Η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε με σταθερούς ρυθμούς το 2022, αν και αναμένεται να μετριαστεί φέτος και τα 2024. Παρά τη σχετικά μεγάλη δημοσιονομική στήριξη που παρέχεται σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, το πρωτογενές ισοζύγιο γύρισε σε θετικό πρόσημο, καταγράφοντας το 2022 πρωτογενές πλεόνασμα 0,1% του ΑΕΠ τονίζει η Κομισιόν για την Ελλάδα.
Δεδομένου ότι από το 2024 η ρήτρα διαφυγής απενεργοποιείται και οι χώρες-μέλη καλούνται να επιστρέψουν στη δημοσιονομική ισορροπία, η Κομισιόν δημοσίευσε σήμερα συστάσεις για κάθε κράτος για φέτος αλλά και ενόψει της προετοιμασίας των προϋπολογισμών του 2024. Σύμφωνα με αυτές η Ελλάδα καλείται, μεταξύ άλλων, να προχωρήσει σε τερματισμό των μέτρων στήριξης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης παρά μόνο αν κριθεί απαραίτητο, διασφάλιση συνετής δημοσιονομικής πολιτικής, περαιτέρω βελτίωση των μεταρρυθμίσεων μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης με έμφαση στη φορολογία, ταχύτατη ολοκλήρωση του REPowerEU και μείωση της εξάρτησης της χώρας από τα ορυκτά καύσιμα.
Πιο συγκεκριμένα, με βάση τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ελλάδα θα πρέπει να αναλάβει δράση φέτος και το 2024 για:
- τερματισμό των μέτρων ενεργειακής στήριξης που ισχύουν έως το τέλος του 2023, χρησιμοποιώντας το σχετικές αποταμιεύσεις για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος. Σε περίπτωση ανόδου των τιμών ενέργειας που απαιτούν μέτρα στήριξης, αυτά θα πρέπει να είναι στοχευμένα προς ευάλωτα νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Παράλληλα θα πρέπει να διατηρούν κίνητρα για εξοικονόμηση ενέργειας.
- διασφάλιση συνετής δημοσιονομικής πολιτικής, ιδίως περιορίζοντας τις πρωτογενείς δαπάνες το 2024 σε όχι περισσότερο από 2,6%. Διατήρηση των εθνικών χρηματοδοτούμενων δημοσίων επενδύσεων και διασφάλιση της αποτελεσματικής απορρόφησης των επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης κι άλλων ευρωπαϊκών κονδυλίων, ιδίως για την προώθηση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης. Για την περίοδο μετά το 2024, η Ελλάδα θα πρέπει να συνεχίσει να ακολουθεί μια μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική στρατηγική σταδιακής και βιώσιμης εξυγίανσης, σε συνδυασμό με επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που ευνοούν την υψηλότερη βιώσιμη ανάπτυξη, για την επίτευξη συνετών μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών.
- Βελτίωση των μεταρρυθμίσεων που πραγματοποιήθηκαν ως μέρος του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, όπως ένα φορολογικό σύστημα φιλικό προς τις επενδύσεις με την εισαγωγή προκαταβολής φόρου, διεύρυνση της φορολογικής βάσης, μεταξύ άλλων με αναθεώρηση της τρέχουσας φορολογικής δομής για τους αυτοαπασχολούμενους και ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης με την επέκταση της χρήσης των ηλεκτρονικών πληρωμών. Επίσης, συστήνεται διατήρηση και αύξηση της αυτονομίας της φορολογικής διοίκησης επεκτείνοντας την εντολή της να αναπτύξει και να διαχειριστεί τα πληροφοριακά της συστήματα και το ανθρώπινο δυναμικό. Όσον αφορά τη δημόσια διοίκηση, συστήνεται η διασφάλιση της αποτελεσματικότητας της, διασφαλίζοντας ότι μπορεί να προσελκύσει τις σωστές δεξιότητες και διατηρώντας τη συνέπεια με το ενιαίο μισθολογικό πλέγμα. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα πρέπει να συνεχίσουν να μειώνονται όπως και να προχωρήσει στην περαιτέρω βελτίωση της λειτουργίας της δευτερογενούς αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων.
