποτυπωθούν τα δικαιώματά μας με τη σφραγίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο πλαίσιο αυτό, μπορεί επίσης κάλλιστα να ενταχθεί η ενεργοποίηση της ανακήρυξης της ΑΟΖ με βάση τη μέση γραμμή, κατά τον Ν. 4001/2011 και τους όρους και τις προϋποθέσεις του Διεθνούς Δικαίου της θάλασσας. Είναι απολύτως σύμφωνη με το Διεθνές Δίκαιο και δεν εμποδίζει την όποια διαπραγμάτευση.
Ο Χάρτης της Σεβίλλης που απεικονίζει ακριβώς την ΑΟΖ που δικαιούται η Ελλάδα χρησιμοποιείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και πρέπει να τον αξιοποιούμε. Πρέπει να προχωρήσει το κλείσιμο των κόλπων και η χάραξη ευθειών γραμμών βάσης που θα επεκτείνουν το χώρο που δικαιούται η Ελλάδα. Και ένα ακόμη πολύ βασικό. Οφείλουμε να διαφυλάξουμε και να ενισχύσουμε την οικονομική δραστηριότητα σε κάθε νησί και βραχονησίδα».
