Του Νίκου Λακόπουλου
Για τον Κυριάκο Μητσοτάκη ο Κώστας Σημίτης, ήταν ο καταλύτης του εκσυγχρονισμού, για το ΠΑΣΟΚ ένας ευρωπαϊστής, για τον ΣΥΡΙΖΑ είχε θετικές και αρνητικές πλευρές και για το ΚΚΕ ήταν εκπρόσωπος του αστισμού. Ποιος ακριβώς ήταν ο επί οκταετία πρωθυπουργός, διάδοχος του Ανδρέα Παπανδρέου, με τα μεγάλα έργα, την Ισχυρή Ελλάδα και τον εκσυγχρονισμό που μάλλον απέτυχε αφού σε πέντε – έξι χρόνια η Ελλάδα θα βυθιζόταν, όπως το πλοίο “Σάμινα” τις μέρες του Σημίτη;
Το κείμενο που ακολουθεί γράφηκε λίγο μετά την εποχή Σημίτη -και του Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου που μάλλον ήταν ο πραγματικός του αντίπαλος και όχι ο Άκης Τσοχατζόπουλος που όπως και άλλοι υπουργοί των κυβερνήσεων Σημίτη βρέθηκαν στη φυλακή. Ο Ανδρέας Παπανδρέου έχει πεθάνει, όπως και ο Γεννηματάς και ο Κώστας Σημίτης έρχεται να βάλει την Ελλάδα στη ζώνη του ευρώ, να οργανώσει Ολυμπιακούς Αγώνες και να παρουσιάσει τα μεγαλύτερα έργα που έχει παρουσιάσει ποτέ Έλληνας Πρωθυπουργός.
Από τον Ανδρέα στον Σημίτη
Το 1993 ο Ανδρέας Παπανδρέου επιστρέφει στην κυβέρνηση με 47%, έχει μαζί του τη “Μιμή” και φοράει πια Armani. Μένει στη “ροζ” βίλα που έφτιαξε με δανεικά. Βαδίζει ξανά προς το Ωνάσειο. Μερικοί πιστεύουν ότι ο Ανδρέας με την Δήμητρα Λιάνη, έκανε ένα εκπληκτικό αντιπερισπασμό και μετέθεσε το ενδιαφέρον του κόσμου σε ένα love story, από την απαίτηση να παραιτηθεί για λόγους υγείας. Πολλά στελέχη απουσιάζουν από το γάμο. Ο Θόδωρος Πάγκαλος τον λέει «δωρολήπτη». Ο Σημίτης παραιτείται και ζητά εξηγήσεις. Ο πρόεδρος δεν προλαβαίνει να απαντήσει. Η Μιμή έχει σύσκεψη με αστρολόγους!
Το 1994, Νοέμβρη, η Βάσω Παπανδρέου, παλιά αγαπημένη του Ανδρέα, μαγειρεύει στο σπίτι της στο Χαλάνδρι κοτόπουλο μιλανέζ με αγκινάρες και σπανακόπιτα. Δεν είναι μόνη. Στο «δείπνο των 4» που οργάνωσε με τον Παρασκευά Αυγερινό, τον Θόδωρος Πάγκαλο, που έχει παραιτηθεί από την διαδοχή και τον Κώστα Σημίτη, ο “μη πατροκτόνος” Κώστας Λαλιώτης δεν θα πάει-, μαζί με το κοτόπουλο θα «φάνε» και τον Ανδρέα. Το συνέδριο θα αναδείξει, νέο ηγέτη, αυτόν που πολλές φορές είχε αποπέμψει ο Ανδρέας! Τον Κώστα Σημίτη.
Ο μικροσκοπικός και πάντα γελαστός καθηγητής Οικονομικών είναι ο άνθρωπος που δεν περιμένεις. Δεν είναι από αυτούς, που όταν πάνε κάπου, μπαίνει μέσα και λέει “Γειά σας ήρθα!”. Το αντίθετο. Τρομοκράτη δεν θα τον πεις, για αρχηγό δεν τον περνάς, για Τσε Γκεβάρα δεν το κάνεις. Κι όμως, Κι όμως, ο με λαμπρές σπουδές στη Δυτική Γερμανία και στο London School Of Economics, καθηγητής έχει υπάρξει “βομβιστής” στη διάρκεια της χούντας.