- Διατήρηση τη δυναμικής στη σταθερή εφαρμογή της ανάκαμψης και της ανθεκτικότητας, μέσω του σχεδιασμού και της γρήγορης ολοκλήρωσης του REPowerEU με σκοπό την ταχεία έναρξη εκτέλεσης του. Εξασφάλιση συνεχούς επαρκούς διοικητικής ικανότητας ενόψει του μεγέθους του σχεδίου. Συνέχιση της ταχείας εφαρμογής της πολιτικής συνοχής προγραμμάτων, σε στενή συμπληρωματικότητα και συνέργεια με τα Σχέδιο Ανάκαμψης.
- να διασφαλιστεί η επαρκής και ισότιμη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, η Ελλάδα καλείται να ολοκληρώσει την ανάπτυξη του πλαίσιο πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και να υιοθετήσει ισχυρότερα κίνητρα για την εγγραφή ενός επαρκούς αριθμού οικογενειακών γιατρών προκειμένου να επιτευχθεί πλήρης πληθυσμιακή κάλυψη και καταγραφή του πληθυσμού. Να ολοκληρωθεί η μεταρρύθμιση του κτηματολογίου με την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης και τη σύσταση και λειτουργία του Ελληνικού Οργανισμού Κτηματολογίου.
- Να μειώσει την εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα και να επιταχύνει περαιτέρω τη διαφοροποίηση της ενέργειας διαδρομές ανεφοδιασμού. Ζητά επίσης περαιτέρω επέκταση της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με την ολοκλήρωση και την επιβολή των νέων νομικών πλαισίων για τη διαδικασία αδειοδότησης και για offshore αιολικά πάρκα, αύξηση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και της χωρητικότητας αποθήκευσης, προώθηση της αποκεντρωμένης παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και θέσπιση νομοθεσίας για την παραγωγή ανανεώσιμων πηγών υδρογόνου και βιομεθανίου. Αύξηση της παροχής μέτρων που βελτιώνουν την ενεργειακή απόδοση, συμπεριλαμβανομένων στοχευμένων μέτρων για ενεργειακά φτωχά νοικοκυριά και την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών, και στόχοι πολιτικών προσπαθειών στην παροχή και απόκτηση των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την πράσινη μετάβαση. Στήριξη για την απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα στον τομέα των μεταφορών, ιδίως με την προώθηση της χρήσης ηλεκτρικών οχημάτων.
- Όσον αφορά την έκθεση αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας στο πλαίσιο της μετα-προγραμματικής εποπτείας, τονίζεται ότι η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε με σταθερούς ρυθμούς το 2022, αν και αναμένεται να μετριαστεί φέτος και τα 2024. Οι επιπτώσεις από την πανδημία φαίνεται να έχουν κάνει τον κύκλο τους, όμως στο προσκήνιο έρχονται πλέον οι πιο αυστηρότερες συνθήκες νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής και το ακόμη δύσκολο παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον αποτελούν.
Όπως σημειώνεται, παρά τη σχετικά μεγάλη δημοσιονομική στήριξη που παρέχεται σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, το πρωτογενές ισοζύγιο γύρισε σε θετικό πρόσημο, καταγράφοντας το 2022 πρωτογενές πλεόνασμα 0,1% του ΑΕΠ. «Τα πρωτογενή πλεονάσματα αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω καθώς τα μέτρα στήριξης που σχετίζονται με την πανδημία καταργούνται σταδιακά και το δημοσιονομικό κόστος των ενεργειακών μέτρων είναι πιθανό να είναι χαμηλότερο από το αναμενόμενο» σημειώνεται στην έκθεση. Στο μέτωπο των τραπεζών, συνεχίστηκε η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Επίσης, η επιστροφή των τραπεζών στην κερδοφορία προετοιμάσει τον τραπεζικό τομέα για μελλοντικές προκλήσεις εν μέσω επιβράδυνσης της οικονομίας.
Στην χώρα κατεγράφη πρόοδος για την αντιμετώπιση των εναπομενόντων διαρθρωτικών ελλείψεων, ιδίως με την προώθηση της κωδικοποίηση της εργατικής νομοθεσίας και του κτηματολογίου καθώς και της διαχείρισης της δημόσιας περιουσίας και των ιδιωτικοποιήσεων.
Ωστόσο τονίζεται στην έκθεση, συστήνεται η παρακολούθηση των προγραμμάτων ρύθμισης φορολογικών οφειλών αλλά και η εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα.