Το 1979, όταν ο Ανδρέας έλεγε κατακεραύνωνε τα μονοπώλια της Ευρώπης με μια αφίσα με τον χάρτη της Ελλάδας, που πάνω από την Ελλάδα, υπήρχε η επιγραφή “ΠΩΛΕΙΤΑΙ”, ο καθηγητής κυκλοφόρησε μια άλλη αφίσα που έλεγε: « Όχι στην ΕΟΚ των μονοπωλίων. Ναι στην Ευρώπη των Λαών». Ο Σημίτης κερδίζει τον Άκη στον δεύτερο γύρο με έξι ψήφους διαφορά. Μέσα σε λίγες ώρες αρμάδες του ελληνικού και τουρκικού στόλου κατεβαίνουν το Αιγαίο. Η ειρήνη και η τιμή του έθνους κρέμονται σε μια βραχονησίδα στον ιστό της ελληνικής σημαίας, όπου κάποιοι έχουν ανεβάσει μια τούρκικη.
Τα Ίμια και το “ευχαριστώ” στους Αμερικάνους
Ο πόλεμος για τη σημαία κόστισε τη ζωή τριών Ελλήνων αξιωματικών, που έπεσαν κάτω από περίεργες συνθήκες. Παραδόξως οι τούρκοι κομάντος που μετείχαν στην απόβαση πέθαναν μυστηριωδώς. Η Ελλάδα όχι μόνο ανήκει στο ΝΑΤΟ, αλλά η κυβέρνηση ευχαριστεί και τους αμερικάνους γι’ αυτό. Δεν ήταν μόνο η αστική ευγένεια του πρωθυπουργού δυο ημερών. Ήταν πως, όπως και στην κρίση το 1987 στο Αιγαίο, είχαν εξαφανιστεί τρόφιμα και χαρτιά υγείας από τα σούπερ μάρκετ των Αθηνών. Ο ηρωισμός εξέπεσε πλέον σε απλό διάβημα. Η Ελλάδα δεν ανήκει στη Δύση. Παρανήκει. Δεν θα ξανακούσουμε πια το παλιό σύνθημα του ΠΑΣΟΚ «Ελλάδα-Κύπρος-Παλαιστίνη, αμερικάνος δεν θα μείνει». Το ερώτημα είναι αν υπάρχει τίποτα που να μιλάει για Γερμανούς.
Η Ελλάδα το 2004 στους Ολυμπιακούς Αγώνες, παρουσιάζει με υπερηφάνεια σε όλο τον κόσμο τα σπασμένα αρχαία αγάλματα της και τις χτισμένες με αρχαίο ελληνικό μάρμαρο, χριστιανικές εκκλησίες. Στο κατάμεστο Ολυμπιακό Στάδιο η τελετή ξεκινάει. Πεντακόσιοι τυμπανιστές παίζουν το ζεμπέκικο του Σταύρου Ξαρχάκου. Είναι ένας μοναχικός χορός που εκφράζει την θλιμμένη υπερηφάνεια, ενός μονίμως προδομένου λαού. – Πολίτες του κόσμου, καλώς ήλθατε στην Γιορτή
Το “Ελληνικό Όνειρο” ζει ακόμη. Το περιοδικό της εποχής ΜΑΧ, γράφει ότι «οι φοιτητές της εποχής απολαμβάνουν χαλαρωτικά beach parties, γνωρίζουν μεθυσμένες αγγλίδες στο Φαληράκι της Ρόδου και κάνουν αναλύσεις για τον Max Weber στο αμφιθέατρο. Δαπίτες με γαλάζια polo πουκάμισα. Φουλαροφόροι νεολαίοι του ΠΑΣΟΚ με ύφος στηρίζουμε κυβέρνηση, ακούμε Manu Chao”, αριστεριστές με piercing και μακρυά μαλλιά».
Η ΠΑΣΠ, η φοιτητική οργάνωση του ΠΑΣΟΚ, καλεί στο πάρτυ της την μετέπειτα πορνό σταρ Τζούλια Αλεξανδράτου. Μαθητές παίρνουν μίζες για να πουλήσουν τις σχολικές εκδρομές σε τουριστικά γραφεία. Οι νέοι συναγωνίζονται για τις πιο ακριβές μάρκες σε παπούτσια, αυτοκίνητα, ρούχα. Οι αριστερές παρατάξεις στα πάρτυ τους μετά τα αντάρτικα τραγούδια για την Επανάσταση συνεχίζουν με Βασίλη Καρρά και Πέγκυ Ζήνα. “Θέλω να κάνω μια επανάσταση, αλλά να είναι εύκολη, να μη κουραστώ πολύ” λέει ένα ταμπλό της Νομικής Σχολής.
«Εγώ σας πάω» λέει ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος. «Ελάτε με τα σκουλαρίκια μέσα» και ετοιμάζεται να πάει στη συναυλία των Rolling Stones. Ο «Γιωργάκης» έχει καπνίσει χασίς. Η Ντόραθα καπνίσει- μια φορά- τώρα. O δεξιός πρόεδρος κάνει μια μέρα τον μπάρμαν και κερνάει σφηνάκια.Κι αυτός σας πάει. Η σύζυγος του αγοράζει επιδεικτικά μπροστά στην κάμερα «Διάφανα Κρίνα». «Είναι μια χώρα που με διώχνει μακρυά και χτίζει γύρω μου τείχη και κελιά» τραγουδά ο Θάνος Ανεστόπουλος σε στίχους Παντελή Ροδόστογλου. Το συγκρότημα έχει μελοποιήσει και στίχους του Κώστα Ουράνη Θα πεθάνω σε ένα πένθιμο του φθινοπώρου δείλι Μέσα σε έπιπλα ξένα και σκόρπια βιβλίαΘα με βρουν στο κρεβάττι μου. Θε ναρθεί οαστυνόμοςΘα με θάψουν σαν άνθρωπο που δεν είχε ιστορία Και μια Κίττυ θαρρώντας πως την ξέχασα για άλλην Θα μου γράψει ένα γράμμα και νεκρό θα με βρίσει.
Η “Ισχυρή Ελλάδα” του Κώστα Σημίτη σα ποτάμι ήρθε κι έφυγε. Την πήρε μαζί του το Σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου. Εκατομμύρια Έλληνες- παίχτες έχασαν τα λεφτά τους. Η οδός Σοφοκλέους έγινε καζίνο. Στο τέλος του παιχνιδιού βρέθηκαν κερδισμένοι αόρατοι κερδοσκόποι. Μερικοί έγιναν ορατοί. Ήταν στελέχη του ΠΑΣΟΚ, υπουργοί, αλλά και άλλοι πολιτικοί. Ένας από αυτούς θα δώσει και τον ορισμό του ελληνικού πασοκικού σοσιαλισμού: «- Σοσιαλισμός είναι να επιδιώκεις την ατομική σου ευημερία.»
Η Ισχυρή Ελλάδα και το “Σάμινα”
Ο αμερικάνος πρέσβης στην Αθήνα την εποχή αυτή, ακούει πολύ ραδιόφωνο και κάνει μάλιστα και παρατηρήσεις στις εκπομπές. Πρέπει να είναι πολύ ωραίος τύπος . Φαίνεται πως οι αμερικάνικες υπηρεσίες στην Ελλάδα γουστάρουν πολύ να ακούνε techno και είναι party animals. Τρία τηλεγραφήματα της αμερικανικής πρεσβείας προς την Ουάσινγκτον, που διέρρευσαν μέσω του wikileaks, αναφέρουν ότι η πρεσβεία χρησιμοποιεί τα free press έντυπα και παρεμβαίνει στις σχολές δημοσιογραφίας έτσι ώστε η νέα γενιά δημοσιογράφων να μην είναι τόσο αρνητικά διακείμενη στην Αμερική.
Ένα μεγάλο τηλεοπτικό κανάλι κάνει «πολύ καλή επιλογή παρουσίασης των αμερικανικών θέσεων» και μάλιστα «ένας από τους τρεις παρουσιαστές της εκπομπής ενημέρωσε την πρεσβεία ακόμη και για λεπτομέρειες του μοντάζ – όπως το ποια πλάνα Ρώσων αξιωματούχων κόβονταν και ποια θα έμεναν”.Την ίδια εποχή υπάρχουν δημοσιογράφοι, που απαγορεύεται να επισκεφθούν την Αμερική και να εργασθούν σε μεγάλα κανάλια, αν δεν υπογράψουν- τρόπον τινα – μια “δήλωση μετανοίας”.
Θάλεγε κανείς πως ο εκτοπισμός των αντιφρονούντων γίνεται μέσα στα σπίτια τους. Αυτός εκεί που φωνάζει πιο πολύ, ακραία συνθήματα, μπορεί και να συμπληρώνει το εισόδημα του με εύκολα δολάρια. Παλιά το πρότυπο ήταν ο “αγωνιστής”. Τώρα είναι ο “επιτυχημένος”. Μπορεί να είναι και το ίδιο πρόσωπο με ξυρισμένο μούσι, rolex και μερικά κιλά παραπάνω. Η πολιτική απαξιώθηκε από τα lifestyle περιοδικά, με ένα ιδεολογικό μηχανισμό παραγωγής ζήλειας που αναζητώντας όλο και πιο ψαγμένη μόδα έχουν βάλει στόχο την -όντως καθυστερημένη- Αριστερά, τον επαρχιωτισμό και τα ταγάρια. Μετά την υπερπολιτικοποίηση ήρθε η απολιτικοποίηση.
Τώρα οι αριστεροί καθοδηγητές έγιναν γιάπηδες. Οι σημαίες πια είναι πλαστικές. Ένας μηχανισμός χειραγώγησης για τον Νόαμ Τσόμσκυ, είναι η προώθηση της ιδέας πως “είναι της μόδας, να είσαι ηλίθιος, χυδαίος και αμόρφωτος”. Η ” Θεωρία της Υπονόμευσης” του Yuri Bezmenov, που εγκατέλειψε την Κα Γκε Μπε και έγινε Tomas Schuman, λέει πως χρειάζονται δέκα πέντε με είκοσι χρόνια για τον εκφυλισμό μιας κοινωνίας. Μπορείς να οδηγήσεις ένα έθνος σε κατάρρευση χωρίς να ρίξεις ούτε μία σφαίρα. Είναι μια πανάρχαια τεχνική του Σουν Ζου που δανείζεται την αντίληψη του τζούντο! Δεν χτυπάς κατά πρόσωπο. Εξουδετερώνεις το χέρι που επιτίθεται και το στρέφεις στον τοίχο. Η υψηλότερη τεχνική του πολέμου είναι να μην πολεμάς καθόλου.
Το 2004, αρχίζει να φαίνεται η πορεία της Ελλάδας προς τα κάτω. Η Ελλάδα φαίνεται πως αγόρασε ένα ακριβό φόρεμα, που δεν είχε να πληρώσει. Μέσα σε μια μέρα, άλλωστε, η Ισχυρή Ελλάδα έπαιξε και έχασε όλα τα λεφτά της στο Χρηματιστήριο. “Ας πρόσεχαν” είπε ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης. Όταν οι αγρότες καταλαμβάνουν μετρακτέρ την Εθνική Οδό, εκείνος πηγαίνει σινεμά, επιδεικτικά. Μια μέρα συνεδριάζει με το κυβερνητικό επιτελείο. Κάποια στιγμή χτυπάει το τηλέφωνο. – Συγγνώμη, πρέπει να φύγω!
Το ανώτατο κυβερνητικό όργανο, χωρίς τον πρόεδρο,αποφασίζει να σταματήσουν τη συνεδρίαση και να πάνε στο Μοναστηράκι για ουζάκι. Έκπληκτοι, εκεί συναντούν τον πρωθυπουργό, που έφυγε τόσο βιαστικά από τη συνεδρίαση, σαν να ήταν μεγάλη ανάγκη. Ο Κώστας Σημίτης, αγκαζέ με την σύζυγο του Δάφνη,κύτταζε τις βιτρίνες της οδού Ερμού και αγόραζε δωράκια.
Το Σάμινα
Η «Ισχυρή Ελλάδα» βυθίστηκε με το πλοίο «Σάμινα»με ογδόντα νεκρούς το 2000. Ήταν μια ήσυχη μέρα. Δεν υπήρχαν ούτε μποφόρ, ούτε τρικυμία. Η θάλασσα του Αιγαίου ήταν λάδι, όταν το πλοίο έπεσε έξω από το λιμάνι σε βράχο. Ο καπετάνιος έβλεπε το ματς του Παναθηναϊκού. Κι ο λοστρόμος έβλεπε το ματς. Ο υπεύθυνος της πλοιοκτήτριας εταιρείας, -είναι βυθισμένη στα δάνεια και τα χρέη- ύστερα από κατανάλωση αλκοόλ- πλησιάζει στο παράθυρο του γραφείου του στον πέμπτο όροφο, στον Πειραιά. Θα πετάξει πρώτα τα παπούτσια του για να απομακρυνθούν οι περαστικοί και θα πέσει στο κενό. Μάλλον, κανένας δεν θυμάται, πια, τον Παντελή Σφηνιά.
Ήταν η εποχή που ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χριστόδουλος είχε βγάλει από τα σεντούκια της Εκκλησίας το λάβαρο της Επανάστασης του 1821. Τουλάχιστον κάποιο λάβαρο.Ήταν το ίδιο άτομο, που ως γραμματέας της Ιεράς Συνόδου, στη διάρκεια της χούντας δεν αντιστάθηκε επειδή είχε να διαβάσει για την σχολή του. Ήταν αυτός, που είχε καλέσει τη νεολαία να πάει στην εκκλησία με το σκουλαρίκι, χωρίς να υπολογίσει πως αν ήταν να πάνε εκκλησία, δεν θα φορούσαν σκουλαρίκι.
Όταν, μετά τον πρόωρο και αναπάντεχο θάνατο του, ξεσφράγισαν το ιδιαίτερο δωμάτιο του, συμβολαιογράφοι και πρωτοσύγκελοι μαζί με αστυνομικούς βρέθηκαν μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη. Στο Παλιό Ψυχικό, όπου βρισκόταν το ανάκτορο του ήταν κρυμμένος ένας θησαυρός:
“600 ζεύγη χρυσά ή αργυρά μανικετόκουμπα, ένας μεγάλος πολυέλαιος Baccarat, μεταξωτές κουρτίνες, εκατοντάδες ζεύγη παπουτσιών Sebago και Church’ s, τρεις δεκάδες σετ με καθημερινά δεσποτικά άμφια, πενήντα μεγαλοπρεπείς αρχιερατικές στολές, εικοσιπέντε ποιμαντορικές ράβδοι χρυσές και αργυρές και ελεφάντινες γεμάτες πολύτιμους λίθους, -διαμάντια και ρουμπίνια, σαράντα απλές αργυρές ράβδοι (βακτηρίες, μπαστούνια) με ημιπολύτιμους λίθου”.
Στο συλλογικό έργο «Η έννοια της Αριστεράς» ο Μάσιμο Κατσάρι γράφει ότι ο όρος ανήκει στους συμβολισμούς που αποτελούν τα κλειδιά του πολιτισμού μας στο συλλογικό υποσυνείδητο. Η πρώτη σημασία του όρου ταυτίζεται με την α-δεξιότητα, την ανικανότητα, τον φοράς κάτι στραβά κι ανάποδα. «Δεν είμαι βέβαιος πια τι σημαίνει αριστερός» γράφει στο ίδιο βιβλίο ο Φεντερίκο Στάμε γράφει ότι «το πρόβλημα του ορισμού της Αριστεράς είναι το πρόβλημα ενός νέου ορισμού της ελευθερίας».
Τώρα πια ξέρουμε πως δεν υπάρχει πρώτος, δεύτερος, τρίτος δρόμος για τον σοσιαλισμό. Μερικοί λένε πως αν το βασικό ζητούμενο δεν είναι η κατάκτηση ή απονέκρωση του κράτους, μπορεί να υπάρξει δημοκρατική και φιλελεύθερη Αριστερά, που δεν θα ταυτίζεται με τον κρατισμό και δεν θα φοβάται την ελεύθερη αγορά. Άλλοι λένε πως η Αριστερά του προπερασμένου αιώνα έχει πεθάνει. Κάποιος άλλος χρησιμοποιεί το προφίλ της. Ο 20ος αιώνας, τέλειωσε με νεκρολογίες για τον ανύποπτο για όσα θα συνέβαιναν Καρλ Μαρξ. Ο επόμενος αιώνας θα επαναφέρει το ερώτημα «Τι είναι η Αριστερά;»
Στην Ελλάδα δεν είναι παράξενο να είσαι αριστερός και αστός, με πολλά ακίνητα. Μάλλον το ζήτημα είναι, αν μπορείς να είσαι «αριστερός», αν δεν έχεις ακίνητα. Μετά το τέλος της διαδήλωσης για δωρεάν και δημόσια, για κρατικά σχολεία, πολλά στελέχη εξαφανίζονται βιαστικά. Έχουν να πάνε να πάρουν τα παιδιά από το ιδιωτικό σχολείο. Kαθώς ανεβαίνεις την Κηφισίας η Αθήνα είναι μητρόπολη. Όταν την κατεβαίνεις προς Πειραιά βλέπεις πως είναι χώρα τριτοκοσμική.
Η Ελλάδα δεν έχει καθαρόαιμη «αστική τάξη». Η κοινωνική βάση της Αριστεράς είναι η μικροαστική τάξη, η οποία ταυτόχρονα φλερτάρει με τον φασισμό, τον συντηρητισμό και την εθνικοφροσύνη. Είναι μια τάξη διχασμένη κι αυτό εξηγεί θαυμάσια γιατί την Ελλάδα την κυβερνάνε διχασμένες προσωπικότητες.
Αποσπασμάτα από το βιβλίο “Ο Αλέξης στη Χώρα των Θαυμάτων” -Εκδόσεις Λιβάνη -2014
